Et Balık Kurumunun hayvan ithalatı ile zirveden dönen ve 5-6 lira düşen et fiyatları yeniden tırmanışa geçiyor. Yükselişin arkasında ise fiyatların düşmemesi için değerinin üzerinde bedel ile hayvan alan besiciler var.
Et fiyatlarının düşürülmesi için Başbakan Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla nisan ayı sonunda devreye giren Et ve Balık Kurumu’nun (EBK) başlattığı ihale süreci sonrası gevşeyen et fiyatları, son bir-iki hafta içinde yeniden tırmanışa geçti.
İhaleler sonucunda 8 bin ton kasaplık canlı hayvan ithalatı yapılmış ve karkas etin fiyatı 18.5 TL’den 12.5 TL’ye kadar düşmüştü. Ancak haziran ayının ilk haftasından itibaren yeniden yükselişe geçen et fiyatları 16.5 TL civarlarına ulaştı. Etin yeniden zamlanmasının arkasında ise fiyatların düşmemesi için piyasadan değerinin üstünde bedelle hayvan toplayan büyük besiciler çıktı. Böyle giderse, ithalat yoluyla düşen fiyatlar, temmuz ayı sonunda yeniden 20 TL seviyelerine ulaşacak.
Günde 6 bin hayvanın kesime gönderildiği, 12 milyar dolar büyüklüğe sahip Türkiye et piyasasında yeni bir hareketlilik baş gösterdi. Geçen ay Türkiye gündemini oldukça meşgul eden “pahalı ete ithalatlı çözüm” tartışmaları geride kaldı, ama ithalat sonrasında ucuzlaması beklenen et fiyatları yeniden yükselişte. Başbakan Erdoğan’ın bizzat devreye girmesi sonrası ateşi düşen etin yeniden yükselişe geçmesinde iki önemli sebep öne çıkıyor. İlk olarak Türkiye’de sayıları 50’yi bulan ve ellerinde asgari 1.000 besi hayvanı bulunan büyük besicilerin fiyatların yükselmesine neden olduğu belirtilirken, bir diğer öne çıkan sebep ise EBK’nın yaptığı ihalelerin piyasayı tatmin etmemesi oldu. Et fiyatlarındaki artış ise kasap reyonlarına hemen yansıdı. Mayıs sonunda 24.5 TL’ye yükselen dana kuşbaşı 28 TL’ye, 22 TY’ye düşen dana kıyma ise yeniden 24 TL’ye çıkmış durumda. Et alamayan tüketicinin tavuktan sonra en çok rağbet gösterdiği ürünün ise kemik olduğu ifade edildi.
Büyük besiciler piyasadan hayvan topluyor
Et fiyatlarının Başkaban Erdoğan’a rağmen yeniden yükselişe geçtiğini söyleyen Emin Et’in Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Arslan, fiyatların yeniden yükselmesinde en büyük sorumlunun büyük besiciler olduğunu savundu. 30 yıldan bu yana et piyasasının içinde olduğunu hatırlatan Arslan, “Sektörde kimin ne yaptığını herkes çok iyi biliyor” dedi. Son fiyat artışı öncesi büyük besicilerin, küçük besicinin elinde yüksek fiyata hayvan topladığını söyleyen Arslan, şöyle konuştu:
“Türkiye’de bu büyük besicilerin sayısı 50 dolayında. Kırmızı et piyasasını hallaç pamuğu gibi savuran bu büyük üreticiler, yeniden dolaşmaya başladı. Bu büyük besiciler, köylünün elinde çok az sayıda olan hayvanları da satın alarak fiyatları yükseltmeye başladılar, Tarım Bakanı Mehdi Eker’in bahsettiği ‘spekülatörler’, gerçek manada şimdi devreye girdiler. Bunlar fırsatçılık yapıyorlar. Büyük besicilerin hemen hepsi yetişmiş hayvanlarını satmayarak kemikli karkas etin 20 TL olması için ellerini ovuşturuyorlar.”
