Türkiye Topraklarının Sorun ve Çözümleri
Ülkemiz için tarım vazgeçilmez sektör olmasına karşın yıllar geçtikce geriye gitmesi önlenememiştir. Sebepleri ise herkes tarafından bilinmektedir. Belli başlıları; Erozyonla toprak kaybı çok fazladır. Anız yakılması yasal tedbirlere rağmen devam etmektedir. Miras yoluyla toprak fazla parçalanmıştır. Tohum gübreleme ve ilaçlama yapılmasına karşın verim çok düşüktür. Dolayısıyla maliyet dünya piyasası ile rekabet edemeyecek düzeydedir. Ürün planlaması ve ihracat yapılmadığından çoğu ürün maliyetinin çok altında satılmakta veya hasat yapılmayarak tarlada bırakılmaktadır. Her yıl benzer sorunlar yaşanmasına karşın yıllarca çözüm üretilmemiştir. Sanayi ürünlerinin bazılarında fazlalık (pancar gibi) bazılarında ise eksikler (mısır, soya) bulunmaktadır.
Yukarıdaki sorunların bazılarını devlet politikasında düzeltmeleri gerektirir ama büyük çoğunluğu çiftçilerimizi eğitilerek, ikna edilerek verim artışı sağlanabilir. Bilhassa toprağı tanıması toprağa uygun ürün ekiminin sağlanması bu çalışmalarımızın ana nedenidir.
TOPRAK
Yer kabuğunun hava ile temasta olan ana kayaçı, atmosfer şartlarında ufalanarak toprağın inorganik kısmını oluşturur. Üzerinde yetişen bitki örtüsünün çürümesi sonucu ise organik kısım oluşur. Toprakta bulunan mikro organizmalar ve hayvanlar ise bu organik kısma olumlu etki yapar. Bu işlemler süreklilik arz eder. Dolayısıyla toprak oluşumunda süreklilik arz eder. 1 cm yüksekliğinde toprağın oluşması için 1000 yıl gibi bir süre geçtiğinden toprağın ne kadar değerli olduğu daha iyi anlaşılır. Bu değerli varlığı yanlış işler yaparak (anız yakılması gibi) yok etmek veya verimliliğini azaltmak cinayet işlemekten, daha beterdir.?
Tarımdan geçimini sağlayan kimse toprağına çocuğu gibi bakmalı ve onu iyi tanımalıdır. Bitki gelişmesi açısından % 30 kum % 30 kil % 30 tın (mil) ve % 10 Organik madde içeren topraklar idealdir. Ayrıca bitkinin topraktan aldığı besin maddeleri de yeterli oranda bulunmalıdır. Makro elementler Azot, Fosfor, Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum, Kükürt mikro elementler Demir, mangan, çinko, Bor, Bakır, Kobalt, Molibden, Sodyum, Klor silisyum.
Toprak pH side bitki beslenmesi açısından son derece önemlidir. Bitki beslenmesi açısından en ideal pH 6.5 - 6.8 aralığıdır. pH ' yi toprakta bulunan maddeler belirler.
Ormanlık bölge toprağı organik madde açısından zengindir. Organik maddelerin bozunması sonucu asitler ortaya çıkar ve pH ' si 4 - 7 aralığına düşer. Çok düşük pH ' de bitkiler yeterince beslenemez bu nedenle kalsiyum karbonat ilave edilerek toprak pH ' si yükseltilebilir. Doğu Karadeniz toprakları bu türe girer. Sönmüş yanardağ çevresinde oluşan toprakların pH ' side asidik olabilir. Nevşehir ve Kayseri bölgesinde bu tür asidik topraklar bulunmaktadır.
Kalsiyum karbonatça zengin topraklar ( % 10 dan fazla içeren) bazik topraklardır. Bu tür topraklar ülkemiz topraklarının %62 ' sini oluşturur ve pH si 7 - 8.5 aralığındadır. Bilhassa pH si 7.5 üstünde olan topraklarda bitki çinko, demir, mangan gibi mikro elementleri alamadıklarından kloroz hastalığı yaygındır. Genellikle bu toprakların organik madde miktarı da çok azdır. PH yi düşürmek için organik maddeyi arttırmak gerekir. Bunun için en uygun yöntem bitkinin hasaddan sonra kalan kısmının toprağa karıştırılması yanmış hayvan gübresinin toprağa karıştırılması en uygun olanıdır. Sülfatlı gübreler (Amonyum sülfat, Potasyum sülfat, Kalsiyum sülfat, Kükürt gibi) hem pahalı hem de yeterince etkin olmazlar.
Örneğin, pH si 8 olan tarlanın, % 20 kalsiyum karbonat içerdiği varsayılırsa 282 kg Amonyum sülfat atmak gerekir ki bunun maliyeti çok yüksek olur. Kükürt, sadece kükürt ' ü okside eden bakteriler toprakta bulunduğu zaman etkisini gösterir fakat fazla oranda kullanımı toprakta başka sorunlar da yaratır. En ideal çözüm her türlü bitki veya hayvan kökenli atıkların toprağa karıştırılmasıdır. Toprak organik maddesi % 10 civarına çıktığından zamanla pH ideal değere ulaşır. Topraktaki hümik asit ' te çok önemlidir. Bununla ilgili yeterince bilgi verilmiştir.
