KIRKLARELİ' DE SÜT ÜRETİCİLERİ İSYAN ETTİ
Kırklareli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Behçet Şen, Kırklareli Ziraat Odası Başkanı Hasan Çetin ve Köy Koop Başkanı Nedayi Çelikin de katılımıyla, süt ve et üreticilerini yakından ilgilendiren bir basın toplantısı düzenledi.
Türkiyede et ve süt üretiminin ne durumda olduğunu genel boyutlarıyla değerlendiren Behçet Şen, özelde ise süt üreticisinin artık isyan noktasında olduğunu ve bıçağın kemiğe dayandığını söyledi.
Sanayici üreticiye süt için kilo başına 55 kuruş ödeme yaparken, bunu 73 kuruştan fatura ediyor. Bu nasıl bir ticaret anlayışıdır? diyen Birlik Başkanı Şen, süt üreticileri olarak bu durumu protesto ettiklerini ve süt fiyatlarında bir iyileşme sağlanana kadar sanayiciye süt vermeyeceklerini dile getirdi.
Şen. Son dönemlerde süt fiyatlarındaki olumsuz dalgalanmalar, zaten zorda olan hayvan ve süt üreticisini daha da zor durumda bırakmıştır. Biz bugün, bir çoban ateşi yakmış olmak için bu toplantıyı yapıyoruz. Bu toplantıların devamı konusunda, Ziraat Odası Başkanımız ile Köy Koop Başkanımız ve ben, daha kapsamlı çalışmalar için güçbirliği yapıyoruz. Bu süreci doğru kullanmak düşüncesindeyiz. Amacımız bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek. Çünkü gerçekten sorun çok büyük. Köylere yaptığımız gezilerde üretici, yetiştirici arkadaşlarımızın söylediği bir şey var. Bu cümleye dikkat edilmesini istiyorum. Diyorlar ki; Her sabah Mandıracınını ineklerini sağıyorum, sütünü teslim ediyorum ama yine yaranamıyorum. Bu gerçekten çok anlamlı bir cümle. Bu durumun böyle devam etmesi ve sürdürülmesi mümkün değildir. Biz yaptığımız çalışmalarda, gerek ülkemizdeki, gerek ilimizdeki bazı sorunları birlikte değerlendireceğiz. Ayrıca, tüketicilerin de haksız şekilde nasıl kazıklandıklarını göz önüne sereceğiz.
Sığırcılık Türkiyede çok önemli bir besin kaynağı. Hayvansal protein ihtiyacımızın %51ini sütten, %35ini etten ve %14ünü yumurtadan sağlıyoruz. Süt üretiminde ise inek sütünün payı Türkiyede %92, ABde %98 ve Dünyada %94. Et üretiminde sığırın payı Türkiyede %33, ABde %25 ve Dünyada %35 Bu duruma baktığımızda genel anlamıyla kargaşa oluşturacak bir sorun yok gibi görünüyor. Ama Avrupa ve Dünyadaki desteklemelere baktığımızda gerçek ortaya çıkıyor. Bize göre çok farklı ve ileri destekler söz konusu. Orada ilgili yasaların düzenlenmesi de çok farklı şekilde sağlanmaktadır. Oysa Türkiye çok önemli bir sığırcılık ülkesi. Buna rağmen inek başına ortalama yıllık 2750 kg. süt verimi ile Dünyada 60ıncı, ABde ise sonuncu yani 28inci sırada yer alıyoruz. Genel sonuçlara baktığımız zaman ortaya çıkan tablo şu; Türkiyede et ve süt üretimi düşük
Bugün uygulanmakta olan tarım politikalarının yanlışlığı nedeniyle, et ve süt üreticilerimiz çok büyük sıkıntıların içinde kalmıştır. AB ile Türkiye arasında mevcut süt ve et fiyatları karşılaştırıldığında, vahim tablo çok net görünmektedir. Bu politikaların devamı ve sanayicinin bu anlayışı sürerse, öngörülen hedeflere ulaşmamız asla mümkün olmaz.