Sayıları 50’yi bulan büyük üreticilerin kesimlik hayvanların yüzde 60-70’ini elinde bulundurduğunu söyleyen Arslan, “Bütün büyük oyuncular bu sürecin içinde. Ve bunlar sürekli temas halindeler. Kimin nerede mal alması gerektiğini dahi belirliyorlar. Daha bir hafta önce büyük besicilerden biri, Kars’tan 11 TL’ye canlı hayvan topladı. Oysa olması gereken fiyat 8 TL. Ve bu büyük üreticinin elinde 20-25 bin hayvan var. Böyle yaparak kademe kademe fiyat yükseltiyorlar; böylece içerideki hayvanlarından çok büyük bir kazanç elde edebiliyorlar” dedi.
Özele izin verin etin kilosu 6 TL olur
Kesim için hayvan bulamadıklarını söyleyen Arslan, EBK’nın sürecin altında kaldığını öne sürdü. EBK’nın ilk yaptığı ihale kapsamında getirmeyi planladığı 16 bin adet kasaplık canlı hayvandan parça parça sadece 24 adet alabildiklerini söyleyen Arslan, “EBK’dan et istiyoruz. ‘Yok’ diyor. Çünkü EBK’nın da et vermesi gereken yerler var. Askeriye yeniden mal vermeye başladı” dedi. Et fiyatlarını düşürmeye Başbakan Erdoğan’ın girişiminin de yetmediğini düşünen Arslan, sahibi olduğu kesimhanenin yüzde 30 kapasiteyle çalıştığını, hayvan bulamamaları durumunda kesimhanenin kapısına kilit vuracaklarını söyledi.
Arslan, 70 olan çalışan sayılarının 20’e düştüğünü belirterek, şöyle konuştu:
“İşçi sabah geliyor, kesimlik hayvan olmadıktan sonra ne yapacak. Hayvan bulmak için pazar günleri dahi İzmit’in köylerine gidip hayvan topluyorum. Daha dün 50 hayvanı 16 liradan aldım” bilgisini verdi. Arslan yaşanan krizin aşılması için gördükleri çözümün ise, özel sektörün de kasaplık canlı hayvan ithalatının önünün açılması. Arslan, “Bana izin verilsin 1.7 euroya Arjantin’den et getireyim, 100 kişiyi de işe alayım. Benim durumumda olan yüzlerce et toptancısı var. Bu etin fiyatı Türkiye’de 6 TL olur. Bizim çağrılarımız sonrası Başbakan devreye girdi. Ancak işler yine karıştı. Gerekirse Ankara’ya gidip orada yatacağım bu işi çözmek için.”
Ortada hayvan yok küpeler çekmecede
Askeriye’nin et ihalelerine giren, günlük 300 büyükbaş 2 bin de küçük baş hayvan kesme kapasitesine sahip Diyarbakır merkezli Diyar Et’in sahibi Ahmet Diyar da “Kesecek hayvan bulamıyoruz” dedi. Doğu ve Güneydoğu’daki tüm pazarları tek tek dolaştığını, 10 yıldan bu yana sektörün içinde olduğunu anlatan Diyar, şunları söyledi:
“Daha dün 30 hayvanı kilosu 16.5 liradan satın aldım. Et deposu olarak bilinen bu bölgede kesim için hayvan bulamıyoruz. Askeriye’ye iki ay önce zamanında et veremediğim için ihtarname aldık. İkinci kez ihtarname alırsak, bir daha da onların ihalelerine giremeyiz. İhtiyacımızın yarısını bir süredir batı illerinden karşılıyorum. Geçenlerde Balıkesir’e hayvan almak için gittim ve o bölgede büyük bir besicinin 16 liraya hayvan topladığına şahit oldum. Bu büyük besiciler, her seferinde fiyat artırıyor. Çünkü içeride binlerce hayvanı var. Kamu ihalelerine giren kimi arkadaşlarımız teminatlarını yakıyor. Çünkü hayvan bulamıyor.”
Diyar Et kesimhanesinde bir yıl önce 150 işçi çalıştırdıklarını, şimdilerde ise 25 kişiyle çalıştıklarını ifade eden Diyar, “Tarım Bakanı Mehdi Eker, iki de bir Türkiye’de yeterli sayıda hayvan olduğunu söylüyor. Oysa ortada hayvan yok, teşvik almak için alınan kulak küpeleri var. Gidin bakın o küpeler de çekmecelerde duruyor” şeklinde konuştu.
