Tarlada biçilmiş ve kurutulmuş otun, yoncanın veya kışın hayvan yemi olarak kullanılabilecek diğer bitkilerin, hububat sapının yada samanının, depolanacak yere kadar taşınması ve depolanması oldukça zordur. Bunu kolaylaştırmak için yukarıda bahsedilen ürünler sıkıştırılıp paketlenerek taşınır. Böylece düzgün şekilli ot paketleri kolayca taşınarak, fazla yer kaplamadan kolayca depo edilebilirler. Aynı zamanda taşıma esnasında ve depolamada olabilecek kayıplar en aza indirilmiş olur. Kısaca otun, hububat sapı ve samanının paketlenip bağlanması işlemine balyalama adını veriyoruz. Bu işi yapan makinelere de balya makinesi adını veriyoruz.
Günümüzde çiftçilerin kullandığı iki çeşit balya makinesi vardır.
1. Köşeli balya makineleri
2. Silindirik balya makineleri
1. KÖŞELİ BALYA MAKİNELERİ
Yurdumuzda çiftçilerimizin en çok kullandığı makineler köşeli balya makineleridir. Bu makineler traktörün arkasına bağlanarak çalıştırılırlar ve otu büyük bir kibrit kutusu şekline benzeyen paketler haline getirirler.
Makinenin Çalışması ve Kısımları
Makine bu paketleri şu şekilde yapar.
1. Daha önceden ot biçilip namlu yapılmıştır.
2. Namludaki otu makine, toplayıcı organıyla tarladan toplar
3. Toplayıcı tarafından toplanan otlar, sıkıştırma kanalına sevk edilir.
4. Piston tarafından ot sıkıştırma odasında sıkıştırılır.
5. Balya istenilen büyüklükte, otomatik bağlama düzeni vasıtasıyla iki yerinden bağlanır.
Şimdi bu işleri yapan organların ayar ve bakımlarını görelim.
1. Toplayıcı kısım:
Namlu halindeki otu toplayan kısım çeşitli tiplerde olabilir. Yurdumuzda kullanılan balya makinelerinde genellikle parmaklı tip toplayıcı vardır. Tarla yüzeyi ile parmaklar arasında bir iki parmak mesafe kalacak şekilde yükseklikleri ayarlanmalıdır. Bu ayar bir kolun çekilmesi ve bırakılmasıyla yapılır. Çalışırken parmaklar toprağa değmemelidir.
2. Toplanan otu piston önüne sevk eden organ:
3. Bıçakların bilenmesi:
Bıçaklar körlendiğinde bilenmelidir. Bilenirken bıçak ağzındaki açı bozulmamalıdır. Ayrıca iki bıçak arasında 1 mm ' den fazla boşluk olmamalıdır. Aksi halde otu kesip birbirinden ayıramazlar.
4. Piston ayarı:
Belli bir çalışma sonunda takozlar aşınır üst ve yan boşluklar oluşur. O zaman piston düzgün çalışamaz. Bu durumda ya takozlar alttan beslenir yada yenisiyle değiştirilir.
5. Dişli ve kayış gerginlik ayarları:
Ana hareket kayışı, toplayıcı hareket kayışı ve zincirli hareket ileten yerlerin gerginlik ayarları zaman zaman kontrol edilip gergi dişli ve kasnaklarından normal sıkılıkta olacak şekilde yapılmalıdır.
6. Makinenin traktöre bağlanması:
Balya makinesi traktöre çeki demiri vasıtasıyla bağlanmalıdır. Destek ayağı ayarlanıp çeki oku çeki demirinin ortasına yakın bağlanıp, makine yol durumunda çalışma durumuna getirilir.
7. Şaftın bağlanması:
Şaftın uzunluğu iyi ayarlanmalıdır. Balya makinesi şaft ve traktör aynı doğrultuda olmalıdır. Şaft takıldıktan sonra muhafaza şasiye bağlanarak dönmesi engellenir. Tarlada çalışırken dönüşlerde hareket kesilmelidir. Şafttaki geçme payı en az 30 cm olmalıdır.