Büyük işletmeler kurarak da istenen hedeflere varmamız mümkün değil. Çünkü ülkemizde 5-10 başlık küçük aile üreticilik yaygındır. Büyük işletmeler kurulması bu üreticinin de ölümü demek olur. Ayrıca, içerdiği hastalık riskleri nedeniyle, 1000-10.000 başlık büyük işletmelerin dünyada biri iki istisna dışında örneği de yoktur. Küçük üretici desteklenmelidir. Bu aynı zamanda köyden kente göçü engelleyecek, istihdam sorununa da çözüm olacaktır. Tarımsal arazilerin etkili kullanımına olanak sağlanmalı ve desteklenmeli.
ABDde bir üretici, bir kilo süt satıp iki kilo yem alabiliyor. Destekleme ve piyasa düzenlemeleriyle de kesinlikle bunun altına düşülmesi engelleniyor. AB ülkelerinde de yine destekleme ve piyasa düzenlemeleriyle, bir kilo çiğ süt satan üretici, 1,8 kg. yem alabiliyor. Hal böyle olunca üretici mutlu bir şekilde üretmeye devam ediyor. Öte yandan tüketiciler de orada, iki litre çiğ süt parası ödeyerek 1 litre Pastörize süt alıyor. Türkiyeye dönüp baktığınızda bunun üç dört katına çıkıyor. Burada uygulanan politikaların farklılığına dikkatinizi çekmek istiyorum.
Bir başka önemli konu da şu; AB ülkelerinde Karkas et 8 TL., Türkiyede 15 TL. Peki, Türkiyede et ithalatına başlandıktan sonra, gelen düveler neden 7,5 liraya satılıyor? Kesif yem AB ülkelerinde 30 kuruş, bizde 60 kuruş. Fiyat farkı %50 oranında. Mazot AB ülkelerinde 2,4 TL., bizde 3,1 TL. Hal böyle iken, birkaç kişinin bir araya gelip süt fiyatlarını düşürmesine anlam vermek mümkün değil. Bunun kabul edilebilir bir yanı da yoktur. Maliyetlere baktığımızda çiğ sütün maliyeti 73 kuruş, satış fiyatı 65 kuruş! Karkas et maliyeti kilo başına 12TL., satış fiyatı 14 TL. Düve maliyeti 4176 TL., satışı 4800 TL. Şimdi maliyetlerle fiyatları karşılaştırdığımızda, hiç de üreticiyi memnun edecek durumda olmadığımızı görüyoruz. O zaman, maliyet girdilerini azaltacak kamu desteklerinin sağlanması gerekir ki, üreticimizin yüzü gülsün. Oysa şu an mevcut açıklanmış destekler, dolaylı bir yoldan sanayicinin cebine girmiş durumda.
Peki çözüm? Çözüm, yetiştiriciyi etkin kılacak ve üretime teşvik edecek politikalar oluşturmaktadır. İthalat asla ve asla çözüm olamaz. İthalata verilecek her kuruş, üreticiye vurulmuş bir darbedir. Doğru politikalarla et, süt ve damızlık üretimi 4-5 yıl içinde sağlıklı bir çözüme kavuşturulabilir. Süt veriminden uzak etçi damızlıklarla macera arayışından acilen vazgeçilmelidir. Üreticilerin, yetiştiricilerin görüşü alınarak politika oluşturulmalıdır. Kasaplık et ile karkas et ithalatına harcanacak paralar gerçek üreticiye, yetiştiriciye destek olarak verilirse, sorunun çözümüne katkı yapılmış olur.