Hayvan arıyoruz telefonumuza çıkan yok
Et Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Yücesan da büyük besicilerin piyasadan mal topladığına tanık olduklarını söyledi. Aynı zamanda Özlem Et’in de yöneticisi olan Yücesan, kesim için hayvan bulamadıklarını şöyle anlatt “Şuanda mal toplamak için dışıradıyım. Hayvan bulamıyoruz. 17 lira fiyat çeken var. Üretici telefonumuza çıkmamaya başladı. Fiyatın 20 liraya çıkmasını bekliyorlar” dedi. Et fiyatların artışın temel sebebinin kasaplık hayvan sayısının azlığı olduğunu söyleyen Yücesan, “Tarım bakanlığı kasaplık hayvan sayısını 2 milyon 66 bin diye açıkladı. Ancak bizim yaptığımız araştırmalara göre bu sayı 1.5 milyon adet. Kasaplık hayvan yeterice olsaydı bugün bütün bunlar yaşanmazdı” diye sözlerini sürdürdü.
Et alamayan kemik alıyor
Et fiyatlarındaki yükselişin vurduğu kesimlerden biri de nihai tüketiciler. Artan et fiyatları tüketimi düşürürken, et alamayan tüketicinin kemik almaya başladığı ifade edildi. Etbank adıyla İstanbul’da iki mağazası bulunan ve şimdilerde günde 650 ton et satan Etbank’ın sahibi Hakan Başer’ın verdiği bilgiye göre, son 50 günde et fiyatları şu şekilde değişti: 30 Nisan’da zirve yapan dana kuşbaşı 30 lira kıyma ise 27 lira olurken, EBK’nın 20 Mayıs’da yaptığı ihale sonrası dana kuşbaşı fiyatı 24.5 liraya, kıyma ise 22 liraya geriledi. Ancak karkas etin fiyatındaki artışla birlikte dana kuşbaşının fiyatı 28 liraya, kıyma ise 24 liraya çıktı.
Türkiye’de dünyanın en pahalı etinin tüketildiğini söyleyen Başer, “Biz 5 yıl önce bu mağazayı açtığımızda günlük 3 ton et satıyorduk. Şimdi kırmızı et satışımız 250 kilograma düştü. Artık bu işi sürdüremez noktaya geldik. Birilerini bulsam satıp kurtulacağım” dedi. Tüketicinin davranışlarıyla ilgili de bilgi veren Başer, “Bizim mağazamızda tavuk etinden sonra en çok satılan ikinci ürün kemik oldu. 30 liraya et alamayan aileler, kemiği kaynatıp suyunu içiyor. Bundan daha kötü bir durum olabilir mi? Ağlanacak durumdayız. Günlük sattığımız kemik miktarını gün gün belgeleyebilirim. Bunların hepsi kayıtlı” diye konuştu.
Hayvan arıyoruz telefonumuza çıkan yok
Et Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Yücesan da büyük besicilerin piyasadan mal topladığına tanık olduklarını söyledi. Aynı zamanda Özlem Et’in de yöneticisi olan Yücesan, kesim için hayvan bulamadıklarını belirterek “Şu anda mal toplamak için dışarıdayım. Hayvan bulamıyoruz. 17 TL fiyat çeken var. Üretici, telefonumuza çıkmamaya başladı. Fiyatın 20 TL’ye çıkmasını bekliyorlar” dedi. Et fiyatlarındaki artışın temel sebebinin kasaplık hayvan sayısının azlığı olduğunu söyleyen Yücesan, “Tarım Bakanlığı, kasaplık hayvan sayısını 2 milyon 66 bin diye açıkladı. Ancak bizim yaptığımız araştırmalara göre bu sayı 1.5 milyon adet. Kasaplık hayvan yeterince olsaydı bugün bütün bunlar yaşanmazdı” diye konuştu.
Yangının başladığı yere döndük
Sağlıklı Gıda Platformu Başkanı Hüseyin Bozdağ ise, karkas et fiyatlarının yeniden yükselişe geçmesiyle birlikte tüketicinin eti tekrar 28 liradan alma noktasına geldiğini belirterek, “Yangının başladığı yere geri geldik” dedi. Et fiyatlarındaki artışın “spekülatör” olarak nitelediği büyük besicilerden kaynaklandığını söyleyen Bozdağ, “Öyle büyük besiciler biliyorum ki, gidip mezbahaneden yüksek fiyata et alıp piyasaya da ‘Fiyat bu’ diye ortaya çıkıyor” şeklinde konuştu.