Toprağın fiziksel özelikleri de çok önemlidir. Gözenekli yapı su tutma kapasitesini belirler. Kumlu topraklar çok gözenekli oldukları için su tutma kapasitesi düşük, killi topraklar ise gözeneksiz olduğu için suyu geçirmezler. Kumlu toprakların ıslahında killi yapıdaki toprak karıştırılarak su tutma kapasitesi yüksek perlit tüf, zeolit gibi doğal gözenekli maddeler katılarak artırılabilir. Aşırı killi topraklarda ise, kum, perlit vs. gibi maddeler katılarak daha gözenekli hale getirebilir.
Toprağın ideal toprak haline dönüştürme işlemine toprak ıslahı denir. Bitki beslenmesi için ideal toprakta verim maksimum olur. Dolayısıyla birim maliyeti düşer. Yapılan işten de en fazla kar elde edilir.
Bu nedenle toprak ıslahı çok önemlidir. Bir toprağın nasıl ıslah edileceği ancak toprağın analizi yapılarak karar verilir. Toprağın fiziksel özellikleri, kimyasal bileşenleri ve makro - mikro besin element içerikleri, PH ' si toprak analizi ile belirlenir. İdeal toprak değerlerinden sapmalar tespit edilerek bu değerlerin normal değere nasıl çevrilebileceğine karar verilir.
Delta Tarım Kimyasalları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi kurulduğu yıldan beri çiftçilerimize bu konuda yardımcı olmaktadır. Telefonla faksla veya bizzat gelerek toprak analiz sonuçlarını veren çiftçilerimize önerilerimizi sunmaktayız. Aşağıda bazı toprak türleri verilmektedir. Uygulayan çiftçiler sonuçlardan oldukça memnun kalmıştır.
Analiz sonuçları laboratuarlara bağlı olarak meg/L, ppm, kg/da gibi farklı birimlerle ifade edilmesi ülkemizde hala standart ölçü birimlerinin toprak analizinde uygulanmadığını göstermektedir. Bu da çiftçilerimiz de güvensizlik yaratmaktadır. Ayrı ayrı laboratuarlara aynı tarladan toprak örneği gönderildiğini fakat farklı sonuçlar alındığını bu nedenle, toprak analizine inanmadığın ifade edenler bulunmaktadır. Sonuçların farklı birimlerle ifade edilmesi aynı laboratuar içinde tutarlı olabilir ama bazı çiftçilerimizi inançsızlığına sebep olmaktadır.
Aşağıda örnek olarak verilen uygulamalarımızda, analiz sonuçları laboratuarın verdiği birimler cinsindedir.
1. Kuşadası - İzmir Zeytinlik
DERİNLİK
PH
TUZ %
KİREÇ %
BÜNYE
NİTRAT (PPM)
0 - 30 CM 8.59 2.42 15.21 TIN 2.0
FOSFOR
POTASYUM
SODYUM
DEMİR
BAKIR
ÇİNKO
MANGAN
PPM
PPM
PPM
PPM
PPM
PPM
PPM
2.52
68
15
11.3
2.0
0.35
1.7
FAKİR
YETERLİ
YETERLİ
YETERLİ
FAKİR
YETERLİ
TAVSİYEMİZ,
Toprağınız kireçli olması nedeniyle pH si oldukça yüksek, azot ve fosfor yetersiz olmasına karşın yeterince potasyum var. Bu nedenle potasyumlu gübre kullanmaya gerek yok. Sadece bitkinin bu potasyumu topraktan alabilmesi için hümik asit verilmeli çinko eksikliği de var. Yüksek pH de çinkoyu topraktan çinko sülfat şeklinde verilse bile bitki alamaz. Bu nedenle alınabilir formda olan Leoçin kullanmalısınız. Ağaç başına 500 gram + yaş başına 100 gram olacak şekilde taç bölgesine Leoçin atılmalıdır. Leoçin ilkbaharda en geç mart ayı içerisinde uygulanmalıdır.
Azot ve fosfor eksikliği için 20-20-0 veya DAP kullanmanızı tavsiye ederim. Bunlardan 0,5 - 1 kg / ağaç uygulamanız yeterli olur. Nisan ayı içinde ağaç başına 50 ml Delta Humate vermeniz ağaçların daha sağlıklı beslenmesini sağlar.
PH ' yi düşürmek için ağaç başına 40 - 50 kg yanmış hayvan gübresi kullanmanızı tavsiye ederim.
2. Akyurt - Ankara Buğday
DERİNLİK SU İLE DOYGUNLUK TOPLAM TUZ PH KİREÇ
0 - 30
44 L
0.059
6.09
0
P2O5
K2O
ORGANİK MADDE
KG / DA
KG / DA
KG / DA
1 - 4
67
0.86
TAVSİYEMİZ,
Bu toprak bitki besleme açısından ideal olmasına karşılık kalsiyum ve magnezyumca fakir olması beklenir. Mikro besin analizleri olmadığı için eksik veya fazlalığını söylemek mümkün değil. Makro elementlerden azot ta yapılmamış azot toprakta yıkanıp gittiği için azotlu gübre vermek gerekir. Ayrıca fosfor alınabilir formdakinin analizi yapılmış eksikliği söz konusu.potasyumca zengin bir toprak ve potasyum gübresi vermeye gerek yoktur. Organik maddece de çok fakir bir toprak. Ürünümüzden 10 - 10 - 0 ve % 1 Zn içeren Kompoze gübremiz dekara 20 kg olacak şekilde uygulandı. Ayrıca, bitki atıklarının veya hayvan gübresi ile organik madde miktarı artırması tavsiye edildi.