Biz Kırklareli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği ile Kırklareli Ziraat Odası ve Köy Koop Kırklareli Birliği olarak uzun zamandır bu konular üzerine bir çalışma yapıyoruz. Sonuç olarak bu toplantımız, başta da belirttiğim gibi bir Çoban ateşi, bir düşünce paylaşımı. Kamuoyu oluşturmak adına atılan bir ilk adımdır. Bu toplantıların arkası kesilmeyecek ve bu sorunlar düzelmediği müddetçe ilimizde süt satmama eylemi başlayacaktır. Matematiksel olarak baktığımızda da haklılığımız ortaya çıkıyor. Raflara da bir bakalım. Drtalama 90 kuruş ile 1,10 TL arasında değişen süt fiyatları görüyoruz. Oysa bunun üreticiden alımı 65 kuruş. Bu durumda tüketici de fena halde mağdur ediliyor. Neredeyse 13 gramlık bir kutu ayranla 1 litre süt aynı fiyata geliyor. Bütün bunların kamuoyu tarafından bilinmesi gerekiyor. Biz bu konuda kesinlikle kayıtsız ve sessiz kalmayacağız. Örgüt temsilcileri olarak haklı nedenlerimizi net biçimde ortaya koyuyoruz. Köylerde durum daha da kötü. Üretici gergin ve stresli. Morali çok bozuk. Bu konunun ivedilikle gözden geçirilmesi ve düzeltilmesi gerekmektedir. Bakanlığın tüm fiyat açıklamalarına rağmen, süt tozu sanayi 55 kuruş ödeme yaparken, faturaları yine 73 kuruştan düzenleyen sanayici bu ülkenin sanayicisidir. Bu sanayici bizim desteklerimize göz dikerken, sektör olarak, aslında dünyada ve Türkiyede en fazla destek alan sektördür. Hem kırsal kalkınma projelerinden, hem il desteklemelerinden faydalanıyorlar. Ayrıca bakanlık desteklerinden de faydalanıyorlar. Yani korunan ve kollanan bir söktördür. Ama bu yapılanı anlamış değiliz. Kabul edilebilir bir durum da değildir. 55 kuruş ödeme yapıyorsun ama 73 kuruş fatura kesiyorsun. Aslında cari olarak üreticiye borçlusun. Yaptığınla sadece üreticiyi değil, devleti de zarara uğratıyorsun. Biz bunun kamuoyu tarafından bilinmesini istiyoruz. Çoban ateşini yaktık, sonuna kadar da mücadelemize devam edeceğiz diye konuştu.
Kırklareli Ziraat Odası Başkanı Hasan Çetinde, Biz olayın manevi boyutunu da düşünerek diyoruz ki; üç Sivil Toplum Kuruluşu olarak, bu konunun peşini kesinlikle bırakmayacağız. Ben bir süt üreticisi ve yetiştiricisi olarak, bir sabah kalkıyorum ve televizyonda duyuyorum ki, süt fiyatları 65 kuruşa düşmüş. Bir anda kendimi, elinden oyuncağı alınmış bir çocuğa benzetiyorum. Ve acaba bu oyuncağı bana ne zaman geri verecekler diye düşünmeye başlıyorum. Ama zaman geçmesine rağmen bırakın geri vermeyi, daha ciddi boyutlarda alehimize ilerlemeye devam ediyor. Böyle ticaret ahlakı olmaz arkadaşlar. Ben hiç duymadım ki, bir sabah kalktığımda yem fiyatları düşmüş veya market raflarındaki süt mamülleri fiyatları düşmüş, tüketici de bundan faydalanıyor. Duyduğumuz hep, üretene, yetiştirene danışmadan süt fiyatlarının düşürüldüğü. Üreten sanki bu ülkede yok sayılıyor. Ama biz sivil toplum kuruluşları olarak, bu durumun önüne geçmek için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz. Gerekiyorsa da süt vermeme eylemini uygulamaya koyacağız. Bu ülkede herkes kendi işini yapsa böyle sorunlar yaşanmaz diye düşünüyorum. Bakıyorsunuz sanatçısı hayvancılık yapıyor, altıncısı hayvancılık yapıyor, tekstilci gelmiş hayvancılıkla uğraşıyor. Herkes kendi işini yapsın, bu işi de bıraksınlar biz gerçek üreticiler yapalım. Bir karmaşadır gidiyor. Üreticiye, yetiştiriciye hiçbir şey sorulmuyor. Aka zaman içinde bizden gerekli cevabı da alacaklar dedi.
Son olarak söz alan Köy Koop Başkanı Nedayi Çelik de, üreticinin haklarının korunması için kurum olarak ne gerekiyorsa yapacaklarını ve süt vermeme eylemine destek vereceklerini söyledi.
