100 bin ton ithalatin karşılığı fiyatlar yüzde 1.1 ucuzladı
Et fiyatlarındaki yükselişin önüne geçmek amacıyla gerçekleştirilen ithalat, üreticiyi de tüketiciyi de memnun etmedi.
ATO'nun araştırmasına göre vatandaşa ucuz et yedirmek amacıyla yapılan ithalat sonucunda etin fiyatı sadece yüzde 1.1 oranında geriledi. İthal et ve canlı hayvan fiyatlarıyla yarışamayan yerli üretici ise sektörden çıkmaya başladı. ANKARA (ANKA) - Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) araştırmasına göre et fiyatlarındaki yükselişin önüne geçmek amacıyla gerçekleştirilen ithalat, üreticiyi de tüketiciyi de memnun etmedi. İthal et ve canlı hayvan fiyatlarıyla yarışamayan yerli üreticiler sektörden çıkmaya başlarken, tüketici fiyatlarındaki değişim sadece yüzde 1.1 seviyesinde kaldı.
ATO'nun Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden yararlanarak hazırladığı 'Ette fiyat değişimi'ni mercek altına alan çalışmasına göre, ithalat kararının alındığı Nisan ayında 24,9 TL olan dana etinin kilosu, yılsonunda sadece 29 kuruş ucuzladı. Et fiyatlarının el yakar düzeye gelişinin ardından yapılan ithalatla bazı satış noktalarında dana etinin kilosu 15-16 TL'ye düşerken, bazı satış noktalarında 20 TL'nin altına inmedi. Ortalaması fiyatlar dikkate alındığında ithal etle gelen ucuzluğun tüketiciye yansımadığı ortaya çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun Türkiye geneli tüketici fiyat ortalamalarına göre, 2010 yılı Nisan ayında, 24 TL 94 kuruş olan dana etinin kilosu, Aralık ayı sonu itibariyle 24 TL 65 kuruşa geriledi. 9 ayda etteki yüzde 1.1 oranında fiyat düşüşü, tüketicinin kesesine 29 kuruş olarak yansıdı. Et ithalatı kararının alındığı Nisan ayından yıl sonuna kadar geçen sürede ortalama et fiyatlarında kuruş seviyesinde de olsa düşüş görülürken, ithalatın fiilen başladığı Haziran ayı baz alındığında fiyatların yükseldiği göze çarpıyor. Dana etinin kilosunun 22 TL 79 kuruş olduğu Haziran ayından, Aralık ayı sonuna kadar geçen sürede et fiyatları yüzde 8.2 oranında arttı. Söz konusu artış fiyatlara 1 TL 87 kuruş olarak yansımış oldu.
-EN FAZLA ANKARA VE İSTANBUL'DA UCUZLADI-
TÜİK'in istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre 26 bölgede de ithalat sonrası et fiyatları farklı değişim gösterdi. Ankara, İstanbul, Antalya, Malatya ve Konya dahil olmak üzere 26 ilin yer aldığı 9 alt bölgede, et fiyatları ucuzladı. Nisan ayında Ankara'da tüketicinin 25 TL 49 kuruşa satın aldığı dana etinin kilogram fiyatı 2 TL 99 kuruş ucuzlayarak Aralık ayında 22 TL 50 kuruşa geriledi. Böylelikle Nisan-Aralık döneminde etin fiyatı yüzde 11.7 oranında ucuzlamış oldu. İstanbul'da Nisan ayında 26 TL 13 kuruş olan dana etinin kilogram fiyatı, Aralık ayında yüzde 6.7 oranında gerileyerek 24 TL 38 kuruşa düştü.
Dana etinin fiyatı, Antalya, Isparta, Burdur'da yüzde 3.4, Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli'de yüzde 3.1, Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir'de yüzde 1.8, Konya ve Karaman'da yüzde 1.7, Kayseri, Sivas ve Yozgat'ta yüzde 0.7, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova'da yüzde 0.4 oranında düştü. Zonguldak, Karabük ve Bartın'da ise et fiyatında binde 2'lik düzeyde bir düşüş görüldü.
-55 İLDE ET FİYATLARI ARTTI-
Hayvancılığın hala sürdürüldüğü Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden pek çok ilin de aralarında bulunduğu 17 alt bölgede yer alan 55 ilde et fiyatları Nisan ayından bu yana zamlandı. En yüksek artış, yüzde 13.6'lık zamla Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt illerinde oldu. Bu dört ilde dana etinin kilo fiyatı Nisan ayında 16 TL 64 kuruş iken, Aralık ayında 22 TL 34 kuruşa çıktı. Söz konusu dönemde dana etinin kilo fiyatında, Van, Muş, Bitlis ve Hakkari'de yüzde 13.1, Gaziantep, Adıyaman ve Kilis illerinde yüzde 11.8, Kastamonu, Çankırı ve Sinop'ta yüzde 11.7, Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli'nde yüzde 10.6, Şanlıurfa ve Diyarbakır'da yüzde 7.6, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye'de yüzde 6.9, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak'ta yüzde 6.2, Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan'da yüzde 5.5, İzmir'de yüzde 3.6, Adana ve Mersin'de yüzde 3.4, Erzurum, Erzincan ve Bayburt'ta yüzde 3.5, Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya'da yüzde 2.6, Balıkesir ve Çanakkale'de yüzde 1.5, Bursa, Eskişehir ve Bilecik'te yüzde 1.3, Aydın, Denizli ve Muğla'da yüzde 1.2, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane'de yüzde 0.8 arttı.
