İÇTEN YANMALI MOTORLAR

ÇTEN YANMALI MOTORLAR
Bilgi Konusu: Temel Bilgiler
Adı Soyadı: Tarih:
Bir motorun hangi özelliklere sahip oldugu veya hangi
amaç için üretildigini belirlemede her motorda gerekli
teknik bilgilerin bilinmesine ihtiyaç vardır. Bu bilgiler
motorla ilgili katologunda verilmistir. Asagıda motorla
ilgili olarak teknik terimler açıklanmıstır.
Motor Hakkında Önemli Teknik Bilgiler ve
Anlamları
1) Yapı: Çalısma tarzı: Bu konudaki bilgi motorun
silindir sayısı, diesel veya benzinli motorun oldugu,
silindirlerin dizilis tarzı, kaç zamanlı oldugu gibi bilgileri
kapsar örnek olarak: 6 silindirli V motor veya 4 silindirli
sıravari motor veya 4 zamanlı diesel motor – ön yanma
odalı veya 3 silindirli - 2 zamanlı motor.
2) Motor tipi: Motor blogu üzerine yazılmıs olan üretim
seri numarasıdır. örnek:D2lCR Bazen silindir sayısını
da belirtebilir. örnek F3L912 gibi.
3) Motor gücü : kW (BG) olarak volandan ölçülen
motor gücüdür. Bazen bu malumat yanında motorun
dakikadaki dönü sayısı da verilebilir. Örnek:65kW/2500
d/d bu motorun devamlı verdigi güç olup; en az bir
saatlik deneme çalısmasında bu güç elde edilebilmelidir.
=nç sistemi ile verilen degerlerde (kW - BG) yerine (hp) degerleri verilmektedir.
1 hp = 1,014 BG 1BG = 0,736 kW 1 kW = 1,36 BG
SAE bir Amerikan normu olup; otomobil mühendisleri birligi kelimelerinin bas harflerinden
olusmaktadır.
4) Dönme momenti: Nm (kpm) genellikle max. dönme momenti olarak krank milindeki dönü
kuvvetidir.
Örnek: 15,5 kpm – 1600 d/d 1 kpm = 9,81 Nm @ 10 Nm Moment = Kuvvet x Kol uzunlugu
n
N
M F L M N m Md d d
× 9549
= × = × =
5) Agırlık/Güç oranı : (kg/kW) motor agırlıgının volandan alınan güce oranıdır. Örnek : Benzin
motorları için 2 - 6 kg/kW diesel motor. 8 - 25 kg/kW
6) Dönme frekansı: Krank milinin dakikadaki dönme sayısıdır. örnek : Rölanti dönü sayısı 500-
800 d/d Nominal dönü sayısı 1600 - 5000 d/d (devir sayısı).
7) Silindir çapı: Silindirin iç çapının mm. olarak ifadesidir. Piston çapı bu degerden daha küçüktür.
8) Strok: mm olarak pistonun silindirde kat ettigi yoldur. Büyüklügü krank mili dönü dairesinin
çapı ile bagımlıdır. Krank milinin bir tam dönüsünde (360 krank açısı) 2 strok yol alınır.
9) Ölü nokta :
a) ÜÖN= Üst ölü nokta, silindirde piston kenarının çıktıgı en üst noktadır.
b) AöN= Alt ölü nokta, silindirde piston kenarının indigi en alt noktadır.
(üöN) ve (AöN) arasındaki açıklıga strok denir ve mm ile ölçülür.
10) Strok hacmi: Ölü noktalar arasındaki silindir hacmi olup; cm3 ile ifade edilir. Bir motorun
bütün silindirlerinin toplam strok hacmi litre olarak da ifade edilebilir.
11) Sıkıstırma odası: (ÜÖN) ile silindir kapagı arasındaki kısmın hacmi olup cm3 ile ifade edilir.
12) Sıkıstırma oranı: Strok hacmi ile ,sıkıstırma odası hacmi toplamının, sıkıstırma odası hacmine
bölümüdür.
Strok hacmi + sk.od.hacmi : sk.od.hacmi 1200 + 60 :60 = 21:1
21:1 sıkıstırma oranının ifadesidir. Bu oran genel olarak benzinli motorları için 5 - 10:1 Diesel
motorları için 15-22:1’dir. Sıkıstırma odası hacmi küçüldükçe sıkıstırma oranı büyür.
13) Piston hızı: Ortalama piston hızı olup, m/s ile ölçülür.
m s
Strok Dönü sayı
Pistonhıız 7 /
30000
100 2100
30000
=
×
=
×
=

Benzinli motorlar için piston hızı 7-18 m/s, diesel motorlar için 5–12 m/s’dir.
14) Sıkıstırma sıcaklıgı: Sıkıstırma odasında ve sıkıstırma zamanında yanma olmaksızın elde
edilen en yüksek sıcaklıktır. °C ile ölçülür.
Örnek: Benzinli motorları için 400 - 600, diesel motorları için 500 - 900 °C dir.
15) Sıkıstırma basıncı: Sıkıstırma odasında ve sıkıstırma zamanında yanma olmaksızın elde
edilen en yüksek basınç olup at. (bar) olarak ölçülür.
Örnek: Benzinli motorları için 10 - 18 at
Diesel motorları için 30 - 50 at. 1 at = 1 bar
16) Yanma sıcaklıgı: Yanma odasında, is zamanında elde edilen en yüksek sıcaklıktır. °C ile ifade
edilir. Bu anda 1800- 2500 °C sıcaklıgı erisilir.
17) Yanma basıncı: Yanma odasında is zamanında erisilen en yüksek basınç degeri olup at (bar)
olarak degerlendirilir. Benzinli motorlar için 30 - 55 at, diesel motorları için 60 - 80 at.
Sekil 2: Basınç dagılımı Sekil 3: Sıcaklık dagılımı
18) Egzoz gazı sıcaklıgı: Yanma sonucu silindirden atılan gazın °C olarak ifadesidir. Benzin
motorları için ' 700 - 1000 °C, diesel motorlar için 500 - 600 °C.
19) Güç/silindir odası hacmi:
Güç silindir odası = 48:2,4 = 20 kW/dm3
Benzin motorları için 22 - 48 kW/dm3, diesel motorları için 18-26 kW/dm3
20) Spesifik yakıt tüketimi (gr/BG/h) (gr/kW/h)
Belirli zamanda, belirli bir güce sahip bir motorda sarf edilen yakıt miktarıdır.
21) Çalısma saati: Sürücü yerindeki traktörmetre üzerinde okunan degerdir. Bakım ve
kontrollerin zamanında yapılabilmesini saglar.