Son yıllarda orta ölçekli üreticilerin piyasadan çekilmesiyle birlikte büyük ölçekli besicilerin piyasayı kontrol ettiğini söyleyen Bozdağ, “Et ithalatının yapıldığı günlerde ortaya çıkıp ‘Biz 12 liraya et satabiliriz’ diyenler, bugün de ortaya çıksın. Ama bugün sesleri yok hiçbirinin” dedi. Bozdağ, kısa vadede yasaya uygun kesimhanelere de ithalat iznin verilebileceğini ancak orta ve uzun vadede hayvan ırkının ıslahının ele alınması gerektiğini söyledi.
Kasaplar, Bakan Eker’den randevu istedi
EBK’nın yaptığı et ihaleleriyle piyasaya güven veremediğini söyleyen Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, “EBK, piyasaya güven vermiyor. EBK’nin bulaştığı her iş yanlış gitti. Karkas et fiyatı son iki haftadan beri artıyor. Kasaplar olarak ne mal alabiliyoruz ne de satabiliyoruz. Artık isyan noktasına geldik. Kimsenin oyuncağı değiliz. Küçük besici de nihayi tüketici de bu süreçten büyük zarar görüyor. Arada birkaç büyük besici var, adede devlet ile oyun oynuyorlar” şeklinde konuştu. Yalçındağ, konuyla ilgili sorunlarını anlatmak üzere Tarım Bakanı Mehdi Eker’den de randevu talep ettiklerini bildirdi.
Karkas fiyatı nasıl değişti:
30 Nisan 18.5 TL
25 Mayıs 12.5 TL
31 Mayıs 13.5 TL
7 Hazian 14.5 TL
28 Haziran 16.5 TL
Kasaptaki fiyatlar nasıl değişti?
Dana kuşbaşı
30 Nisan 30 TL
25 Mayıs 24.5 TL
28 Haziran 28 TL
Kıyma:
30 Nisan 27 TL
25 Mayıs 22 TL
28 Haziran 24 TL
Et fiyatları neden artıyor
* Türkiye’deki hayvan varlığı giderek azalıyor.
* Büyük besiciler piyasadan hayvan toplayarak fiyat artışlarını tetikliyor.
* Et ve Balık Kurumu’nun yaptığı ithalat daha çok kamu ihtiyacına gidiyor.
* Yaz sezonu nedeniyle besideki hayvan sayısı az.
* Fiyatlar yeniden yükselişe geçer diye üreticiler bekleyişe geçti.
* Ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte fiyatların artması beklentisi arttı.
Rakamlarla Et sektörü
* Et piyasasının parasal büyüklüğü 12 milyar dolar.
* Günlük 6 bin dana kesime gidiyor.
*Türkiye genelinde 3 milyon aile hayvancılık yapıyor
* Kasaplık hayvan sayısı 2 milyon adet.
* Kişi başı yıllık tüketim 6 kilogram.
* Yıllık 250 bin ton kaçak et işlem görüyor.
* Mezbaha kesim fiyatı 16.5 TL seviyesinde.
* Dana kuşbaşı kasapta 28 TL’ye satılıyor.
EBK 4 bin tonluk yeni ihale açıyor
İç piyasada et fiyatlarını dengelemek için daha önce 8 bin ton kasaplık hayvan ithalatı için ihale yapan EBK, 4 bin ton daha kasaplık hayvan alımı için yeniden ihale yapacak. İhalede kapsamında teklifler 1 Temmuz’da alınacak. İhale kapsamında ithalat yapılabilecek ülkeler arasına Yeni Zelanda ve Avustralya da eklenirken, ithal edilecek hayvanların asgari ve azami ağırlıkları 400-750 kg olarak belirlendi. ABD (Teksas, Alabama ve Washington eyaletleri hariç), Brezilya (Parana bölgesi hariç), Uruguay, Arjantin (Corrientes ve Misiones bölgeleri hariç), Yeni Zelanda, Avustralya, İzlanda, Norveç, Estonya, Litvanya, Letonya ve Macaristan’dan, Angus, Hereford, Simmental, Charolais, Limousin ve Brown Swiss ırkı kasaplık hayvan ithalatı yapılacak
Et fiyatlarının düşürülmesi için Başbakan Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla nisan ayı sonunda devreye giren Et ve Balık Kurumu’nun (EBK) başlattığı ihale süreci sonrası gevşeyen et fiyatları, son bir-iki hafta içinde yeniden tırmanışa geçti.