Üründe % 100 artış elde etti ve daha parlak randımanı yüksek buğday elde etti, normal değerden daha pahalı sattı.
3. Tarsus - Mersin - Karpuz Tarlası
Fosfor
Potasyum
Magnezyum
Kalsiyum
pH
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
45.92
1184
2540
26650
8.1
Orta
Çok yüksek
Çok yüksek
Çok yüksek
Yüksek
Kükürt
Bor
Çinko
Mangan
Demir
Bakır
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
57.12
4.48
1.58
190.4
123.2
7.504
Orta
Çok yüksek
Düşük
Yeterli
Yeterli
Yüksek
Ekilen karpuzlar olgunlaşma aşamasında çatlaklar oluşturması çiftçinin en büyük sorunuydu. Analizi yapılan besin maddelerinden çinko hariç hepsi orta, çok yüksek veya yüksekti. Azot analizi yapılmamış olmasına rağmen yıkandığı için mutlaka yıllık verilmesi gerekirdi. Üründe çatlaklar olması bor ' un çok yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, bor zehirlenmesini önlemek üzere hümik asitli, azotlu, fosforlu ve çinkolu Kompoze gübre (20 - 20 - 0 - 30 humus - 0.3 Zn) üretilerek toprak hazırlama aşamasında uygulandı.
Sonuç olarak yarılma önlendi, şeker oranı arttı ürün kalitesi ve verimi arttı.
4. Karslı köyü - Adana - Kiraz bahçesi
Fosfor
Potas.
Magnz.
Kalsiyum
PH
Kükürt
Bor Çinko Mangan Demir Bakır
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha Kg / ha Kg / ha Kg / ha Kg / ha
71.68
393.1
3352
10820
8.4
144.5
9.632 3.696 271.0 381.9 12.99
Orta
Yüksek
Çok Yüksek
Çok Yüksek
Çok Yüksek
Çok Yüksek Düşük Yeterli Yüksek Yüksek
Bu toprak aşırı kilidir.Kalsiyum,magnezyum,potasyum ve bor aşırı miktarda bulunmaktadır.Bilindiği gibi bor fazlalığı zehirlenmeye neden olur. Kalsiyum ve magnezyum fazlalığı toprağın pH ' sini yükseltir, bitki beslenmesini zorlaştırır. Bu nedenle toprağın ıslahı şarttır.
Toprak ıslahı için:1_dekara 4 ton olacak şekilde yanmış hayvan gübresi kullanılmalıdır.2_Bor zehirlenmesini önlemek için Delta Humus kullanılmalıdır. Demir ve çinko alımı bu toprakta mümkün değildir.Bu nedenle Delta Leoçin kullanılmalıdır.Demir ise toprakta yeterince bulunmaktadır ve Delta Humus alınabilir forma getirir.
Bu tespitlerimiz sonucunda önerilerimiz;
4 ton/dekar olacak şekilde yanmış çiftlik gübresi (sonbahar veya erken ilkbaharda)
3kg/ağaç Delta Humus(sonbahar veya erken ilkbaharda)
0,5 kg/ağaç Delta Leoçin (sonbahar veya erken ilkbaharda)
Damla sulama sistemi ile verilmek üzere 2 lt/dak olacak şekilde Delta Humate (çiçek açmadan önce) Veya; 30-50 gr/ağaç Delta K-Humate üç ayrı uygulama ile tavsiye edilir.
- Tomurcuk ve çiçeklenme döneminde
- Meyve teşekkülünde
- Meyvelerin büyümeye devam ettiği mevsim ortasında toprağa tatbik edilir.
5. Ceyhan - Adana - Şeftali Erik
Tuz
Ph
Kireç
P2O5
K2O
Org.Mad.
Derinlik
Kum
Kil
Silt
%
%
Kg/da
Kg/da
%
%
%
0.040
7.58
13.65
4.50
19
1.06
0-30
38.08
31.36
30.56
Bu topraklarda mikro element analizi yapılmadığı için bu topraklarda değerlendirme yapmak ve önerilerde bulunmak oldukça zor.Ama toprağın genel yapısı göz önüne alınarak;1-Kireç yüksek bu nedenle de PH yüksektir. 2-PH ' nin yüksek olduğu durumlarda demir ve çinko alımı azalır.Delta Humus kullanarak daha iyi beslenme sağlanır.3-Delta Leoçin ve Delta Humufer çinko ve demir eksikliğini gidermek için kullanılmalıdır.
Bu tespitlerimiz sonucunda önerilerimiz;
3 ton/dak olacak şekilde yanmış hayvan gübresi (sonbahar veya erken ilkbaharda)
1kg/ağaç Delta Humus (sonbahar veya erken ilkbaharda)
0,5 kg/ağaç Delta leoçin (sonbahar veya erken ilkbaharda)
0,5 kg/ağaç Delta Humufer (sonbahar veya erken ilkbaharda)
Damla sulama sistemi ile verilmek üzere 2 lt/dak olacak şekilde Delta Humate (çiçek açmadan önce)
Veya;
30-50 gr/ağaç Delta K- Humate üç ayrı uygulama ile tavsiye edilir.