Kırklareli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Behçet Şen, Kırklareli Ziraat Odası Başkanı Hasan Çetin ve Köy Koop Başkanı Nedayi Çelikin de katılımıyla, süt ve et üreticilerini yakından ilgilendiren bir basın toplantısı düzenledi.
Türkiyede et ve süt üretiminin ne durumda olduğunu genel boyutlarıyla değerlendiren Behçet Şen, özelde ise süt üreticisinin artık isyan noktasında olduğunu ve bıçağın kemiğe dayandığını söyledi.
Sanayici üreticiye süt için kilo başına 55 kuruş ödeme yaparken, bunu 73 kuruştan fatura ediyor. Bu nasıl bir ticaret anlayışıdır? diyen Birlik Başkanı Şen, süt üreticileri olarak bu durumu protesto ettiklerini ve süt fiyatlarında bir iyileşme sağlanana kadar sanayiciye süt vermeyeceklerini dile getirdi.
Şen. Son dönemlerde süt fiyatlarındaki olumsuz dalgalanmalar, zaten zorda olan hayvan ve süt üreticisini daha da zor durumda bırakmıştır. Biz bugün, bir çoban ateşi yakmış olmak için bu toplantıyı yapıyoruz. Bu toplantıların devamı konusunda, Ziraat Odası Başkanımız ile Köy Koop Başkanımız ve ben, daha kapsamlı çalışmalar için güçbirliği yapıyoruz. Bu süreci doğru kullanmak düşüncesindeyiz. Amacımız bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek. Çünkü gerçekten sorun çok büyük. Köylere yaptığımız gezilerde üretici, yetiştirici arkadaşlarımızın söylediği bir şey var. Bu cümleye dikkat edilmesini istiyorum. Diyorlar ki; Her sabah Mandıracınını ineklerini sağıyorum, sütünü teslim ediyorum ama yine yaranamıyorum. Bu gerçekten çok anlamlı bir cümle. Bu durumun böyle devam etmesi ve sürdürülmesi mümkün değildir. Biz yaptığımız çalışmalarda, gerek ülkemizdeki, gerek ilimizdeki bazı sorunları birlikte değerlendireceğiz. Ayrıca, tüketicilerin de haksız şekilde nasıl kazıklandıklarını göz önüne sereceğiz.
Sığırcılık Türkiyede çok önemli bir besin kaynağı. Hayvansal protein ihtiyacımızın %51ini sütten, %35ini etten ve %14ünü yumurtadan sağlıyoruz. Süt üretiminde ise inek sütünün payı Türkiyede %92, ABde %98 ve Dünyada %94. Et üretiminde sığırın payı Türkiyede %33, ABde %25 ve Dünyada %35 Bu duruma baktığımızda genel anlamıyla kargaşa oluşturacak bir sorun yok gibi görünüyor. Ama Avrupa ve Dünyadaki desteklemelere baktığımızda gerçek ortaya çıkıyor. Bize göre çok farklı ve ileri destekler söz konusu. Orada ilgili yasaların düzenlenmesi de çok farklı şekilde sağlanmaktadır. Oysa Türkiye çok önemli bir sığırcılık ülkesi. Buna rağmen inek başına ortalama yıllık 2750 kg. süt verimi ile Dünyada 60ıncı, ABde ise sonuncu yani 28inci sırada yer alıyoruz. Genel sonuçlara baktığımız zaman ortaya çıkan tablo şu; Türkiyede et ve süt üretimi düşük
Bugün uygulanmakta olan tarım politikalarının yanlışlığı nedeniyle, et ve süt üreticilerimiz çok büyük sıkıntıların içinde kalmıştır. AB ile Türkiye arasında mevcut süt ve et fiyatları karşılaştırıldığında, vahim tablo çok net görünmektedir. Bu politikaların devamı ve sanayicinin bu anlayışı sürerse, öngörülen hedeflere ulaşmamız asla mümkün olmaz.
