AKP´nin 22 Temmuz seçimlerinde kazandığı başarının arkasında, halkın güncel sorunları konusunda atılan somut adımlar ve nakdi-ayni transferlerden cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde Genelkurmay Başkanlığı´nca yayımlanan gece bildirisi üzerine tırmanan tartışmaya kadar bir dizi ciddi faktör rol oynadı.
Milliyet´in gözlemlerine göre, AKP´nin iktidardayken oy artırma rekoru kırdığı 22 Temmuz seçimlerinde aldığı sonuçta etki yaratan başlıca faktörler şöyle:
1 - SAĞLIKTA RADİKAL ADIMLAR:
AKP´nin 4,5 yıllık iktidarı döneminde sistematik olarak en somut adım attığı alan oldu. Önce Sağlık Bakanlığı´na bağlı devlet hastaneleri ile Sosyal Sigortalar Kurumu´na ait SSK hastaneleri birleştirilerek, ikinciler aleyhine olan yoğunluk hafifletildi.
SSK´lıların doğrudan devlet hastanelerine gitmeleri sağlandı.
İkinci radikal adım, sadece devlet memurlarının doğrudan başvurusuna izin verilen üniversite hastanelerinin kapısı SSK´lılar ile Bağ-Kurlulara da ´sevksiz´ olarak açıldı. Böylece, aile üyeleri de dikkate alındığında yaklaşık 50 milyon kişiyi ilgilendiren bir adım atıldı. Kurum eczanelerinde saatler süren ilaç kuyrukları da AKP iktidarı döneminde atılan bir adımla kaldırıldı.
2 - YOKSULLAR İÇİN 500 BİN KONUTA DOĞRU:
Toplu Konut İdaresi, AKP iktidarına tekabül eden dönemde 276 bin 511 konut yaptı. Bu konutların 130 bin 830´u orta ve dar gelir grubuna, 59 bin 455´i ise alt gelir grubu ile yoksullara yönelik olarak yapıldı. TOKİ´nin verilerine göre halen inşaat aşamasında olan konut sayısı da 273 bin 479´a ulaştı.
3 - EĞİTİMDE BURS, YARDIM, KADRO, OKUL, AF:
AKP iktidarı döneminde 2000-2005 yılları arasında üniversiteyle çeşitli nedenlerle ilişiği kesilenler için ´öğrenci affı´ çıkarıldı. 32 devlet, 5 vakıf üniversitesi kuruldu, 5 binden fazla okul yapıldı. Özlük hakları nedeniyle tepki çekse de çok sayıda üniversite mezununa çalışma olanağı sağlayan ´sözleşmeli öğretmenlik´ hayata geçirildi. Öğrenci bursları yüzde 200´ü aşan oranlarda artırıldı. Yoksul ailelerin ilköğretime gönderdiği çocuk başına şartlı nakit transferleri yapıldı. İlk ve ortaöğretimde bedava ders kitabı uygulamasına geçildi.
4 - DAİMİ İŞÇİYE ZAM, GEÇİCİYE KADRO:
Ekonomide en başarısız olduğu alan işsizlik olarak gözlenen AKP, seçim öncesi süreçte önemli bir adım attı. 20 Nisan´da Köşk´ün onayından geçen yasa ile belediyeler dahil kamuda çalışan 218 bin geçici işçiye daimi kadro olanağı sağlandı.
Kamuda çalışan yaklaşık 320 bin işçi adına yürütülen toplu iş sözleşmesinde varılan uzlaşmayla 550 YTL olan en düşük işçi ücreti yüzde 34,5 oranındaki artışla 740 YTL´ye çıkarıldı.
5 - ÇİFTÇİYE İYİ FİYAT, BORÇ ERTELEMESİ:
7 Haziran´da açıklanan hububat alım fiyatları enflasyon oranlarını katladı. Alım fiyatı yüzde 13-14 oranlarında artırılan buğdayda destekleme primi tutarları da yüzde 29 oranında yükseltildi. Beyaz arpada alım fiyatı yüzde 21 arttı. Arpa, çavdar ve yulafta ton başına destekleme primi de yüzde 40 oranında yükseldi. Çiftçinin ürünü kota uygulanmadan alındı, ürün bedelinin yüzde 25´i hemen ödendi.