8. İp bobinlerinin yerleştirilmesi:
Kaliteli kopma yapmayacak ve düğümlemede arıza yapmayacak makine imalatçısının tavsiye ettiği ip kullanılmalıdır.
9. Bağlama düzeninin temizliği:
Makine ile işe başlamadan önce bağlama düzeni benzinle yıkanır. İp tutucu ve karga burnu pasa karşı yağlanır. İş dönüşü de bu bakımın dikkatlice yapılması gerekir.
2. SİLİNDİRİK BALYA MAKİNELERİ
Silindirik balya makineleri; köşeli balya makinelerinde yapılan balyalara nazaran daha fazla otu paketleyebilen ve daha ekonomik makinelerdir.
Resim 72 : Silindirik balya makinesi
Balyaların Taşınması
Balyalar yapıldıktan sonra makine tarafından tarlaya bırakılır. Daha sonra traktör ön yada arka yükleyicileri ile bir römorka yüklenir. Römork üzerindeki kişi istif yapar.
Resim 73 : Silindirik balyaların taşınması
Silindirik balyaları taşımada, ya da yüklenmesinde traktörün önünde ve arkasında özel çatallı kaldırıcılar kullanılır. Silindirik balyalar ya tarlada bırakılır ya da depoya getirilip istif edilir.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Teknİk Metİn YazarlarI
Doç. Dr. H. Güçlü Yavuzcan
Bekir Engürülü
Mesut Gölbaşı
Mustafa Akkurt
Nihat Kurt
M. Bülent Başarır
İbrahim Er
Erdinç Şaşmaz
Necdet Tuncay
Haluk Emiroğlu
Hakan Çağatay Başaran
Ahmet Demirci
Ali Haner
A. Baki Türkoğlu
M. Erol Özarslan
Doç. Dr. Refiye Tanpınar
Murat Yılmaz
Özkan Çiftçi
Editörler
Doç. Dr. Refiye TANPINAR
Bekir ENGÜRÜLÜ
Kapak
Yrd. Doç. Dr. Atilla ÖZER
E-KİTAP hazırlığı
Aynur GELBAL
Başak SÖKMEN
M. Serdar ERMAN
Günümüzde çiftçilerin kullandığı iki çeşit balya makinesi vardır.
1. Köşeli balya makineleri
2. Silindirik balya makineleri
1. KÖŞELİ BALYA MAKİNELERİ
Yurdumuzda çiftçilerimizin en çok kullandığı makineler köşeli balya makineleridir. Bu makineler traktörün arkasına bağlanarak çalıştırılırlar ve otu büyük bir kibrit kutusu şekline benzeyen paketler haline getirirler.
Makinenin Çalışması ve Kısımları
Makine bu paketleri şu şekilde yapar.
1. Daha önceden ot biçilip namlu yapılmıştır.
2. Namludaki otu makine, toplayıcı organıyla tarladan toplar
3. Toplayıcı tarafından toplanan otlar, sıkıştırma kanalına sevk edilir.
4. Piston tarafından ot sıkıştırma odasında sıkıştırılır.
5. Balya istenilen büyüklükte, otomatik bağlama düzeni vasıtasıyla iki yerinden bağlanır.
Şimdi bu işleri yapan organların ayar ve bakımlarını görelim.
1. Toplayıcı kısım:
Namlu halindeki otu toplayan kısım çeşitli tiplerde olabilir. Yurdumuzda kullanılan balya makinelerinde genellikle parmaklı tip toplayıcı vardır. Tarla yüzeyi ile parmaklar arasında bir iki parmak mesafe kalacak şekilde yükseklikleri ayarlanmalıdır. Bu ayar bir kolun çekilmesi ve bırakılmasıyla yapılır. Çalışırken parmaklar toprağa değmemelidir.
