TARIMSAL MEKANİZASYON DÜZEYİ
1994 yılında işlenen arazi miktarı 1968 yılına öre yaklaşık % 20 artarken traktör sayısındaki artış 8.9 kat olmuştur. 1994 yılında işlenen alanların ve enerji kaynağı traktör bölgelere göre dağılımı Çizelge 2 ' de verilmiştir.
Traktör kullanımında bölgeler arasında ilk sırayı İç Anadolu Bölgesi almaktadır. Ancak bölgelerin tarımsal alan büyüklükleri farklı oldukları için sahip oldukları traktör varlığının sayıca karşılaştırılması hatalı olabilmektedir. Bunun yerine tarımsal mekanizasyon düzeyini saptamaya yarayan 1000 hektara düşen traktör sayısı veya bir hektara düşen traktör gücünün (BG) kullanılması daha yerinde bir değerlendirme olmaktadır.(çizelge 3) Bir hektara düşen beygir gücü yönünden Fransa ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerin 1980 yılında sırasıyla 4.36 ve 5.65 BG/ha düzeyine ulaştığı görülmektedir. Türkiye ortalamasının 1994 yılında 1.58 BG/ha olduğu göz önüne alınırsa, ülkemizin mekanizasyon düzeyi bakımından gelişmiş ülkelerin ne kadar gerisinde olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.
Çizelge-2: Bölgelere göre işlenen alanlar ve traktör sayısı dağılımı
Bölgeler İşlenen Alan (hektar) Türkiye ' yeOranı(%) Traktör Sayısı Türkiye ' ye Oranı(%)
Akdeniz 2.149.171 11.27 93.620 12.36
Doğu Anadolu 1.677.414 8.79 38.927 5.14
Ege 2.124.033 11.14 137.769 18.19
Güneydoğu Anadolu 2.603.039 13.65 34.933 4.61
İç Anadolu 6.043.451 31.68 175.470 23.16
Karadeniz 2.197.189 11.52 108.633 14.34
Marmara 2.280.326 11.95 168.153 22.20
Türkiye 19.074.593 100 757.505 100
Bölgeler arasında ilk sırada yer alan İç Anadolu Bölgesi, hektara düşen beygir gücü bakımından ancak 5. Sırada yer almakta ve hatta Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır.
Çizelge-3: Bölgelere göre makineleşme dereceleri (1994)
Bölgeler BG/ha 1000 hektara düşen traktör sayısı Bir traktör düşen alan (ha)
Akdeniz 1.78 43.56 22.96
Doğu Anadolu 0.88 23.21 43.09
Ege 2.49 64.86 15.42
Güneydoğu Anadolu 0.55 13.42 74.52
İç Anadolu 1.21 29.03 34.44
Karadeniz 1.88 49.44 20.23
Marmara 2.94 73.74 13.56
Türkiye 1.58 39.71 25.18
Ülkemizde mekanizasyon düzeyini belirleyen diğer bir faktör de traktör başına düşen alet ve makine varlığıdır. Bölgelere göre traktör başına düşen alet-makine varlığı Çizelge-4 ' te verilmiştir.
Çizelge-4: Bölgelere göre traktör başına düşen alet-makine varlığı (1994)
Bölgeler Kulaklı Pulluk Toprak Frezesi Kültivatör Tırmık Ekim Makinesi Gübre Dağ. M.
Akdeniz 0.957 0.028 0.476 0.405 0.281 0.298
Doğu Anadolu 0.938 0.004 0.443 0.606 0.131 0.117
Ege 1.026 0.035 0.251 0.876 0.329 0.297
G. Doğu Ana. 0.879 0.005 0.689 0.195 0.401 0.232
İç Anadolu 0.867 0.012 0.480 0.412 0.549 0.399
Karadeniz 0.955 0.040 0.401 1.006 0.095 0.051
Marmara 1.144 0.039 0.431 1.032 0.377 0.311
Türkiye 0.967 0.023 0.453 0.647 0.309 0.244
1.2. TARIMSAL MEKANİZASYONUN SAĞLADIĞI YARARLAR
Tarımsal mekanizasyonun başlıca görevi, insan işgücünün prodüktivitesini arttırmak ve böylece işin maliyetini düşürmektedir. Öte yandan mekanizasyonun diğer bir yararı da, tarım işlerini kolaylaştırarak tarımın karakterini değiştirmesi, genellikle güç olan işleri daha az yorucu hale koyması ve iş kalitesini arttırmasıdır. Bu amaçlarla kullanılan çeşitli tarım makinelerinin yararları şu şekilde sıralanabilir.