Çiftçiye 2007 için öngörülen 5.3 milyar YTL´lik Doğrudan Gelir Desteği (DGD) ödemelerinin tamamı ilk kez yılın ilk yarısında ödendi. Kalite fındık için müdahale alım fiyatı geçen yıla göre yüzde 29 oranında artırıldı, aylara göre kademeli artış içeren fiyat ilanı yapılarak satış için acele edilmemesi istendi.
Çiftçiye Ziraat Bankası üzerinden verilecek ´hibeli seçim kredisi´ 3 Mayıs´ta Bakanlar Kurulu kararıyla uygulamaya girdi. Karar uyarınca Ziraat Bankası´nın çiftçiye vereceği krediden kaynaklanacak zararının yüzde 60´ını Hazine üstlenecek, kalan yüzde 40´ı da Tarım Bakanlığı hibe fonundan karşılanacak. Çiftçinin damla ve yağmurlama esaslı sulama sistemi kurmasını hedefleyen bu uygulama dışında kuraklık gerekçesiyle 40 ilde çiftçi borçları ertelendi.
6 - MERA, YAYLA AFFI:
Hükümet seçim öncesi imar affı niteliğinde bir düzenlemeye imza attı. Mera, yaylak ve kışlak olarak kullanılamayan yerlerin ´tahsis amacı değiştirilerek´ Hazine adına tescillerinin yapılması ve yapılaşma olan bu bölgelerin bedeli karşılığında hak sahiplerine verilmesini sağlayacak teklif TBMM´nin son mesai gününde yasalaştırıldı.
7 - YEREL VE MERKEZİ TRANSFERLER:
AKP iktidarı döneminde yerel düzlemde belediyelerce, merkezde de hükümet tarafından ihtiyaç sahiplerine önemli ve bazıları tartışmalara yol açan yardımlar yapıldı. Yardımlar genel olarak nakit, düzenli gıda kolileri, alışveriş çekleri, seçimi öncesinde de süren kömür dağıtımları şeklinde oldu ve milyonlarca kişiye ulaştı. Bu yardımlara ilişkin tartışma, kamu olanaklarıyla siyasette haksız rekabet yaratılması oldu.
8 - EN İDDİALI KAMPANYAYI AKP YAPTI:
En iddialı kampanyayı AKP yaptı. Başbakan Erdoğan ile Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, ayrı ayrı ve birlikte Osmaniye dışındaki bütün illerde miting düzenledi. Rakiplerini miting sayısında çok geride bırakan AKP, seçim kampanyasına diğer partilerden çok daha büyük bir bütçe ayırdı.
9 - GÜNEYDOĞU VE DOĞU´DA İSLAMCI OYLAR:
AKP Güneydoğu´da yüzde 53.14, Doğu Anadolu´da yüzde 54.55 oranlarında oy aldı. Bağımsızlarla yarışan DTP´nin bu iki bölgedeki oyları sırasıyla yüzde 19 ve yüzde 24 oldu. AKP´nin bu başarısında diğer etkenlerin yanı sıra İslamcı grupların bölgedeki siyasi etkisinin giderek artması da rol oynadı.
DTP´nin parti olarak seçime girmemesi ve grup kuracak kadar bağımsızın seçimini riske edecek sayıda aday göstermemesi de sonuçta etkili oldu.
10 - GENELKURMAY´IN BİLDİRİSİ:
AKP´nin seçim kampanyasındaki söylemine egemen olan temel konulardan birisi, cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde yaşananların yorumu oldu. AKP´nin ´halka dayanan iradenin cumhurbaşkanı seçmesinin engellendiği´ iddiasıyla kitleleri etkilemesinde temel faktörün Genelkurmay Başkanlığı´nca 27 Nisan gecesi yayımlanan bildiri olduğu yorumlarda en geniş ortak paydayı oluşturdu.