2. Toplanan otu piston önüne sevk eden organ:
3. Bıçakların bilenmesi:
Bıçaklar körlendiğinde bilenmelidir. Bilenirken bıçak ağzındaki açı bozulmamalıdır. Ayrıca iki bıçak arasında 1 mm ' den fazla boşluk olmamalıdır. Aksi halde otu kesip birbirinden ayıramazlar.
4. Piston ayarı:
Belli bir çalışma sonunda takozlar aşınır üst ve yan boşluklar oluşur. O zaman piston düzgün çalışamaz. Bu durumda ya takozlar alttan beslenir yada yenisiyle değiştirilir.
5. Dişli ve kayış gerginlik ayarları:
Ana hareket kayışı, toplayıcı hareket kayışı ve zincirli hareket ileten yerlerin gerginlik ayarları zaman zaman kontrol edilip gergi dişli ve kasnaklarından normal sıkılıkta olacak şekilde yapılmalıdır.
6. Makinenin traktöre bağlanması:
Balya makinesi traktöre çeki demiri vasıtasıyla bağlanmalıdır. Destek ayağı ayarlanıp çeki oku çeki demirinin ortasına yakın bağlanıp, makine yol durumunda çalışma durumuna getirilir.
7. Şaftın bağlanması:
Şaftın uzunluğu iyi ayarlanmalıdır. Balya makinesi şaft ve traktör aynı doğrultuda olmalıdır. Şaft takıldıktan sonra muhafaza şasiye bağlanarak dönmesi engellenir. Tarlada çalışırken dönüşlerde hareket kesilmelidir. Şafttaki geçme payı en az 30 cm olmalıdır.
8. İp bobinlerinin yerleştirilmesi:
Kaliteli kopma yapmayacak ve düğümlemede arıza yapmayacak makine imalatçısının tavsiye ettiği ip kullanılmalıdır.
9. Bağlama düzeninin temizliği:
Makine ile işe başlamadan önce bağlama düzeni benzinle yıkanır. İp tutucu ve karga burnu pasa karşı yağlanır. İş dönüşü de bu bakımın dikkatlice yapılması gerekir.
2. SİLİNDİRİK BALYA MAKİNELERİ
Silindirik balya makineleri; köşeli balya makinelerinde yapılan balyalara nazaran daha fazla otu paketleyebilen ve daha ekonomik makinelerdir.
Resim 72 : Silindirik balya makinesi
Balyaların Taşınması
Balyalar yapıldıktan sonra makine tarafından tarlaya bırakılır. Daha sonra traktör ön yada arka yükleyicileri ile bir römorka yüklenir. Römork üzerindeki kişi istif yapar.
Resim 73 : Silindirik balyaların taşınması
Silindirik balyaları taşımada, ya da yüklenmesinde traktörün önünde ve arkasında özel çatallı kaldırıcılar kullanılır. Silindirik balyalar ya tarlada bırakılır ya da depoya getirilip istif edilir.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Teknİk Metİn YazarlarI
Doç. Dr. H. Güçlü Yavuzcan
Bekir Engürülü
Mesut Gölbaşı
Mustafa Akkurt
Nihat Kurt
M. Bülent Başarır
İbrahim Er
Erdinç Şaşmaz
Necdet Tuncay
Haluk Emiroğlu
Hakan Çağatay Başaran
Ahmet Demirci
Ali Haner
A. Baki Türkoğlu
M. Erol Özarslan
Doç. Dr. Refiye Tanpınar
Murat Yılmaz
Özkan Çiftçi
Editörler
Doç. Dr. Refiye TANPINAR
Bekir ENGÜRÜLÜ
Kapak
Yrd. Doç. Dr. Atilla ÖZER
E-KİTAP hazırlığı
Aynur GELBAL
Başak SÖKMEN
M. Serdar ERMAN
