ŞAP
Çift tırnaklı hayvanların akut seyirli, çok bulaşıcı bir hastalığıdır.
Etyoloji :
Hastalığın etkeni Picornaviridea ' lardan Aptovirus ' tur. 7 serotipi vardır, bunlar: A, O, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve Asia-1 tipleridir.
Semptomlar :
1-) 40,5-42 dereceye çıkan ateş 2-3 gün içinde normale döner
2-) İştahsızlık
3-) Süt veriminin birden düşmesi
4-) 2. veya 3. günde ağızda, tırnak aralarında bezelye-nohut büyüklüğünde veziküller şekillenir
5-) Dilin ucunda, dilin üstü ve yanlarında, diş etlerinde, dudak ve yanak mukozalarında içleri berrak su dolu vezikül ve bullalar olması ve 1-2 gün içerisinde bunların açılması yerlerine erezyonları bırakması
6-) Erezyonlar oluştuktan birkaç gün sonra erezyonlar iyileşir, yem yeme yeniden iyileşir
7-) Su içerken ağzın şapırdaması
Ağızdan sicim tarzında salya akması
9-) Ağız mukozasının sıcak ve ağrılı olması
10-) Tırnak arası, korona bölgesi ve memelerde veziküller şekilenir
11-) Sekonder etkenlerin bulaşmasıyla lezyonlarda apse ve nekrozlar gözlenir
12-) Ayakta oluşan lezyonlar topallamaya neden olur
13-) Ayaktaki lezyonların ilerlemesiyle tırnak düşebilir
14-) Memedeki lezyonlar nedeni ile hayvan sağıma ve buzağının emmesine izin vermez
15-) Memenin sekonder etkenler ile kontaminasyonu sonucu mastitis şekillenir
16-) Seromüköz hatta nukoprulent burun akıntısı
17-) Şiddetli kilo kaybı
Perakut olaylarda:
1-) Yeni doğanlarda veziküllerin oluşumuna zaman kalmadan hayvan ölür
2-) Solunum güçlüğü
3-) Titremeler
4-) Diş gıcırdatma
5-) Nabız zayıflığı
6-) 5-7 gün içerisinde genel durumun bozulması ve hayvanın ölmesi
Otopsi Bulguları :
Genç danalarda miyokarditis sonucu ölümlerde kalp kasında gri-beyaz lekeler (kaplan postu görünümü) hastalık için patognomiktir.
Tanı :
Klinik bulgular, otopsi bulguları ve etkenin izolasyonu ile tanıya gidilir.
Ayırıcı Tanı :
Ağızda nekrotik ülserli lezyonların olmaması, ishal şekillenmemesi ve mortalitenin düşük olmasıyla Sığır Vebası ' ndan ayrılır.
Ağızda nekrotik ülserli lezyonların olmaması, ishal şekillenmemesi ve morbiditenin yüksek seyretmesi ile Mukozal Disease ' den ayrılır.
Ağızda vezikül ve erezyonların gelişmesi, göz lezyonlarının olmaması ve morbiditenin yüksek olması ile CGB ' den ayrılır.
Ağız lezyonları ve sistemik bulgular nedeniyle Bovin Herpes Mamillitis ' ten ayrılır.
Aynı bölgede hastalığın atlarda görülmemesi ile Stomatitis Vezikülaris ' ten ayrılır.
2 yaşından büyüklerde de gözlenmesi, ağız dışında ayak ve meme başlarında lezyon şekillenmesi ile Bovine Papiller Stomatitis ' ten ayrılır.
Dilde siyanoz gözlenmemesi ile Mavi Dil ' den ayrılır.
Prognoz :
Buzağılarda akut miyokaritis sonucu prognoz çok kötüdür. Erişkinlerde ayak lezyonları ve mastitisle komplikasyonu sonucu şüpheyle bakılır. Ayrıca aboryus, ağrılı dispne, ısıya dayanıksızlık, diyabetus mellitus ve ishal ile sonuçlanabilir.
Sağaltım :
Yumuşak, sulu gıdalar verilmeli ve temiz su sağlanmalıdır.
Lokal ağız antiseptikleri
% 2 ' lik Sodyum Hidroksit
% 2 ' lik CuSo4
% 0,2 ' lik Rivanol
% 3 ' lük Asit Borik
Gliserin içinde % 1 ' lik Sülfanomid süspansiyonu, %3 ' lük Oksijenli Su, %5 ' lik Sodyum Bikarbonat
Gliserin iode
Formalin
Ayak banyoları yapılarak ayağın sekonder etkenlerle kontaminasyonu minimuma indirilir ve yumuşak bir zemin sağlanır.
Şiddetli olaylarda parenteral yolla geniş spektrumlu antibiyotik verilmelidir.
Flunixine meglumine verilerek ağrı ve yangının giderilmesine çalışılır.
Korunma :
6 aylıktan büyük sığırlarda her 6 ayda bir bölgeye uygun suş ve (veya) suşlarla hazırlanmış aşıların yapılması zorunludur.