Tomurcuk ve çiçeklenme döneminde,
Meyve teşekkülünde
Meyvelerin büyümeye devam ettiği mevsim ortasında toprağa tatbik edilir.
6. Gazipaşa - Antalya - Muz
Derinlik
Ph
Kireç
Tuz
Doygunluk
Org. Madde
0 - 30 cm
7.7
8.1
0.041
43
0.1
Yüksek
Tuzsuz
Bünye tınlı
Düşük
Toplam
Azot
Alınabilir
fosfor
Alınabilir potasyum
Alınabilir
kalsiyum
Alınabilir Magnezyum
%
Kg / da
Kg / da
Kg / da
Kg / da
0.118
44.1
81.4
817.9
32.5
Orta
Yeterli
Yüksek
Orta
Orta
Toplam
Demir
Alınabilir
mangan
Alınabilir
çinko
Alınabilir
bakır
ppm
ppm
ppm
ppm
10.98
5.92
1.59
0.72
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Toprakta tüm besin elementleri yeterince bulunmaktadır. ph si ve kireci yüksektir. 2-3 kg / ağaç olacak şekilde Delta Humus uygulanmıştır. Çiftçi sonuçtan çok memnun olduğunu bildirmiştir.
7. Nevşehir - Patates
Su ile Doygunluk
Toplam Tuz
PH
Kireç
Fosfor
Potasyum
Organik Madde
%
%
%
Kg/da
Kg/da
%
36 L
Eser
5.13
-
16.4
77
1.80
PH si düşük fosfor ve potasyum yeterince var . bu tarlaya Delta Humus önerilmiştir. Delta Humusla birlikte azot için amonyum nitrat ve üre kullanımı tavsiye edilmiştir.
8. Bandırma - Buğday
Aşağıdaki analiz sonuçlarına göre tavsiye ettiğimiz uygulamalar şöyledir; 1, 2, 3, 4, 7, 8 numaralı analiz sonuçları değerlendirilerek Problemin; PH Organik Madde, azot, Fosfor, Potasyum, Kalsiyum, Çinko ve Bor düşük olduğu saptanmıştır. Çözüm ; İlkbaharda 20 kg / da amonyum nitrat, sonbaharda 30 kg / da 15 - 15 - 15 ayrıca 10 kg Delta Leoçin (Çinko eksikliği) 5 kg Delta Organobor (Bor eksikliği) ve 20 kg Delta Humus kullanılması önerilir. (Delta Humus organik madde pH ve Kalsiyum ile Magnezyumu düzenler. 5, 6 numaralı analiz sonuçları değerlendirilerek problemin; Tuzluluğun fazla olması, Azot, Fosfor gübresi kullanılmalı 20 kg / da Delta Humus (tuzluluk için) 5 kg / da Delta Bor kullanılmalı 6 nolu arazide Delta Bor kullanılmayabilir.
No E.C. Değeri P.H. Değeri Organik Madde Fosfor Potasyum Kalsiyum Magnz. Sodyum Demir Mangan Çinko Bakır Bor
% PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM
1 85 4,81 0,64 8,15 55 320 65 70 90,2 16,1 0,15 0,36 0,19
Tuzsuz Ç.Kuv.Asid Ç.Düşük Krıtik Ç.Düşük Ç.Düşük Düşük Orta Yeterli Yeterli Düşük Yeterli Düşük
2 104 5,22 0,82 13,2 148 650 100 165 95,8 16,7 0,9 1,39 0,31
Tuzsuz Kuv.Asid Ç.Düşük Krıtik Düşük Ç.Düşük Düşük Orta Yeterli Yeterli Krıtik Yeterli Düşük
3 96 5,98 0,72 12,2 112 470 85 140 87,6 16,4 0,22 0,32 0,16
Tuzsuz Orta Asid Ç.Düşük Krıtik Düşük Ç.Düşük Düşük Orta Yeterli Yeterli Düşük Yeterli Düşük
4 66 4,89 0,85 19,6 94 770 135 110 95,1 16,7 0,19 0,6 0,29
Tuzsuz Ç.Kuv.Asid Ç.Düşük Krıtik Ç.Düşük Düşük Orta Orta Yeterli Yeterli Düşük Yeterli Düşük
5 583 7,14 1,76 49,2 470 1540 185 1580 81,2 15,9 1,87 4,7 0,41
Riskli Notr Düşük Yüksek Ç.Yüksek Orta Orta Ç.Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Düşük
6 591 6,37 1,42 41,5 484 1410 260 1320 21,8 16,3 1,62 2,85 1,42
Riskli H.Asid Düşük Yüksek Ç.Yüksek Düşük Yüksek Ç.Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli
7 247 5,23 1,73 67,3 246 1670 170 380 105 16,5 1,31 3,39 0,4
Tuzsuz Kuv.Asid Düşük Yüksek Orta Orta Orta Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Düşük
8 206 5,94 1,64 29,1 185 2030 185 500 94,2 16,6 1,34 5,72 0,26
Tuzsuz O.Asid Düşük Yeterli Düşük Orta Orta Ç.Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Düşük
Ülkemiz için tarım vazgeçilmez sektör olmasına karşın yıllar geçtikce geriye gitmesi önlenememiştir. Sebepleri ise herkes tarafından bilinmektedir. Belli başlıları; Erozyonla toprak kaybı çok fazladır. Anız yakılması yasal tedbirlere rağmen devam etmektedir. Miras yoluyla toprak fazla parçalanmıştır. Tohum gübreleme ve ilaçlama yapılmasına karşın verim çok düşüktür. Dolayısıyla maliyet dünya piyasası ile rekabet edemeyecek düzeydedir. Ürün planlaması ve ihracat yapılmadığından çoğu ürün maliyetinin çok altında satılmakta veya hasat yapılmayarak tarlada bırakılmaktadır. Her yıl benzer sorunlar yaşanmasına karşın yıllarca çözüm üretilmemiştir. Sanayi ürünlerinin bazılarında fazlalık (pancar gibi) bazılarında ise eksikler (mısır, soya) bulunmaktadır.