İhaleler sonucunda 8 bin ton kasaplık canlı hayvan ithalatı yapılmış ve karkas etin fiyatı 18.5 TL’den 12.5 TL’ye kadar düşmüştü. Ancak haziran ayının ilk haftasından itibaren yeniden yükselişe geçen et fiyatları 16.5 TL civarlarına ulaştı. Etin yeniden zamlanmasının arkasında ise fiyatların düşmemesi için piyasadan değerinin üstünde bedelle hayvan toplayan büyük besiciler çıktı. Böyle giderse, ithalat yoluyla düşen fiyatlar, temmuz ayı sonunda yeniden 20 TL seviyelerine ulaşacak.
Günde 6 bin hayvanın kesime gönderildiği, 12 milyar dolar büyüklüğe sahip Türkiye et piyasasında yeni bir hareketlilik baş gösterdi. Geçen ay Türkiye gündemini oldukça meşgul eden “pahalı ete ithalatlı çözüm” tartışmaları geride kaldı, ama ithalat sonrasında ucuzlaması beklenen et fiyatları yeniden yükselişte. Başbakan Erdoğan’ın bizzat devreye girmesi sonrası ateşi düşen etin yeniden yükselişe geçmesinde iki önemli sebep öne çıkıyor. İlk olarak Türkiye’de sayıları 50’yi bulan ve ellerinde asgari 1.000 besi hayvanı bulunan büyük besicilerin fiyatların yükselmesine neden olduğu belirtilirken, bir diğer öne çıkan sebep ise EBK’nın yaptığı ihalelerin piyasayı tatmin etmemesi oldu. Et fiyatlarındaki artış ise kasap reyonlarına hemen yansıdı. Mayıs sonunda 24.5 TL’ye yükselen dana kuşbaşı 28 TL’ye, 22 TY’ye düşen dana kıyma ise yeniden 24 TL’ye çıkmış durumda. Et alamayan tüketicinin tavuktan sonra en çok rağbet gösterdiği ürünün ise kemik olduğu ifade edildi.
Büyük besiciler piyasadan hayvan topluyor
Et fiyatlarının Başkaban Erdoğan’a rağmen yeniden yükselişe geçtiğini söyleyen Emin Et’in Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Arslan, fiyatların yeniden yükselmesinde en büyük sorumlunun büyük besiciler olduğunu savundu. 30 yıldan bu yana et piyasasının içinde olduğunu hatırlatan Arslan, “Sektörde kimin ne yaptığını herkes çok iyi biliyor” dedi. Son fiyat artışı öncesi büyük besicilerin, küçük besicinin elinde yüksek fiyata hayvan topladığını söyleyen Arslan, şöyle konuştu:
“Türkiye’de bu büyük besicilerin sayısı 50 dolayında. Kırmızı et piyasasını hallaç pamuğu gibi savuran bu büyük üreticiler, yeniden dolaşmaya başladı. Bu büyük besiciler, köylünün elinde çok az sayıda olan hayvanları da satın alarak fiyatları yükseltmeye başladılar, Tarım Bakanı Mehdi Eker’in bahsettiği ‘spekülatörler’, gerçek manada şimdi devreye girdiler. Bunlar fırsatçılık yapıyorlar. Büyük besicilerin hemen hepsi yetişmiş hayvanlarını satmayarak kemikli karkas etin 20 TL olması için ellerini ovuşturuyorlar.”
Sayıları 50’yi bulan büyük üreticilerin kesimlik hayvanların yüzde 60-70’ini elinde bulundurduğunu söyleyen Arslan, “Bütün büyük oyuncular bu sürecin içinde. Ve bunlar sürekli temas halindeler. Kimin nerede mal alması gerektiğini dahi belirliyorlar. Daha bir hafta önce büyük besicilerden biri, Kars’tan 11 TL’ye canlı hayvan topladı. Oysa olması gereken fiyat 8 TL. Ve bu büyük üreticinin elinde 20-25 bin hayvan var. Böyle yaparak kademe kademe fiyat yükseltiyorlar; böylece içerideki hayvanlarından çok büyük bir kazanç elde edebiliyorlar” dedi.
