Avcı böcek, kene yerken görüntülendi...
Prof. Dr. Doğanlar, Hatay Amanos Dağları’nda yaşayan avcı böceği kene yerken görüntüledi.
HATAY - Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Doğanlar, iğnesiyle kan emerken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığını bulaştıranın da aralarında bulunduğu kene türlerinin baş düşmanı olan ve Amanos Dağları’nda yaşayan endemik avcı böceği inceledi.
Prof. Dr. Doğanlar, sadece Amanos Dağları’nda görülebilen, yılda bir kez döl veren ve yaşantısı boyunca 100 civarında yumurta bırakan “Peygamber Devesi” takımına giren endemik böcekle ilgili yaklaşık 3 yıldır araştırma yaptıklarını, doğal ortamda gözlemlediklerini, laboratuvarlarda incelediklerini ve bunların
günde 20 civarında kene yediğini tespit ettiklerini söyledi.
Türkiye’nin gündemine giren kene vakalarına çözüm olarak bu avcı böcekten yararlanılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Doğanlar, şöyle devam etti:
“Sadece Amanos Dağları’nda bulunan Eremiaphila Dagi Doğanlar “Mantodea: Eremiaphilidae” adındaki avcı böcek, dünyada 15-20 türü KKKA’ya neden olan virüsü taşıyan keneleri yiyerek besleniyor. Amanos Dağları’nda avcı böcekler, taşlık ve etrafında meşe çalıları bulunan alanlarda yaşıyorlar. Buraların deniz seviyesinden ortalama yüksekliği bin metreye yakındır. Buralarda domuzlar ve yaban keçilerinin de bulunduğu bilinmektedir. Büyük olasılıkla bu böcekler, kene ile beslenme alışkanlığını domuz ve yaban keçisi kenelerini avlayarak kazanmış olabilirler. Bu böcekleri, laboratuvar ortamında çok çeşitli kenelerle bir araya koyduk. Böcekler, ayrım yapmadan tüm keneleri, ön bacaklarıyla tutarak, ısırıcı ve çiğneyici özelliğe sahip ağızlarıyla parçalayarak yiyorlar.”
Bu böceklerin kesinlikle insan ve diğer memeli hayvanlara bir zararı bulunmadığını vurgulayan Prof. Dr. Doğanlar, “15-20 türün KKKA hastalığına neden olan virüsü taşıdığı bilinmektedir. Bu durum göz önüne alınırsa bu avcı böcek kene popülasyonu üzerinde etkili bir şekilde baskı oluşturabilecek bir doğal düşman olarak görülebilir” diye konuştu.
İÇ ANADOLU’DA ÜREMESİ SAĞLANABİLİR
Prof. Dr. Mikdat Doğanlar, bu böceğin biyolojisinin, yaşama ortamındaki ekolojik özelliklerin tespit edilmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Elde edilen sonuçlara göre, kenenin ve KKKA hastalığının sorun olduğu, Yozgat, Tokat, Çorum, Sivas ve hastalığın yaygın olduğu diğer yörelerde üremelerini sağlayacak şekilde salımları yapılmalıdır. Kene popülasyonunun azaltılması üzerinde kısa sürede etkili olacağını umuyoruz. Öncelikle, Tarım ve Köyişleri, Çevre ve Orman ile Sağlık Bakanlığı yetkilileri, koordineli bir şekilde konuya yönelmelidir. Kaynak sağlanarak araştırmaların hızlandırılmasına katkı sunulmalıdır.”
Doğanlar, ayrıca, yararlı avcı böceğin keklik tarafından yendiğini tespit ettiklerini ifade ederek, uygulamalarda bu duruma dikkat edilmesi gerektiğine de dikkati çekti.
Prof. Dr. Doğanlar, Hatay Amanos Dağları’nda yaşayan avcı böceği kene yerken görüntüledi.
HATAY - Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Doğanlar, iğnesiyle kan emerken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığını bulaştıranın da aralarında bulunduğu kene türlerinin baş düşmanı olan ve Amanos Dağları’nda yaşayan endemik avcı böceği inceledi.
Prof. Dr. Doğanlar, sadece Amanos Dağları’nda görülebilen, yılda bir kez döl veren ve yaşantısı boyunca 100 civarında yumurta bırakan “Peygamber Devesi” takımına giren endemik böcekle ilgili yaklaşık 3 yıldır araştırma yaptıklarını, doğal ortamda gözlemlediklerini, laboratuvarlarda incelediklerini ve bunların
günde 20 civarında kene yediğini tespit ettiklerini söyledi.
Türkiye’nin gündemine giren kene vakalarına çözüm olarak bu avcı böcekten yararlanılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Doğanlar, şöyle devam etti:
“Sadece Amanos Dağları’nda bulunan Eremiaphila Dagi Doğanlar “Mantodea: Eremiaphilidae” adındaki avcı böcek, dünyada 15-20 türü KKKA’ya neden olan virüsü taşıyan keneleri yiyerek besleniyor. Amanos Dağları’nda avcı böcekler, taşlık ve etrafında meşe çalıları bulunan alanlarda yaşıyorlar. Buraların deniz seviyesinden ortalama yüksekliği bin metreye yakındır. Buralarda domuzlar ve yaban keçilerinin de bulunduğu bilinmektedir. Büyük olasılıkla bu böcekler, kene ile beslenme alışkanlığını domuz ve yaban keçisi kenelerini avlayarak kazanmış olabilirler. Bu böcekleri, laboratuvar ortamında çok çeşitli kenelerle bir araya koyduk. Böcekler, ayrım yapmadan tüm keneleri, ön bacaklarıyla tutarak, ısırıcı ve çiğneyici özelliğe sahip ağızlarıyla parçalayarak yiyorlar.”
Bu böceklerin kesinlikle insan ve diğer memeli hayvanlara bir zararı bulunmadığını vurgulayan Prof. Dr. Doğanlar, “15-20 türün KKKA hastalığına neden olan virüsü taşıdığı bilinmektedir. Bu durum göz önüne alınırsa bu avcı böcek kene popülasyonu üzerinde etkili bir şekilde baskı oluşturabilecek bir doğal düşman olarak görülebilir” diye konuştu.
İÇ ANADOLU’DA ÜREMESİ SAĞLANABİLİR
Prof. Dr. Mikdat Doğanlar, bu böceğin biyolojisinin, yaşama ortamındaki ekolojik özelliklerin tespit edilmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Elde edilen sonuçlara göre, kenenin ve KKKA hastalığının sorun olduğu, Yozgat, Tokat, Çorum, Sivas ve hastalığın yaygın olduğu diğer yörelerde üremelerini sağlayacak şekilde salımları yapılmalıdır. Kene popülasyonunun azaltılması üzerinde kısa sürede etkili olacağını umuyoruz. Öncelikle, Tarım ve Köyişleri, Çevre ve Orman ile Sağlık Bakanlığı yetkilileri, koordineli bir şekilde konuya yönelmelidir. Kaynak sağlanarak araştırmaların hızlandırılmasına katkı sunulmalıdır.”
Doğanlar, ayrıca, yararlı avcı böceğin keklik tarafından yendiğini tespit ettiklerini ifade ederek, uygulamalarda bu duruma dikkat edilmesi gerektiğine de dikkati çekti.