-100 BİN TON ET İTHAL EDİLDİ-
2010 yılı Nisan ayında Bakanlar Kurulu 16 bin ton et karşılığı canlı sığır ve 7 bin 500 ton da et ithalatı kararı alarak yürürlüğe koydu. Daha sonra bu miktar Haziran ayında Resmi Gazete'de yayınlanan bir kararla artırıldı. Nisan ayından Aralık sonuna kadar geçen sürede 100 bin tona karşılık gelecek canlı hayvan ve et ithal edildi.
-NÜFUS ARTTI HAYVAN SAYISI AZALDI-
Türkiye'de kırmızı et arz ve talep dengesizliğinin temelinde nüfus artarken hayvan varlığının azalması yatıyor. TÜİK verilerine göre, 1991 yılında Türkiye'deki yerli sığır sayısı 6 milyon 685 bin iken, 2009 yılında 2 milyon 594 bine geriledi. Yerli sığır sayısında yüzde 61.2 oranında azalma oldu. Aynı şekilde küçükbaş hayvan sayısı da azaldı. 1991 yılında koyun sayısı 40 milyon 432 bin iken, 2009 yılı sonunda yüzde 33,5 oranında geriledi. Koyun varlığı, 26 milyon 878 bin olarak kayıtlara geçti. Aynı dönemde Türkiye'nin nüfusu 56 milyon 55 binden 72 milyon 561 bine yükselerek, yüzde 29.4 artış kaydetti.
-ÜRETİM MALİYETİ İTHAL FİYATIN ÜSTÜNDE-
Türkiye'de et üretim maliyeti, ABD, Almanya, Fransa gibi hayvancılıkta gelişmiş ülkelere göre yüksek. Bu ülkelerde hayvancılık havzalarında ekstansif denilen doğal besi yöntemiyle yapılırken, yem girdi maliyeti yüzde 2 ila 8 arasında değişiyor. Türkiye'de ise yem maliyeti üretim yöntemine göre yüzde 50 ile 80 arasında değişen bir paya sahip. Ette fiyat tartışmalarının sürdüğü dönemde büyükbaş hayvan yemi fiyatı ortalama yüzde 15.6 oranında arttı. TÜİK'in üretici fiyatları endeksine göre, büyükbaş hayvan yeminin kilosu Nisan ayında 0,45 TL iken, Aralık ayında 0,52 TL'ye yükseldi.
-BESİCİNİN 16 TL'YE SATTIĞI KARKAS ETİN KİLOSU, İTHAL ETTE 12-12,5 TL.-
Besi maliyetlerinin yüksekliği, karkas et fiyatlarını da yükseltiyor. Yerli üretici kasaplık sığırın karkasının kilosunu 13,5 TL'ye üretip üzerine koyduğu karla birlikte 15-16 TL'ye satarken, ithal karkas etin kilosu 12-12,5 TL'ye geliyor. Yerli et ile ithal et arasındaki 3-4 TL'lik fark, besiciliğin kaderini belirliyor.
-ATO BAŞKANI AYGÜN: 'ATILAN TAŞ, ET FİYATINA DEĞMEDİ'
Et fiyatlarındaki değişimi değerlendiren ATO Başkanı Sinan Aygün, et fiyatlarında yaşanan sıkıntıların temelinde hayvan varlığındaki ve üretim maliyetlerindeki yüksekliğin yattığını kaydetti. Aygün, TÜİK verilerine bakıldığında kırmızı et konusunda arz-talep dengesizliğinin görüldüğünü ve bu tablonun ithalatı zorunlu kıldığını belirterek, 'Ancak fiyatlara bakıldığında görüyoruz ki atılan taş, et fiyatına değmedi' dedi.
-BANVİT VE KOÇ'UN BESİCİLİKTEN ÇEKİLMESİ ÜZÜNTÜ VERİCİ-
Canlı hayvan ve et ithalatının üreticiyi de tüketiciyi de memnun etmediğini ifade eden Aygün, şunları söyledi:
'Banvit ve Koç'un besicilikten çekileceğini açıklaması gerçekten üzüntü vericidir. Yeni besi üretim çiftlikleri açılması gerekirken, halihazırda işleyenlerin kapatılması sadece 'kar etme' bakış açısıyla izah edilemez. Bu süreçten sonra yeni kapatmaların olmaması için gümrük vergilerinde yapılacak düzenlemeyle yerli üretici korunurken, tüketiciye ucuz et yedirmeye yönelik bir program izlenmelidir'