Özele izin verin etin kilosu 6 TL olur
Kesim için hayvan bulamadıklarını söyleyen Arslan, EBK’nın sürecin altında kaldığını öne sürdü. EBK’nın ilk yaptığı ihale kapsamında getirmeyi planladığı 16 bin adet kasaplık canlı hayvandan parça parça sadece 24 adet alabildiklerini söyleyen Arslan, “EBK’dan et istiyoruz. ‘Yok’ diyor. Çünkü EBK’nın da et vermesi gereken yerler var. Askeriye yeniden mal vermeye başladı” dedi. Et fiyatlarını düşürmeye Başbakan Erdoğan’ın girişiminin de yetmediğini düşünen Arslan, sahibi olduğu kesimhanenin yüzde 30 kapasiteyle çalıştığını, hayvan bulamamaları durumunda kesimhanenin kapısına kilit vuracaklarını söyledi.
Arslan, 70 olan çalışan sayılarının 20’e düştüğünü belirterek, şöyle konuştu:
“İşçi sabah geliyor, kesimlik hayvan olmadıktan sonra ne yapacak. Hayvan bulmak için pazar günleri dahi İzmit’in köylerine gidip hayvan topluyorum. Daha dün 50 hayvanı 16 liradan aldım” bilgisini verdi. Arslan yaşanan krizin aşılması için gördükleri çözümün ise, özel sektörün de kasaplık canlı hayvan ithalatının önünün açılması. Arslan, “Bana izin verilsin 1.7 euroya Arjantin’den et getireyim, 100 kişiyi de işe alayım. Benim durumumda olan yüzlerce et toptancısı var. Bu etin fiyatı Türkiye’de 6 TL olur. Bizim çağrılarımız sonrası Başbakan devreye girdi. Ancak işler yine karıştı. Gerekirse Ankara’ya gidip orada yatacağım bu işi çözmek için.”
Ortada hayvan yok küpeler çekmecede
Askeriye’nin et ihalelerine giren, günlük 300 büyükbaş 2 bin de küçük baş hayvan kesme kapasitesine sahip Diyarbakır merkezli Diyar Et’in sahibi Ahmet Diyar da “Kesecek hayvan bulamıyoruz” dedi. Doğu ve Güneydoğu’daki tüm pazarları tek tek dolaştığını, 10 yıldan bu yana sektörün içinde olduğunu anlatan Diyar, şunları söyledi:
“Daha dün 30 hayvanı kilosu 16.5 liradan satın aldım. Et deposu olarak bilinen bu bölgede kesim için hayvan bulamıyoruz. Askeriye’ye iki ay önce zamanında et veremediğim için ihtarname aldık. İkinci kez ihtarname alırsak, bir daha da onların ihalelerine giremeyiz. İhtiyacımızın yarısını bir süredir batı illerinden karşılıyorum. Geçenlerde Balıkesir’e hayvan almak için gittim ve o bölgede büyük bir besicinin 16 liraya hayvan topladığına şahit oldum. Bu büyük besiciler, her seferinde fiyat artırıyor. Çünkü içeride binlerce hayvanı var. Kamu ihalelerine giren kimi arkadaşlarımız teminatlarını yakıyor. Çünkü hayvan bulamıyor.”
Diyar Et kesimhanesinde bir yıl önce 150 işçi çalıştırdıklarını, şimdilerde ise 25 kişiyle çalıştıklarını ifade eden Diyar, “Tarım Bakanı Mehdi Eker, iki de bir Türkiye’de yeterli sayıda hayvan olduğunu söylüyor. Oysa ortada hayvan yok, teşvik almak için alınan kulak küpeleri var. Gidin bakın o küpeler de çekmecelerde duruyor” şeklinde konuştu.