Çift tırnaklı hayvanların akut seyirli, çok bulaşıcı bir hastalığıdır.
Etyoloji :
Hastalığın etkeni Picornaviridea ' lardan Aptovirus ' tur. 7 serotipi vardır, bunlar: A, O, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve Asia-1 tipleridir.
Semptomlar :
1-) 40,5-42 dereceye çıkan ateş 2-3 gün içinde normale döner
2-) İştahsızlık
3-) Süt veriminin birden düşmesi
4-) 2. veya 3. günde ağızda, tırnak aralarında bezelye-nohut büyüklüğünde veziküller şekillenir
5-) Dilin ucunda, dilin üstü ve yanlarında, diş etlerinde, dudak ve yanak mukozalarında içleri berrak su dolu vezikül ve bullalar olması ve 1-2 gün içerisinde bunların açılması yerlerine erezyonları bırakması
6-) Erezyonlar oluştuktan birkaç gün sonra erezyonlar iyileşir, yem yeme yeniden iyileşir
7-) Su içerken ağzın şapırdaması
Ağızdan sicim tarzında salya akması9-) Ağız mukozasının sıcak ve ağrılı olması
10-) Tırnak arası, korona bölgesi ve memelerde veziküller şekilenir
11-) Sekonder etkenlerin bulaşmasıyla lezyonlarda apse ve nekrozlar gözlenir
12-) Ayakta oluşan lezyonlar topallamaya neden olur
13-) Ayaktaki lezyonların ilerlemesiyle tırnak düşebilir
14-) Memedeki lezyonlar nedeni ile hayvan sağıma ve buzağının emmesine izin vermez
15-) Memenin sekonder etkenler ile kontaminasyonu sonucu mastitis şekillenir
16-) Seromüköz hatta nukoprulent burun akıntısı
17-) Şiddetli kilo kaybı
Perakut olaylarda:
1-) Yeni doğanlarda veziküllerin oluşumuna zaman kalmadan hayvan ölür
2-) Solunum güçlüğü
3-) Titremeler
4-) Diş gıcırdatma
5-) Nabız zayıflığı
6-) 5-7 gün içerisinde genel durumun bozulması ve hayvanın ölmesi
Otopsi Bulguları :
Genç danalarda miyokarditis sonucu ölümlerde kalp kasında gri-beyaz lekeler (kaplan postu görünümü) hastalık için patognomiktir.
Tanı :
Klinik bulgular, otopsi bulguları ve etkenin izolasyonu ile tanıya gidilir.
Ayırıcı Tanı :
Ağızda nekrotik ülserli lezyonların olmaması, ishal şekillenmemesi ve mortalitenin düşük olmasıyla Sığır Vebası ' ndan ayrılır.
Ağızda nekrotik ülserli lezyonların olmaması, ishal şekillenmemesi ve morbiditenin yüksek seyretmesi ile Mukozal Disease ' den ayrılır.
Ağızda vezikül ve erezyonların gelişmesi, göz lezyonlarının olmaması ve morbiditenin yüksek olması ile CGB ' den ayrılır.
Ağız lezyonları ve sistemik bulgular nedeniyle Bovin Herpes Mamillitis ' ten ayrılır.
Aynı bölgede hastalığın atlarda görülmemesi ile Stomatitis Vezikülaris ' ten ayrılır.
2 yaşından büyüklerde de gözlenmesi, ağız dışında ayak ve meme başlarında lezyon şekillenmesi ile Bovine Papiller Stomatitis ' ten ayrılır.
Dilde siyanoz gözlenmemesi ile Mavi Dil ' den ayrılır.
Prognoz :
Buzağılarda akut miyokaritis sonucu prognoz çok kötüdür. Erişkinlerde ayak lezyonları ve mastitisle komplikasyonu sonucu şüpheyle bakılır. Ayrıca aboryus, ağrılı dispne, ısıya dayanıksızlık, diyabetus mellitus ve ishal ile sonuçlanabilir.
Sağaltım :
Yumuşak, sulu gıdalar verilmeli ve temiz su sağlanmalıdır.
Lokal ağız antiseptikleri
% 2 ' lik Sodyum Hidroksit
% 2 ' lik CuSo4
% 0,2 ' lik Rivanol
% 3 ' lük Asit Borik
Gliserin içinde % 1 ' lik Sülfanomid süspansiyonu, %3 ' lük Oksijenli Su, %5 ' lik Sodyum Bikarbonat
Gliserin iode
Formalin
Ayak banyoları yapılarak ayağın sekonder etkenlerle kontaminasyonu minimuma indirilir ve yumuşak bir zemin sağlanır.
Şiddetli olaylarda parenteral yolla geniş spektrumlu antibiyotik verilmelidir.
Flunixine meglumine verilerek ağrı ve yangının giderilmesine çalışılır.
Korunma :
6 aylıktan büyük sığırlarda her 6 ayda bir bölgeye uygun suş ve (veya) suşlarla hazırlanmış aşıların yapılması zorunludur.
