Ynt: İneklerin Süt Yağlarını Artırmanın Yolları Püf Noktaları Nelerdir?
SÜTÜN YAĞ ORANINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sütün yağ oranını etkileyen faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1-Besleme ile ilgili faktörler.
2-Laktasyon dönemi.
3-Mevsim.
4-Hava sıcaklığı.
5-Irk.
1.-Besleme ile ilgili faktörler.
Çok sayıda araştırma, normal oranlarda süt yağının üretilebilmesi için işkembede yemlerin sindirilmesi sonucu meydana gelen uçucu yağ asitlerinin % 65inin asetik asit, %20sinin propiyonik asit ve % 15 inin bütirik asitten oluşması gerektiğini ortaya koymuştur. Bunların içinde süt yağının memede üretilmesinde başlıca asetik asit kullanılır. Çok az miktarda da bütirik asit kullanılmaktadır. İşkembede üretilen asetik asit miktarının çok olması süt yağının da istenilen düzeyde olmasını sağlar.İşkembedeki uçucu yağ asitleri kompozisyonu ise rasyonun bileşimi, yemlerin fiziksel şekli gibi aşağıda gösterilen yemle ilgili daha bir çok faktörden etkilenmektedir.
Kaba ve konsantre yem oranı: Genel bir kural olarak, kabul edilebilir düzeylerde süt yağ oranını elde edebilmek için rasyonun % 50 veya daha fazlasının kaba yemlerden oluşması gerektiği ve yine rasyonda en azından % 17 oranında ham selüloz bulunması gerektiği bildirilmektedir. % 60 65 oranında kaba yem veya % 17-20 oranında ham selüloz içeren bir rasyonla hayvanın genetik kabiliyetinin üst sınırına yakın düzeyde süt yağı elde edilmesinin mümkün olacağı iddia edilmektedir.
Konsantre yemin öğütülmesi: Çok ince öğütülmüş ya da çok ince öğütülerek peletlenmiş konsantre yemleri yiyen ineklerin süt yağı oranlarının, taneleri kabaca kırılarak veya ezme haline getirilerek hazırlanmış konsantre yemleri yiyen ineklerinkine göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Serbest yemleme sistemlerinde peletlenmiş yemlerin sıkıştırma özelliği sayesinde hayvanlar kaba yeme oranla daha fazla tane yem tüketmekte bu nedenle de süt yağında bir azalma meydana gelebilmektedir.
Kaba yemlerin öğütülmesi ya da peletlenmesi: Kuru otların peletleme ya da herhangi bir nedenle çok ince doğranması, ve yine silajların çok ince kıyılmış materyallerden hazırlanması, kaba yemlerin işkembeden geçiş hızını çok artırması ve sindirimlerinin düşmesi nedeniyle süt yağ oranı üzerine olumsuz etki yapmaktadır.
Selüloz düzeyi: Rasyonun tavsiye edilen minimum selüloz düzeyi % 17 dir. Bu oranda ham selüloz düzeyini sağlayabilmek için rasyonun kuru maddesinin en az 7,5 kg ya da hayvanın canlı ağırlığının % 1,0 1,5i oranında kaba yem içermesi gerekir. Süt yağına sadece selüloz miktarı etkili olmaz. Rasyondaki kaba yemin kuru madde bazında en az üçte birinin biçilme uzunluğu 5 cmden fazla olmalıdır.
Konsantre yemin kompozisyonu: Konsantre yemde tane mısırın oranı % 50yi toplam rasyonda ise kuru madde bazında % 35i geçmemesi gerekir. Soya işleme tesisleri ve trunçgiller posaları süt yağının artmasını teşvik eder. Tahıl karışımındaki buğday miktarı ise % 25 ile sınırlandırılmalıdır. Mevcut bilgiler ışığında işkembenin normal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için kolay eriyebilen karbonhidratların oranının rasyonda % 35i geçmemesi önerilmektedir.