Büyük işletmeler kurarak da istenen hedeflere varmamız mümkün değil. Çünkü ülkemizde 5-10 başlık küçük aile üreticilik yaygındır. Büyük işletmeler kurulması bu üreticinin de ölümü demek olur. Ayrıca, içerdiği hastalık riskleri nedeniyle, 1000-10.000 başlık büyük işletmelerin dünyada biri iki istisna dışında örneği de yoktur. Küçük üretici desteklenmelidir. Bu aynı zamanda köyden kente göçü engelleyecek, istihdam sorununa da çözüm olacaktır. Tarımsal arazilerin etkili kullanımına olanak sağlanmalı ve desteklenmeli.
ABDde bir üretici, bir kilo süt satıp iki kilo yem alabiliyor. Destekleme ve piyasa düzenlemeleriyle de kesinlikle bunun altına düşülmesi engelleniyor. AB ülkelerinde de yine destekleme ve piyasa düzenlemeleriyle, bir kilo çiğ süt satan üretici, 1,8 kg. yem alabiliyor. Hal böyle olunca üretici mutlu bir şekilde üretmeye devam ediyor. Öte yandan tüketiciler de orada, iki litre çiğ süt parası ödeyerek 1 litre Pastörize süt alıyor. Türkiyeye dönüp baktığınızda bunun üç dört katına çıkıyor. Burada uygulanan politikaların farklılığına dikkatinizi çekmek istiyorum.
Bir başka önemli konu da şu; AB ülkelerinde Karkas et 8 TL., Türkiyede 15 TL. Peki, Türkiyede et ithalatına başlandıktan sonra, gelen düveler neden 7,5 liraya satılıyor? Kesif yem AB ülkelerinde 30 kuruş, bizde 60 kuruş. Fiyat farkı %50 oranında. Mazot AB ülkelerinde 2,4 TL., bizde 3,1 TL. Hal böyle iken, birkaç kişinin bir araya gelip süt fiyatlarını düşürmesine anlam vermek mümkün değil. Bunun kabul edilebilir bir yanı da yoktur. Maliyetlere baktığımızda çiğ sütün maliyeti 73 kuruş, satış fiyatı 65 kuruş! Karkas et maliyeti kilo başına 12TL., satış fiyatı 14 TL. Düve maliyeti 4176 TL., satışı 4800 TL. Şimdi maliyetlerle fiyatları karşılaştırdığımızda, hiç de üreticiyi memnun edecek durumda olmadığımızı görüyoruz. O zaman, maliyet girdilerini azaltacak kamu desteklerinin sağlanması gerekir ki, üreticimizin yüzü gülsün. Oysa şu an mevcut açıklanmış destekler, dolaylı bir yoldan sanayicinin cebine girmiş durumda.
Peki çözüm? Çözüm, yetiştiriciyi etkin kılacak ve üretime teşvik edecek politikalar oluşturmaktadır. İthalat asla ve asla çözüm olamaz. İthalata verilecek her kuruş, üreticiye vurulmuş bir darbedir. Doğru politikalarla et, süt ve damızlık üretimi 4-5 yıl içinde sağlıklı bir çözüme kavuşturulabilir. Süt veriminden uzak etçi damızlıklarla macera arayışından acilen vazgeçilmelidir. Üreticilerin, yetiştiricilerin görüşü alınarak politika oluşturulmalıdır. Kasaplık et ile karkas et ithalatına harcanacak paralar gerçek üreticiye, yetiştiriciye destek olarak verilirse, sorunun çözümüne katkı yapılmış olur.