1) Tarım makineleri, insan kuvveti ve hayvan kuvvetinin yetmediği hallerde makine kuvvetinden yararlanma olanağı sağlar.
2) Bir işçi belirli bir işi makine kullanarak daha kısa sürede yapar. Yani birim zamanda daha fazla iş yapılır.
3) Toprak işleme, ekim, hasat gibi işler makine ile daha iyi yapılır. Dolayısıyla iş kalitesi artar ve daha çok kazanç elde edilir.
4) Makine işleri daha çabuk bitirerek, ürünü kötü hava koşullarından kurtarır.
5) Bazı tarımsal işler (toprak koruma, toprak ıslahı) sadece makine ile yapılabilir.
6) Makine, az verimli toprakları değerlendirme ve bu topraklardan yararlanma olanağı sağlar.
7) Makine insan iş gücü kapasitesini arttırdığından işçilik giderleri azalmakta ve tarımsal nüfusun bir kısmı serbest kalarak sanayiye geçme olanağı bulmaktır.
8) Makinelerin üretimi için sanayiye yönelik çalışmalar ve istihdam artmakta, ülkenin sanayiye yönelmesine katkıda bulunulmaktadır.
9) Makine çiftçiye kısa zamanda yapılması gereken ve üst üste biriken işleri yapma olanağı sağlar.
10) Tarımsal mekanizasyon geliştikçe tarımla ilgili birçok yeni iş alanı açılmakta ve bu alanlarda geniş bir iş olanağı yaratılmaktadır.
1994 yılında işlenen arazi miktarı 1968 yılına öre yaklaşık % 20 artarken traktör sayısındaki artış 8.9 kat olmuştur. 1994 yılında işlenen alanların ve enerji kaynağı traktör bölgelere göre dağılımı Çizelge 2 ' de verilmiştir.
Traktör kullanımında bölgeler arasında ilk sırayı İç Anadolu Bölgesi almaktadır. Ancak bölgelerin tarımsal alan büyüklükleri farklı oldukları için sahip oldukları traktör varlığının sayıca karşılaştırılması hatalı olabilmektedir. Bunun yerine tarımsal mekanizasyon düzeyini saptamaya yarayan 1000 hektara düşen traktör sayısı veya bir hektara düşen traktör gücünün (BG) kullanılması daha yerinde bir değerlendirme olmaktadır.(çizelge 3) Bir hektara düşen beygir gücü yönünden Fransa ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerin 1980 yılında sırasıyla 4.36 ve 5.65 BG/ha düzeyine ulaştığı görülmektedir. Türkiye ortalamasının 1994 yılında 1.58 BG/ha olduğu göz önüne alınırsa, ülkemizin mekanizasyon düzeyi bakımından gelişmiş ülkelerin ne kadar gerisinde olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.
Çizelge-2: Bölgelere göre işlenen alanlar ve traktör sayısı dağılımı
Bölgeler İşlenen Alan (hektar) Türkiye ' yeOranı(%) Traktör Sayısı Türkiye ' ye Oranı(%)
Akdeniz 2.149.171 11.27 93.620 12.36
Doğu Anadolu 1.677.414 8.79 38.927 5.14
Ege 2.124.033 11.14 137.769 18.19
Güneydoğu Anadolu 2.603.039 13.65 34.933 4.61
İç Anadolu 6.043.451 31.68 175.470 23.16
Karadeniz 2.197.189 11.52 108.633 14.34
Marmara 2.280.326 11.95 168.153 22.20
Türkiye 19.074.593 100 757.505 100
Bölgeler arasında ilk sırada yer alan İç Anadolu Bölgesi, hektara düşen beygir gücü bakımından ancak 5. Sırada yer almakta ve hatta Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır.