Yemleme sıklığı: Yemlemenin sık yapılması işkembe şartlarının daha değişmez kalmasını sağlar. Bu nedenle komple karma yemle hayvanın sürekli yiyebileceği şekilde yemleme yapılması süt verimi ve bileşimine olumlu katkıda bulunur.
Tampon etkili yem katkıları: Sodyum bikarbonat ve magnezyum oksit gibi yem katkı maddeleri süt yağında artışa neden olur. Ancak bunların etkileri yeterli kaba yem verildiği ve süt yağını etkileyen çok ekstra durumların olmadığı zamanlar görülür.
Yeşil çayır ve merada otlatma ya da biçilmiş taze yeşil yem yedirilmesi: Bu gibi kaba yemleri alan ineklerde kaba yemdeki selüloz oranının düşük olması ve aynı zamanda da süt veriminde görülen artış nedeniyle süt yağında azalma görülür. Bu nedenle meraya çıkan hayvanlara kuru kaba yemler ile takviye yapmak gerekir.
Doymamış yağların ve by-pass yağların yedirilmesi: Özellikle doymamış yağlar işkembedeki sindirimde önemli ölçüde değişikliğe neden olarak süt yağını düşürür. Rasyondaki toplam yağ kapsamı % 6-7 yi geçmemelidir. Buna karşın don yağı, bay-pass yağlar ve kırılmamış bütün pamuk tohumu süt yağında artışa neden olacaktır. Bütün pamuk tohumu ya da tam yağlı soyanın süt yağına olumsuz etkisini önlemek için günde hayvan başına 2.5-3.0 kg dan fazla verilmemelidir.
Yemdeki protein düzeyi: Toplam rasyonda ham protein oranının % 15 ve üzerinde olmasının süt verimi ve süt yağ oranı üzerine olumlu etkide bulunduğu bildirilmektedir.
2.-Laktasyon dönemi.
Laktasyonun ilk döneminde yüksek süt verimine karşın düşük yağ oranı görülür, son döneminde ise süt verimi azalır ancak yağ oranı yükselir. İlk dönemde oransal olarak daha düşük görülmesine rağmen süt veriminin yüksekliği göz önüne alınırsa hayvanın ürettiği yağ miktarı daha fazladır.
3-Mevsim.
Mevsime göre sürülerde süt yağında değişiklikler görülür. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında süt yağ oranında azalma , sonbahar ve kış aylarında ise artış görülür. Bunun sebebi ilkbahar ve yaz aylarında hayvanların daha çok su oranı yüksek fakat yapısal karbonhidrat ve kuru madde oranı düşük olan kaba yemler ile beslenmeleridir. Taze çayır ve mera otları ile yeşil biçilmiş otları bunlara örnek verebiliriz. Kış döneminde ise daha çok kuru ota dayalı bir kaba yem programı uygulanmaktadır.
4-Hava sıcaklığının etkisi.
Hava sıcaklığının yüksek olduğu zamanlar sütün yağ oranının düştüğü soğuk günlerde ise yükseldiği görülmektedir. Buna neden olarak hava sıcaklığının düşük olduğu dönemlerde hayvanların daha fazla kaba yem tüketmesi gösterilmektedir.
5-Irk farklılığı.
Irklar arasında süt yağ oranları bakımından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılık aşağıdaki tabloda görülmektedir.
Tablo 2:
Bazı ırkların ortalama süt verimleri (kg) ve yağ oranları (%).
Irklar--------------------Süt Verimi (kg)-----------Yağ oranı (%)
Ayrshire-----------------------13,9-----------------------3,93
Guernsey---------------------12,7-----------------------4,54
Holstein-----------------------18,2-----------------------3,66
Jersey-------------------------12,4-----------------------4,76
Brownn Swiss----------------14,5----------------------4,02
Sütçü Shortorn---------------13,5----------------------3,68
Yardımcı olacağını umarım. Alıntıdır.