Yukarıdaki sorunların bazılarını devlet politikasında düzeltmeleri gerektirir ama büyük çoğunluğu çiftçilerimizi eğitilerek, ikna edilerek verim artışı sağlanabilir. Bilhassa toprağı tanıması toprağa uygun ürün ekiminin sağlanması bu çalışmalarımızın ana nedenidir.
TOPRAK
Yer kabuğunun hava ile temasta olan ana kayaçı, atmosfer şartlarında ufalanarak toprağın inorganik kısmını oluşturur. Üzerinde yetişen bitki örtüsünün çürümesi sonucu ise organik kısım oluşur. Toprakta bulunan mikro organizmalar ve hayvanlar ise bu organik kısma olumlu etki yapar. Bu işlemler süreklilik arz eder. Dolayısıyla toprak oluşumunda süreklilik arz eder. 1 cm yüksekliğinde toprağın oluşması için 1000 yıl gibi bir süre geçtiğinden toprağın ne kadar değerli olduğu daha iyi anlaşılır. Bu değerli varlığı yanlış işler yaparak (anız yakılması gibi) yok etmek veya verimliliğini azaltmak cinayet işlemekten, daha beterdir.?
Tarımdan geçimini sağlayan kimse toprağına çocuğu gibi bakmalı ve onu iyi tanımalıdır. Bitki gelişmesi açısından % 30 kum % 30 kil % 30 tın (mil) ve % 10 Organik madde içeren topraklar idealdir. Ayrıca bitkinin topraktan aldığı besin maddeleri de yeterli oranda bulunmalıdır. Makro elementler Azot, Fosfor, Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum, Kükürt mikro elementler Demir, mangan, çinko, Bor, Bakır, Kobalt, Molibden, Sodyum, Klor silisyum.
Toprak pH side bitki beslenmesi açısından son derece önemlidir. Bitki beslenmesi açısından en ideal pH 6.5 - 6.8 aralığıdır. pH ' yi toprakta bulunan maddeler belirler.
Ormanlık bölge toprağı organik madde açısından zengindir. Organik maddelerin bozunması sonucu asitler ortaya çıkar ve pH ' si 4 - 7 aralığına düşer. Çok düşük pH ' de bitkiler yeterince beslenemez bu nedenle kalsiyum karbonat ilave edilerek toprak pH ' si yükseltilebilir. Doğu Karadeniz toprakları bu türe girer. Sönmüş yanardağ çevresinde oluşan toprakların pH ' side asidik olabilir. Nevşehir ve Kayseri bölgesinde bu tür asidik topraklar bulunmaktadır.
Kalsiyum karbonatça zengin topraklar ( % 10 dan fazla içeren) bazik topraklardır. Bu tür topraklar ülkemiz topraklarının %62 ' sini oluşturur ve pH si 7 - 8.5 aralığındadır. Bilhassa pH si 7.5 üstünde olan topraklarda bitki çinko, demir, mangan gibi mikro elementleri alamadıklarından kloroz hastalığı yaygındır. Genellikle bu toprakların organik madde miktarı da çok azdır. PH yi düşürmek için organik maddeyi arttırmak gerekir. Bunun için en uygun yöntem bitkinin hasaddan sonra kalan kısmının toprağa karıştırılması yanmış hayvan gübresinin toprağa karıştırılması en uygun olanıdır. Sülfatlı gübreler (Amonyum sülfat, Potasyum sülfat, Kalsiyum sülfat, Kükürt gibi) hem pahalı hem de yeterince etkin olmazlar.
Örneğin, pH si 8 olan tarlanın, % 20 kalsiyum karbonat içerdiği varsayılırsa 282 kg Amonyum sülfat atmak gerekir ki bunun maliyeti çok yüksek olur. Kükürt, sadece kükürt ' ü okside eden bakteriler toprakta bulunduğu zaman etkisini gösterir fakat fazla oranda kullanımı toprakta başka sorunlar da yaratır. En ideal çözüm her türlü bitki veya hayvan kökenli atıkların toprağa karıştırılmasıdır. Toprak organik maddesi % 10 civarına çıktığından zamanla pH ideal değere ulaşır. Topraktaki hümik asit ' te çok önemlidir. Bununla ilgili yeterince bilgi verilmiştir.