Çizelge-3: Bölgelere göre makineleşme dereceleri (1994)
Bölgeler BG/ha 1000 hektara düşen traktör sayısı Bir traktör düşen alan (ha)
Akdeniz 1.78 43.56 22.96
Doğu Anadolu 0.88 23.21 43.09
Ege 2.49 64.86 15.42
Güneydoğu Anadolu 0.55 13.42 74.52
İç Anadolu 1.21 29.03 34.44
Karadeniz 1.88 49.44 20.23
Marmara 2.94 73.74 13.56
Türkiye 1.58 39.71 25.18
Ülkemizde mekanizasyon düzeyini belirleyen diğer bir faktör de traktör başına düşen alet ve makine varlığıdır. Bölgelere göre traktör başına düşen alet-makine varlığı Çizelge-4 ' te verilmiştir.
Çizelge-4: Bölgelere göre traktör başına düşen alet-makine varlığı (1994)
Bölgeler Kulaklı Pulluk Toprak Frezesi Kültivatör Tırmık Ekim Makinesi Gübre Dağ. M.
Akdeniz 0.957 0.028 0.476 0.405 0.281 0.298
Doğu Anadolu 0.938 0.004 0.443 0.606 0.131 0.117
Ege 1.026 0.035 0.251 0.876 0.329 0.297
G. Doğu Ana. 0.879 0.005 0.689 0.195 0.401 0.232
İç Anadolu 0.867 0.012 0.480 0.412 0.549 0.399
Karadeniz 0.955 0.040 0.401 1.006 0.095 0.051
Marmara 1.144 0.039 0.431 1.032 0.377 0.311
Türkiye 0.967 0.023 0.453 0.647 0.309 0.244
1.2. TARIMSAL MEKANİZASYONUN SAĞLADIĞI YARARLAR
Tarımsal mekanizasyonun başlıca görevi, insan işgücünün prodüktivitesini arttırmak ve böylece işin maliyetini düşürmektedir. Öte yandan mekanizasyonun diğer bir yararı da, tarım işlerini kolaylaştırarak tarımın karakterini değiştirmesi, genellikle güç olan işleri daha az yorucu hale koyması ve iş kalitesini arttırmasıdır. Bu amaçlarla kullanılan çeşitli tarım makinelerinin yararları şu şekilde sıralanabilir.
1) Tarım makineleri, insan kuvveti ve hayvan kuvvetinin yetmediği hallerde makine kuvvetinden yararlanma olanağı sağlar.
2) Bir işçi belirli bir işi makine kullanarak daha kısa sürede yapar. Yani birim zamanda daha fazla iş yapılır.
3) Toprak işleme, ekim, hasat gibi işler makine ile daha iyi yapılır. Dolayısıyla iş kalitesi artar ve daha çok kazanç elde edilir.
4) Makine işleri daha çabuk bitirerek, ürünü kötü hava koşullarından kurtarır.
5) Bazı tarımsal işler (toprak koruma, toprak ıslahı) sadece makine ile yapılabilir.
6) Makine, az verimli toprakları değerlendirme ve bu topraklardan yararlanma olanağı sağlar.
7) Makine insan iş gücü kapasitesini arttırdığından işçilik giderleri azalmakta ve tarımsal nüfusun bir kısmı serbest kalarak sanayiye geçme olanağı bulmaktır.
8) Makinelerin üretimi için sanayiye yönelik çalışmalar ve istihdam artmakta, ülkenin sanayiye yönelmesine katkıda bulunulmaktadır.
9) Makine çiftçiye kısa zamanda yapılması gereken ve üst üste biriken işleri yapma olanağı sağlar.
10) Tarımsal mekanizasyon geliştikçe tarımla ilgili birçok yeni iş alanı açılmakta ve bu alanlarda geniş bir iş olanağı yaratılmaktadır.
Belki bir gün lazım olur diye.