Seçmenin önemli bir bölümünün laiklik karşıtı gelişmeler konusunda TSK´nın görevinin hatırlatıldığı bildiriye tepki gösterdiği, AKP´nin miting meydanlarından edinilen temel izlenim oldu.
Milliyet´in gözlemlerine göre, AKP´nin iktidardayken oy artırma rekoru kırdığı 22 Temmuz seçimlerinde aldığı sonuçta etki yaratan başlıca faktörler şöyle:
1 - SAĞLIKTA RADİKAL ADIMLAR:
AKP´nin 4,5 yıllık iktidarı döneminde sistematik olarak en somut adım attığı alan oldu. Önce Sağlık Bakanlığı´na bağlı devlet hastaneleri ile Sosyal Sigortalar Kurumu´na ait SSK hastaneleri birleştirilerek, ikinciler aleyhine olan yoğunluk hafifletildi.
SSK´lıların doğrudan devlet hastanelerine gitmeleri sağlandı.
İkinci radikal adım, sadece devlet memurlarının doğrudan başvurusuna izin verilen üniversite hastanelerinin kapısı SSK´lılar ile Bağ-Kurlulara da ´sevksiz´ olarak açıldı. Böylece, aile üyeleri de dikkate alındığında yaklaşık 50 milyon kişiyi ilgilendiren bir adım atıldı. Kurum eczanelerinde saatler süren ilaç kuyrukları da AKP iktidarı döneminde atılan bir adımla kaldırıldı.
2 - YOKSULLAR İÇİN 500 BİN KONUTA DOĞRU:
Toplu Konut İdaresi, AKP iktidarına tekabül eden dönemde 276 bin 511 konut yaptı. Bu konutların 130 bin 830´u orta ve dar gelir grubuna, 59 bin 455´i ise alt gelir grubu ile yoksullara yönelik olarak yapıldı. TOKİ´nin verilerine göre halen inşaat aşamasında olan konut sayısı da 273 bin 479´a ulaştı.
3 - EĞİTİMDE BURS, YARDIM, KADRO, OKUL, AF:
AKP iktidarı döneminde 2000-2005 yılları arasında üniversiteyle çeşitli nedenlerle ilişiği kesilenler için ´öğrenci affı´ çıkarıldı. 32 devlet, 5 vakıf üniversitesi kuruldu, 5 binden fazla okul yapıldı. Özlük hakları nedeniyle tepki çekse de çok sayıda üniversite mezununa çalışma olanağı sağlayan ´sözleşmeli öğretmenlik´ hayata geçirildi. Öğrenci bursları yüzde 200´ü aşan oranlarda artırıldı. Yoksul ailelerin ilköğretime gönderdiği çocuk başına şartlı nakit transferleri yapıldı. İlk ve ortaöğretimde bedava ders kitabı uygulamasına geçildi.
4 - DAİMİ İŞÇİYE ZAM, GEÇİCİYE KADRO:
Ekonomide en başarısız olduğu alan işsizlik olarak gözlenen AKP, seçim öncesi süreçte önemli bir adım attı. 20 Nisan´da Köşk´ün onayından geçen yasa ile belediyeler dahil kamuda çalışan 218 bin geçici işçiye daimi kadro olanağı sağlandı.
Kamuda çalışan yaklaşık 320 bin işçi adına yürütülen toplu iş sözleşmesinde varılan uzlaşmayla 550 YTL olan en düşük işçi ücreti yüzde 34,5 oranındaki artışla 740 YTL´ye çıkarıldı.
5 - ÇİFTÇİYE İYİ FİYAT, BORÇ ERTELEMESİ:
7 Haziran´da açıklanan hububat alım fiyatları enflasyon oranlarını katladı. Alım fiyatı yüzde 13-14 oranlarında artırılan buğdayda destekleme primi tutarları da yüzde 29 oranında yükseltildi. Beyaz arpada alım fiyatı yüzde 21 arttı. Arpa, çavdar ve yulafta ton başına destekleme primi de yüzde 40 oranında yükseldi. Çiftçinin ürünü kota uygulanmadan alındı, ürün bedelinin yüzde 25´i hemen ödendi.