SÜTÜN YAĞ ORANINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sütün yağ oranını etkileyen faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1-Besleme ile ilgili faktörler.
2-Laktasyon dönemi.
3-Mevsim.
4-Hava sıcaklığı.
5-Irk.
1.-Besleme ile ilgili faktörler.
Çok sayıda araştırma, normal oranlarda süt yağının üretilebilmesi için işkembede yemlerin sindirilmesi sonucu meydana gelen uçucu yağ asitlerinin % 65inin asetik asit, %20sinin propiyonik asit ve % 15 inin bütirik asitten oluşması gerektiğini ortaya koymuştur. Bunların içinde süt yağının memede üretilmesinde başlıca asetik asit kullanılır. Çok az miktarda da bütirik asit kullanılmaktadır. İşkembede üretilen asetik asit miktarının çok olması süt yağının da istenilen düzeyde olmasını sağlar.İşkembedeki uçucu yağ asitleri kompozisyonu ise rasyonun bileşimi, yemlerin fiziksel şekli gibi aşağıda gösterilen yemle ilgili daha bir çok faktörden etkilenmektedir.
Kaba ve konsantre yem oranı: Genel bir kural olarak, kabul edilebilir düzeylerde süt yağ oranını elde edebilmek için rasyonun % 50 veya daha fazlasının kaba yemlerden oluşması gerektiği ve yine rasyonda en azından % 17 oranında ham selüloz bulunması gerektiği bildirilmektedir. % 60 65 oranında kaba yem veya % 17-20 oranında ham selüloz içeren bir rasyonla hayvanın genetik kabiliyetinin üst sınırına yakın düzeyde süt yağı elde edilmesinin mümkün olacağı iddia edilmektedir.
Konsantre yemin öğütülmesi: Çok ince öğütülmüş ya da çok ince öğütülerek peletlenmiş konsantre yemleri yiyen ineklerin süt yağı oranlarının, taneleri kabaca kırılarak veya ezme haline getirilerek hazırlanmış konsantre yemleri yiyen ineklerinkine göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Serbest yemleme sistemlerinde peletlenmiş yemlerin sıkıştırma özelliği sayesinde hayvanlar kaba yeme oranla daha fazla tane yem tüketmekte bu nedenle de süt yağında bir azalma meydana gelebilmektedir.
Kaba yemlerin öğütülmesi ya da peletlenmesi: Kuru otların peletleme ya da herhangi bir nedenle çok ince doğranması, ve yine silajların çok ince kıyılmış materyallerden hazırlanması, kaba yemlerin işkembeden geçiş hızını çok artırması ve sindirimlerinin düşmesi nedeniyle süt yağ oranı üzerine olumsuz etki yapmaktadır.
Selüloz düzeyi: Rasyonun tavsiye edilen minimum selüloz düzeyi % 17 dir. Bu oranda ham selüloz düzeyini sağlayabilmek için rasyonun kuru maddesinin en az 7,5 kg ya da hayvanın canlı ağırlığının % 1,0 1,5i oranında kaba yem içermesi gerekir. Süt yağına sadece selüloz miktarı etkili olmaz. Rasyondaki kaba yemin kuru madde bazında en az üçte birinin biçilme uzunluğu 5 cmden fazla olmalıdır.
Konsantre yemin kompozisyonu: Konsantre yemde tane mısırın oranı % 50yi toplam rasyonda ise kuru madde bazında % 35i geçmemesi gerekir. Soya işleme tesisleri ve trunçgiller posaları süt yağının artmasını teşvik eder. Tahıl karışımındaki buğday miktarı ise % 25 ile sınırlandırılmalıdır. Mevcut bilgiler ışığında işkembenin normal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için kolay eriyebilen karbonhidratların oranının rasyonda % 35i geçmemesi önerilmektedir.