Toprağın fiziksel özelikleri de çok önemlidir. Gözenekli yapı su tutma kapasitesini belirler. Kumlu topraklar çok gözenekli oldukları için su tutma kapasitesi düşük, killi topraklar ise gözeneksiz olduğu için suyu geçirmezler. Kumlu toprakların ıslahında killi yapıdaki toprak karıştırılarak su tutma kapasitesi yüksek perlit tüf, zeolit gibi doğal gözenekli maddeler katılarak artırılabilir. Aşırı killi topraklarda ise, kum, perlit vs. gibi maddeler katılarak daha gözenekli hale getirebilir.
Toprağın ideal toprak haline dönüştürme işlemine toprak ıslahı denir. Bitki beslenmesi için ideal toprakta verim maksimum olur. Dolayısıyla birim maliyeti düşer. Yapılan işten de en fazla kar elde edilir.
Bu nedenle toprak ıslahı çok önemlidir. Bir toprağın nasıl ıslah edileceği ancak toprağın analizi yapılarak karar verilir. Toprağın fiziksel özellikleri, kimyasal bileşenleri ve makro - mikro besin element içerikleri, PH ' si toprak analizi ile belirlenir. İdeal toprak değerlerinden sapmalar tespit edilerek bu değerlerin normal değere nasıl çevrilebileceğine karar verilir.
Delta Tarım Kimyasalları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi kurulduğu yıldan beri çiftçilerimize bu konuda yardımcı olmaktadır. Telefonla faksla veya bizzat gelerek toprak analiz sonuçlarını veren çiftçilerimize önerilerimizi sunmaktayız. Aşağıda bazı toprak türleri verilmektedir. Uygulayan çiftçiler sonuçlardan oldukça memnun kalmıştır.
Analiz sonuçları laboratuarlara bağlı olarak meg/L, ppm, kg/da gibi farklı birimlerle ifade edilmesi ülkemizde hala standart ölçü birimlerinin toprak analizinde uygulanmadığını göstermektedir. Bu da çiftçilerimiz de güvensizlik yaratmaktadır. Ayrı ayrı laboratuarlara aynı tarladan toprak örneği gönderildiğini fakat farklı sonuçlar alındığını bu nedenle, toprak analizine inanmadığın ifade edenler bulunmaktadır. Sonuçların farklı birimlerle ifade edilmesi aynı laboratuar içinde tutarlı olabilir ama bazı çiftçilerimizi inançsızlığına sebep olmaktadır.
Aşağıda örnek olarak verilen uygulamalarımızda, analiz sonuçları laboratuarın verdiği birimler cinsindedir.
1. Kuşadası - İzmir Zeytinlik
DERİNLİK
PH
TUZ %
KİREÇ %
BÜNYE
NİTRAT (PPM)
0 - 30 CM 8.59 2.42 15.21 TIN 2.0
FOSFOR
POTASYUM
SODYUM
DEMİR
BAKIR
ÇİNKO
MANGAN
PPM
PPM
PPM
PPM
PPM
PPM
PPM
2.52
68
15
11.3
2.0
0.35
1.7
FAKİR
YETERLİ
YETERLİ
YETERLİ
FAKİR
YETERLİ
TAVSİYEMİZ,
Toprağınız kireçli olması nedeniyle pH si oldukça yüksek, azot ve fosfor yetersiz olmasına karşın yeterince potasyum var. Bu nedenle potasyumlu gübre kullanmaya gerek yok. Sadece bitkinin bu potasyumu topraktan alabilmesi için hümik asit verilmeli çinko eksikliği de var. Yüksek pH de çinkoyu topraktan çinko sülfat şeklinde verilse bile bitki alamaz. Bu nedenle alınabilir formda olan Leoçin kullanmalısınız. Ağaç başına 500 gram + yaş başına 100 gram olacak şekilde taç bölgesine Leoçin atılmalıdır. Leoçin ilkbaharda en geç mart ayı içerisinde uygulanmalıdır.
Azot ve fosfor eksikliği için 20-20-0 veya DAP kullanmanızı tavsiye ederim. Bunlardan 0,5 - 1 kg / ağaç uygulamanız yeterli olur. Nisan ayı içinde ağaç başına 50 ml Delta Humate vermeniz ağaçların daha sağlıklı beslenmesini sağlar.
PH ' yi düşürmek için ağaç başına 40 - 50 kg yanmış hayvan gübresi kullanmanızı tavsiye ederim.
2. Akyurt - Ankara Buğday
DERİNLİK SU İLE DOYGUNLUK TOPLAM TUZ PH KİREÇ
0 - 30
44 L
0.059
6.09
0
P2O5
K2O
ORGANİK MADDE
KG / DA
KG / DA
KG / DA
1 - 4
67
0.86
TAVSİYEMİZ,
Bu toprak bitki besleme açısından ideal olmasına karşılık kalsiyum ve magnezyumca fakir olması beklenir. Mikro besin analizleri olmadığı için eksik veya fazlalığını söylemek mümkün değil. Makro elementlerden azot ta yapılmamış azot toprakta yıkanıp gittiği için azotlu gübre vermek gerekir. Ayrıca fosfor alınabilir formdakinin analizi yapılmış eksikliği söz konusu.potasyumca zengin bir toprak ve potasyum gübresi vermeye gerek yoktur. Organik maddece de çok fakir bir toprak. Ürünümüzden 10 - 10 - 0 ve % 1 Zn içeren Kompoze gübremiz dekara 20 kg olacak şekilde uygulandı. Ayrıca, bitki atıklarının veya hayvan gübresi ile organik madde miktarı artırması tavsiye edildi.