Çiftçiye 2007 için öngörülen 5.3 milyar YTL´lik Doğrudan Gelir Desteği (DGD) ödemelerinin tamamı ilk kez yılın ilk yarısında ödendi. Kalite fındık için müdahale alım fiyatı geçen yıla göre yüzde 29 oranında artırıldı, aylara göre kademeli artış içeren fiyat ilanı yapılarak satış için acele edilmemesi istendi.
Çiftçiye Ziraat Bankası üzerinden verilecek ´hibeli seçim kredisi´ 3 Mayıs´ta Bakanlar Kurulu kararıyla uygulamaya girdi. Karar uyarınca Ziraat Bankası´nın çiftçiye vereceği krediden kaynaklanacak zararının yüzde 60´ını Hazine üstlenecek, kalan yüzde 40´ı da Tarım Bakanlığı hibe fonundan karşılanacak. Çiftçinin damla ve yağmurlama esaslı sulama sistemi kurmasını hedefleyen bu uygulama dışında kuraklık gerekçesiyle 40 ilde çiftçi borçları ertelendi.
6 - MERA, YAYLA AFFI:
Hükümet seçim öncesi imar affı niteliğinde bir düzenlemeye imza attı. Mera, yaylak ve kışlak olarak kullanılamayan yerlerin ´tahsis amacı değiştirilerek´ Hazine adına tescillerinin yapılması ve yapılaşma olan bu bölgelerin bedeli karşılığında hak sahiplerine verilmesini sağlayacak teklif TBMM´nin son mesai gününde yasalaştırıldı.
7 - YEREL VE MERKEZİ TRANSFERLER:
AKP iktidarı döneminde yerel düzlemde belediyelerce, merkezde de hükümet tarafından ihtiyaç sahiplerine önemli ve bazıları tartışmalara yol açan yardımlar yapıldı. Yardımlar genel olarak nakit, düzenli gıda kolileri, alışveriş çekleri, seçimi öncesinde de süren kömür dağıtımları şeklinde oldu ve milyonlarca kişiye ulaştı. Bu yardımlara ilişkin tartışma, kamu olanaklarıyla siyasette haksız rekabet yaratılması oldu.
8 - EN İDDİALI KAMPANYAYI AKP YAPTI:
En iddialı kampanyayı AKP yaptı. Başbakan Erdoğan ile Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, ayrı ayrı ve birlikte Osmaniye dışındaki bütün illerde miting düzenledi. Rakiplerini miting sayısında çok geride bırakan AKP, seçim kampanyasına diğer partilerden çok daha büyük bir bütçe ayırdı.
9 - GÜNEYDOĞU VE DOĞU´DA İSLAMCI OYLAR:
AKP Güneydoğu´da yüzde 53.14, Doğu Anadolu´da yüzde 54.55 oranlarında oy aldı. Bağımsızlarla yarışan DTP´nin bu iki bölgedeki oyları sırasıyla yüzde 19 ve yüzde 24 oldu. AKP´nin bu başarısında diğer etkenlerin yanı sıra İslamcı grupların bölgedeki siyasi etkisinin giderek artması da rol oynadı.
DTP´nin parti olarak seçime girmemesi ve grup kuracak kadar bağımsızın seçimini riske edecek sayıda aday göstermemesi de sonuçta etkili oldu.
10 - GENELKURMAY´IN BİLDİRİSİ:
AKP´nin seçim kampanyasındaki söylemine egemen olan temel konulardan birisi, cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde yaşananların yorumu oldu. AKP´nin ´halka dayanan iradenin cumhurbaşkanı seçmesinin engellendiği´ iddiasıyla kitleleri etkilemesinde temel faktörün Genelkurmay Başkanlığı´nca 27 Nisan gecesi yayımlanan bildiri olduğu yorumlarda en geniş ortak paydayı oluşturdu.
Seçmenin önemli bir bölümünün laiklik karşıtı gelişmeler konusunda TSK´nın görevinin hatırlatıldığı bildiriye tepki gösterdiği, AKP´nin miting meydanlarından edinilen temel izlenim oldu.