Hayvan arıyoruz telefonumuza çıkan yok
Et Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Yücesan da büyük besicilerin piyasadan mal topladığına tanık olduklarını söyledi. Aynı zamanda Özlem Et’in de yöneticisi olan Yücesan, kesim için hayvan bulamadıklarını şöyle anlatt “Şuanda mal toplamak için dışıradıyım. Hayvan bulamıyoruz. 17 lira fiyat çeken var. Üretici telefonumuza çıkmamaya başladı. Fiyatın 20 liraya çıkmasını bekliyorlar” dedi. Et fiyatların artışın temel sebebinin kasaplık hayvan sayısının azlığı olduğunu söyleyen Yücesan, “Tarım bakanlığı kasaplık hayvan sayısını 2 milyon 66 bin diye açıkladı. Ancak bizim yaptığımız araştırmalara göre bu sayı 1.5 milyon adet. Kasaplık hayvan yeterice olsaydı bugün bütün bunlar yaşanmazdı” diye sözlerini sürdürdü.
Et alamayan kemik alıyor
Et fiyatlarındaki yükselişin vurduğu kesimlerden biri de nihai tüketiciler. Artan et fiyatları tüketimi düşürürken, et alamayan tüketicinin kemik almaya başladığı ifade edildi. Etbank adıyla İstanbul’da iki mağazası bulunan ve şimdilerde günde 650 ton et satan Etbank’ın sahibi Hakan Başer’ın verdiği bilgiye göre, son 50 günde et fiyatları şu şekilde değişti: 30 Nisan’da zirve yapan dana kuşbaşı 30 lira kıyma ise 27 lira olurken, EBK’nın 20 Mayıs’da yaptığı ihale sonrası dana kuşbaşı fiyatı 24.5 liraya, kıyma ise 22 liraya geriledi. Ancak karkas etin fiyatındaki artışla birlikte dana kuşbaşının fiyatı 28 liraya, kıyma ise 24 liraya çıktı.
Türkiye’de dünyanın en pahalı etinin tüketildiğini söyleyen Başer, “Biz 5 yıl önce bu mağazayı açtığımızda günlük 3 ton et satıyorduk. Şimdi kırmızı et satışımız 250 kilograma düştü. Artık bu işi sürdüremez noktaya geldik. Birilerini bulsam satıp kurtulacağım” dedi. Tüketicinin davranışlarıyla ilgili de bilgi veren Başer, “Bizim mağazamızda tavuk etinden sonra en çok satılan ikinci ürün kemik oldu. 30 liraya et alamayan aileler, kemiği kaynatıp suyunu içiyor. Bundan daha kötü bir durum olabilir mi? Ağlanacak durumdayız. Günlük sattığımız kemik miktarını gün gün belgeleyebilirim. Bunların hepsi kayıtlı” diye konuştu.
Hayvan arıyoruz telefonumuza çıkan yok
Et Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Yücesan da büyük besicilerin piyasadan mal topladığına tanık olduklarını söyledi. Aynı zamanda Özlem Et’in de yöneticisi olan Yücesan, kesim için hayvan bulamadıklarını belirterek “Şu anda mal toplamak için dışarıdayım. Hayvan bulamıyoruz. 17 TL fiyat çeken var. Üretici, telefonumuza çıkmamaya başladı. Fiyatın 20 TL’ye çıkmasını bekliyorlar” dedi. Et fiyatlarındaki artışın temel sebebinin kasaplık hayvan sayısının azlığı olduğunu söyleyen Yücesan, “Tarım Bakanlığı, kasaplık hayvan sayısını 2 milyon 66 bin diye açıkladı. Ancak bizim yaptığımız araştırmalara göre bu sayı 1.5 milyon adet. Kasaplık hayvan yeterince olsaydı bugün bütün bunlar yaşanmazdı” diye konuştu.
Yangının başladığı yere döndük
Sağlıklı Gıda Platformu Başkanı Hüseyin Bozdağ ise, karkas et fiyatlarının yeniden yükselişe geçmesiyle birlikte tüketicinin eti tekrar 28 liradan alma noktasına geldiğini belirterek, “Yangının başladığı yere geri geldik” dedi. Et fiyatlarındaki artışın “spekülatör” olarak nitelediği büyük besicilerden kaynaklandığını söyleyen Bozdağ, “Öyle büyük besiciler biliyorum ki, gidip mezbahaneden yüksek fiyata et alıp piyasaya da ‘Fiyat bu’ diye ortaya çıkıyor” şeklinde konuştu.