Biz Kırklareli Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği ile Kırklareli Ziraat Odası ve Köy Koop Kırklareli Birliği olarak uzun zamandır bu konular üzerine bir çalışma yapıyoruz. Sonuç olarak bu toplantımız, başta da belirttiğim gibi bir Çoban ateşi, bir düşünce paylaşımı. Kamuoyu oluşturmak adına atılan bir ilk adımdır. Bu toplantıların arkası kesilmeyecek ve bu sorunlar düzelmediği müddetçe ilimizde süt satmama eylemi başlayacaktır. Matematiksel olarak baktığımızda da haklılığımız ortaya çıkıyor. Raflara da bir bakalım. Drtalama 90 kuruş ile 1,10 TL arasında değişen süt fiyatları görüyoruz. Oysa bunun üreticiden alımı 65 kuruş. Bu durumda tüketici de fena halde mağdur ediliyor. Neredeyse 13 gramlık bir kutu ayranla 1 litre süt aynı fiyata geliyor. Bütün bunların kamuoyu tarafından bilinmesi gerekiyor. Biz bu konuda kesinlikle kayıtsız ve sessiz kalmayacağız. Örgüt temsilcileri olarak haklı nedenlerimizi net biçimde ortaya koyuyoruz. Köylerde durum daha da kötü. Üretici gergin ve stresli. Morali çok bozuk. Bu konunun ivedilikle gözden geçirilmesi ve düzeltilmesi gerekmektedir. Bakanlığın tüm fiyat açıklamalarına rağmen, süt tozu sanayi 55 kuruş ödeme yaparken, faturaları yine 73 kuruştan düzenleyen sanayici bu ülkenin sanayicisidir. Bu sanayici bizim desteklerimize göz dikerken, sektör olarak, aslında dünyada ve Türkiyede en fazla destek alan sektördür. Hem kırsal kalkınma projelerinden, hem il desteklemelerinden faydalanıyorlar. Ayrıca bakanlık desteklerinden de faydalanıyorlar. Yani korunan ve kollanan bir söktördür. Ama bu yapılanı anlamış değiliz. Kabul edilebilir bir durum da değildir. 55 kuruş ödeme yapıyorsun ama 73 kuruş fatura kesiyorsun. Aslında cari olarak üreticiye borçlusun. Yaptığınla sadece üreticiyi değil, devleti de zarara uğratıyorsun. Biz bunun kamuoyu tarafından bilinmesini istiyoruz. Çoban ateşini yaktık, sonuna kadar da mücadelemize devam edeceğiz diye konuştu.
Kırklareli Ziraat Odası Başkanı Hasan Çetinde, Biz olayın manevi boyutunu da düşünerek diyoruz ki; üç Sivil Toplum Kuruluşu olarak, bu konunun peşini kesinlikle bırakmayacağız. Ben bir süt üreticisi ve yetiştiricisi olarak, bir sabah kalkıyorum ve televizyonda duyuyorum ki, süt fiyatları 65 kuruşa düşmüş. Bir anda kendimi, elinden oyuncağı alınmış bir çocuğa benzetiyorum. Ve acaba bu oyuncağı bana ne zaman geri verecekler diye düşünmeye başlıyorum. Ama zaman geçmesine rağmen bırakın geri vermeyi, daha ciddi boyutlarda alehimize ilerlemeye devam ediyor. Böyle ticaret ahlakı olmaz arkadaşlar. Ben hiç duymadım ki, bir sabah kalktığımda yem fiyatları düşmüş veya market raflarındaki süt mamülleri fiyatları düşmüş, tüketici de bundan faydalanıyor. Duyduğumuz hep, üretene, yetiştirene danışmadan süt fiyatlarının düşürüldüğü. Üreten sanki bu ülkede yok sayılıyor. Ama biz sivil toplum kuruluşları olarak, bu durumun önüne geçmek için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz. Gerekiyorsa da süt vermeme eylemini uygulamaya koyacağız. Bu ülkede herkes kendi işini yapsa böyle sorunlar yaşanmaz diye düşünüyorum. Bakıyorsunuz sanatçısı hayvancılık yapıyor, altıncısı hayvancılık yapıyor, tekstilci gelmiş hayvancılıkla uğraşıyor. Herkes kendi işini yapsın, bu işi de bıraksınlar biz gerçek üreticiler yapalım. Bir karmaşadır gidiyor. Üreticiye, yetiştiriciye hiçbir şey sorulmuyor. Aka zaman içinde bizden gerekli cevabı da alacaklar dedi.
Son olarak söz alan Köy Koop Başkanı Nedayi Çelik de, üreticinin haklarının korunması için kurum olarak ne gerekiyorsa yapacaklarını ve süt vermeme eylemine destek vereceklerini söyledi.