Üründe % 100 artış elde etti ve daha parlak randımanı yüksek buğday elde etti, normal değerden daha pahalı sattı.
3. Tarsus - Mersin - Karpuz Tarlası
Fosfor
Potasyum
Magnezyum
Kalsiyum
pH
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
45.92
1184
2540
26650
8.1
Orta
Çok yüksek
Çok yüksek
Çok yüksek
Yüksek
Kükürt
Bor
Çinko
Mangan
Demir
Bakır
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
57.12
4.48
1.58
190.4
123.2
7.504
Orta
Çok yüksek
Düşük
Yeterli
Yeterli
Yüksek
Ekilen karpuzlar olgunlaşma aşamasında çatlaklar oluşturması çiftçinin en büyük sorunuydu. Analizi yapılan besin maddelerinden çinko hariç hepsi orta, çok yüksek veya yüksekti. Azot analizi yapılmamış olmasına rağmen yıkandığı için mutlaka yıllık verilmesi gerekirdi. Üründe çatlaklar olması bor ' un çok yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, bor zehirlenmesini önlemek üzere hümik asitli, azotlu, fosforlu ve çinkolu Kompoze gübre (20 - 20 - 0 - 30 humus - 0.3 Zn) üretilerek toprak hazırlama aşamasında uygulandı.
Sonuç olarak yarılma önlendi, şeker oranı arttı ürün kalitesi ve verimi arttı.
4. Karslı köyü - Adana - Kiraz bahçesi
Fosfor
Potas.
Magnz.
Kalsiyum
PH
Kükürt
Bor Çinko Mangan Demir Bakır
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha
Kg / ha Kg / ha Kg / ha Kg / ha Kg / ha
71.68
393.1
3352
10820
8.4
144.5
9.632 3.696 271.0 381.9 12.99
Orta
Yüksek
Çok Yüksek
Çok Yüksek
Çok Yüksek
Çok Yüksek Düşük Yeterli Yüksek Yüksek
Bu toprak aşırı kilidir.Kalsiyum,magnezyum,potasyum ve bor aşırı miktarda bulunmaktadır.Bilindiği gibi bor fazlalığı zehirlenmeye neden olur. Kalsiyum ve magnezyum fazlalığı toprağın pH ' sini yükseltir, bitki beslenmesini zorlaştırır. Bu nedenle toprağın ıslahı şarttır.
Toprak ıslahı için:1_dekara 4 ton olacak şekilde yanmış hayvan gübresi kullanılmalıdır.2_Bor zehirlenmesini önlemek için Delta Humus kullanılmalıdır. Demir ve çinko alımı bu toprakta mümkün değildir.Bu nedenle Delta Leoçin kullanılmalıdır.Demir ise toprakta yeterince bulunmaktadır ve Delta Humus alınabilir forma getirir.
Bu tespitlerimiz sonucunda önerilerimiz;
4 ton/dekar olacak şekilde yanmış çiftlik gübresi (sonbahar veya erken ilkbaharda)
3kg/ağaç Delta Humus(sonbahar veya erken ilkbaharda)
0,5 kg/ağaç Delta Leoçin (sonbahar veya erken ilkbaharda)
Damla sulama sistemi ile verilmek üzere 2 lt/dak olacak şekilde Delta Humate (çiçek açmadan önce) Veya; 30-50 gr/ağaç Delta K-Humate üç ayrı uygulama ile tavsiye edilir.
- Tomurcuk ve çiçeklenme döneminde
- Meyve teşekkülünde
- Meyvelerin büyümeye devam ettiği mevsim ortasında toprağa tatbik edilir.
5. Ceyhan - Adana - Şeftali Erik
Tuz
Ph
Kireç
P2O5
K2O
Org.Mad.
Derinlik
Kum
Kil
Silt
%
%
Kg/da
Kg/da
%
%
%
0.040
7.58
13.65
4.50
19
1.06
0-30
38.08
31.36
30.56
Bu topraklarda mikro element analizi yapılmadığı için bu topraklarda değerlendirme yapmak ve önerilerde bulunmak oldukça zor.Ama toprağın genel yapısı göz önüne alınarak;1-Kireç yüksek bu nedenle de PH yüksektir. 2-PH ' nin yüksek olduğu durumlarda demir ve çinko alımı azalır.Delta Humus kullanarak daha iyi beslenme sağlanır.3-Delta Leoçin ve Delta Humufer çinko ve demir eksikliğini gidermek için kullanılmalıdır.