Son yıllarda orta ölçekli üreticilerin piyasadan çekilmesiyle birlikte büyük ölçekli besicilerin piyasayı kontrol ettiğini söyleyen Bozdağ, “Et ithalatının yapıldığı günlerde ortaya çıkıp ‘Biz 12 liraya et satabiliriz’ diyenler, bugün de ortaya çıksın. Ama bugün sesleri yok hiçbirinin” dedi. Bozdağ, kısa vadede yasaya uygun kesimhanelere de ithalat iznin verilebileceğini ancak orta ve uzun vadede hayvan ırkının ıslahının ele alınması gerektiğini söyledi.
Kasaplar, Bakan Eker’den randevu istedi
EBK’nın yaptığı et ihaleleriyle piyasaya güven veremediğini söyleyen Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, “EBK, piyasaya güven vermiyor. EBK’nin bulaştığı her iş yanlış gitti. Karkas et fiyatı son iki haftadan beri artıyor. Kasaplar olarak ne mal alabiliyoruz ne de satabiliyoruz. Artık isyan noktasına geldik. Kimsenin oyuncağı değiliz. Küçük besici de nihayi tüketici de bu süreçten büyük zarar görüyor. Arada birkaç büyük besici var, adede devlet ile oyun oynuyorlar” şeklinde konuştu. Yalçındağ, konuyla ilgili sorunlarını anlatmak üzere Tarım Bakanı Mehdi Eker’den de randevu talep ettiklerini bildirdi.
Karkas fiyatı nasıl değişti:
30 Nisan 18.5 TL
25 Mayıs 12.5 TL
31 Mayıs 13.5 TL
7 Hazian 14.5 TL
28 Haziran 16.5 TL
Kasaptaki fiyatlar nasıl değişti?
Dana kuşbaşı
30 Nisan 30 TL
25 Mayıs 24.5 TL
28 Haziran 28 TL
Kıyma:
30 Nisan 27 TL
25 Mayıs 22 TL
28 Haziran 24 TL
Et fiyatları neden artıyor
* Türkiye’deki hayvan varlığı giderek azalıyor.
* Büyük besiciler piyasadan hayvan toplayarak fiyat artışlarını tetikliyor.
* Et ve Balık Kurumu’nun yaptığı ithalat daha çok kamu ihtiyacına gidiyor.
* Yaz sezonu nedeniyle besideki hayvan sayısı az.
* Fiyatlar yeniden yükselişe geçer diye üreticiler bekleyişe geçti.
* Ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte fiyatların artması beklentisi arttı.
Rakamlarla Et sektörü
* Et piyasasının parasal büyüklüğü 12 milyar dolar.
* Günlük 6 bin dana kesime gidiyor.
*Türkiye genelinde 3 milyon aile hayvancılık yapıyor
* Kasaplık hayvan sayısı 2 milyon adet.
* Kişi başı yıllık tüketim 6 kilogram.
* Yıllık 250 bin ton kaçak et işlem görüyor.
* Mezbaha kesim fiyatı 16.5 TL seviyesinde.
* Dana kuşbaşı kasapta 28 TL’ye satılıyor.
EBK 4 bin tonluk yeni ihale açıyor
İç piyasada et fiyatlarını dengelemek için daha önce 8 bin ton kasaplık hayvan ithalatı için ihale yapan EBK, 4 bin ton daha kasaplık hayvan alımı için yeniden ihale yapacak. İhalede kapsamında teklifler 1 Temmuz’da alınacak. İhale kapsamında ithalat yapılabilecek ülkeler arasına Yeni Zelanda ve Avustralya da eklenirken, ithal edilecek hayvanların asgari ve azami ağırlıkları 400-750 kg olarak belirlendi. ABD (Teksas, Alabama ve Washington eyaletleri hariç), Brezilya (Parana bölgesi hariç), Uruguay, Arjantin (Corrientes ve Misiones bölgeleri hariç), Yeni Zelanda, Avustralya, İzlanda, Norveç, Estonya, Litvanya, Letonya ve Macaristan’dan, Angus, Hereford, Simmental, Charolais, Limousin ve Brown Swiss ırkı kasaplık hayvan ithalatı yapılacak