Yemleme sıklığı: Yemlemenin sık yapılması işkembe şartlarının daha değişmez kalmasını sağlar. Bu nedenle komple karma yemle hayvanın sürekli yiyebileceği şekilde yemleme yapılması süt verimi ve bileşimine olumlu katkıda bulunur.
Tampon etkili yem katkıları: Sodyum bikarbonat ve magnezyum oksit gibi yem katkı maddeleri süt yağında artışa neden olur. Ancak bunların etkileri yeterli kaba yem verildiği ve süt yağını etkileyen çok ekstra durumların olmadığı zamanlar görülür.
Yeşil çayır ve merada otlatma ya da biçilmiş taze yeşil yem yedirilmesi: Bu gibi kaba yemleri alan ineklerde kaba yemdeki selüloz oranının düşük olması ve aynı zamanda da süt veriminde görülen artış nedeniyle süt yağında azalma görülür. Bu nedenle meraya çıkan hayvanlara kuru kaba yemler ile takviye yapmak gerekir.
Doymamış yağların ve by-pass yağların yedirilmesi: Özellikle doymamış yağlar işkembedeki sindirimde önemli ölçüde değişikliğe neden olarak süt yağını düşürür. Rasyondaki toplam yağ kapsamı % 6-7 yi geçmemelidir. Buna karşın don yağı, bay-pass yağlar ve kırılmamış bütün pamuk tohumu süt yağında artışa neden olacaktır. Bütün pamuk tohumu ya da tam yağlı soyanın süt yağına olumsuz etkisini önlemek için günde hayvan başına 2.5-3.0 kg dan fazla verilmemelidir.
Yemdeki protein düzeyi: Toplam rasyonda ham protein oranının % 15 ve üzerinde olmasının süt verimi ve süt yağ oranı üzerine olumlu etkide bulunduğu bildirilmektedir.
2.-Laktasyon dönemi.
Laktasyonun ilk döneminde yüksek süt verimine karşın düşük yağ oranı görülür, son döneminde ise süt verimi azalır ancak yağ oranı yükselir. İlk dönemde oransal olarak daha düşük görülmesine rağmen süt veriminin yüksekliği göz önüne alınırsa hayvanın ürettiği yağ miktarı daha fazladır.
3-Mevsim.
Mevsime göre sürülerde süt yağında değişiklikler görülür. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında süt yağ oranında azalma , sonbahar ve kış aylarında ise artış görülür. Bunun sebebi ilkbahar ve yaz aylarında hayvanların daha çok su oranı yüksek fakat yapısal karbonhidrat ve kuru madde oranı düşük olan kaba yemler ile beslenmeleridir. Taze çayır ve mera otları ile yeşil biçilmiş otları bunlara örnek verebiliriz. Kış döneminde ise daha çok kuru ota dayalı bir kaba yem programı uygulanmaktadır.
4-Hava sıcaklığının etkisi.
Hava sıcaklığının yüksek olduğu zamanlar sütün yağ oranının düştüğü soğuk günlerde ise yükseldiği görülmektedir. Buna neden olarak hava sıcaklığının düşük olduğu dönemlerde hayvanların daha fazla kaba yem tüketmesi gösterilmektedir.
5-Irk farklılığı.
Irklar arasında süt yağ oranları bakımından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılık aşağıdaki tabloda görülmektedir.
Tablo 2:
Bazı ırkların ortalama süt verimleri (kg) ve yağ oranları (%).
Irklar--------------------Süt Verimi (kg)-----------Yağ oranı (%)
Ayrshire-----------------------13,9-----------------------3,93
Guernsey---------------------12,7-----------------------4,54
Holstein-----------------------18,2-----------------------3,66
Jersey-------------------------12,4-----------------------4,76
Brownn Swiss----------------14,5----------------------4,02
Sütçü Shortorn---------------13,5----------------------3,68
Yardımcı olacağını umarım. Alıntıdır.