Bu tespitlerimiz sonucunda önerilerimiz;
3 ton/dak olacak şekilde yanmış hayvan gübresi (sonbahar veya erken ilkbaharda)
1kg/ağaç Delta Humus (sonbahar veya erken ilkbaharda)
0,5 kg/ağaç Delta leoçin (sonbahar veya erken ilkbaharda)
0,5 kg/ağaç Delta Humufer (sonbahar veya erken ilkbaharda)
Damla sulama sistemi ile verilmek üzere 2 lt/dak olacak şekilde Delta Humate (çiçek açmadan önce)
Veya;
30-50 gr/ağaç Delta K- Humate üç ayrı uygulama ile tavsiye edilir.
Tomurcuk ve çiçeklenme döneminde,
Meyve teşekkülünde
Meyvelerin büyümeye devam ettiği mevsim ortasında toprağa tatbik edilir.
6. Gazipaşa - Antalya - Muz
Derinlik
Ph
Kireç
Tuz
Doygunluk
Org. Madde
0 - 30 cm
7.7
8.1
0.041
43
0.1
Yüksek
Tuzsuz
Bünye tınlı
Düşük
Toplam
Azot
Alınabilir
fosfor
Alınabilir potasyum
Alınabilir
kalsiyum
Alınabilir Magnezyum
%
Kg / da
Kg / da
Kg / da
Kg / da
0.118
44.1
81.4
817.9
32.5
Orta
Yeterli
Yüksek
Orta
Orta
Toplam
Demir
Alınabilir
mangan
Alınabilir
çinko
Alınabilir
bakır
ppm
ppm
ppm
ppm
10.98
5.92
1.59
0.72
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Toprakta tüm besin elementleri yeterince bulunmaktadır. ph si ve kireci yüksektir. 2-3 kg / ağaç olacak şekilde Delta Humus uygulanmıştır. Çiftçi sonuçtan çok memnun olduğunu bildirmiştir.
7. Nevşehir - Patates
Su ile Doygunluk
Toplam Tuz
PH
Kireç
Fosfor
Potasyum
Organik Madde
%
%
%
Kg/da
Kg/da
%
36 L
Eser
5.13
-
16.4
77
1.80
PH si düşük fosfor ve potasyum yeterince var . bu tarlaya Delta Humus önerilmiştir. Delta Humusla birlikte azot için amonyum nitrat ve üre kullanımı tavsiye edilmiştir.
8. Bandırma - Buğday
Aşağıdaki analiz sonuçlarına göre tavsiye ettiğimiz uygulamalar şöyledir; 1, 2, 3, 4, 7, 8 numaralı analiz sonuçları değerlendirilerek Problemin; PH Organik Madde, azot, Fosfor, Potasyum, Kalsiyum, Çinko ve Bor düşük olduğu saptanmıştır. Çözüm ; İlkbaharda 20 kg / da amonyum nitrat, sonbaharda 30 kg / da 15 - 15 - 15 ayrıca 10 kg Delta Leoçin (Çinko eksikliği) 5 kg Delta Organobor (Bor eksikliği) ve 20 kg Delta Humus kullanılması önerilir. (Delta Humus organik madde pH ve Kalsiyum ile Magnezyumu düzenler. 5, 6 numaralı analiz sonuçları değerlendirilerek problemin; Tuzluluğun fazla olması, Azot, Fosfor gübresi kullanılmalı 20 kg / da Delta Humus (tuzluluk için) 5 kg / da Delta Bor kullanılmalı 6 nolu arazide Delta Bor kullanılmayabilir.
No E.C. Değeri P.H. Değeri Organik Madde Fosfor Potasyum Kalsiyum Magnz. Sodyum Demir Mangan Çinko Bakır Bor
% PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM PPM
1 85 4,81 0,64 8,15 55 320 65 70 90,2 16,1 0,15 0,36 0,19
Tuzsuz Ç.Kuv.Asid Ç.Düşük Krıtik Ç.Düşük Ç.Düşük Düşük Orta Yeterli Yeterli Düşük Yeterli Düşük
2 104 5,22 0,82 13,2 148 650 100 165 95,8 16,7 0,9 1,39 0,31
Tuzsuz Kuv.Asid Ç.Düşük Krıtik Düşük Ç.Düşük Düşük Orta Yeterli Yeterli Krıtik Yeterli Düşük
3 96 5,98 0,72 12,2 112 470 85 140 87,6 16,4 0,22 0,32 0,16
Tuzsuz Orta Asid Ç.Düşük Krıtik Düşük Ç.Düşük Düşük Orta Yeterli Yeterli Düşük Yeterli Düşük
4 66 4,89 0,85 19,6 94 770 135 110 95,1 16,7 0,19 0,6 0,29
Tuzsuz Ç.Kuv.Asid Ç.Düşük Krıtik Ç.Düşük Düşük Orta Orta Yeterli Yeterli Düşük Yeterli Düşük
5 583 7,14 1,76 49,2 470 1540 185 1580 81,2 15,9 1,87 4,7 0,41
Riskli Notr Düşük Yüksek Ç.Yüksek Orta Orta Ç.Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Düşük
6 591 6,37 1,42 41,5 484 1410 260 1320 21,8 16,3 1,62 2,85 1,42
Riskli H.Asid Düşük Yüksek Ç.Yüksek Düşük Yüksek Ç.Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli
7 247 5,23 1,73 67,3 246 1670 170 380 105 16,5 1,31 3,39 0,4
Tuzsuz Kuv.Asid Düşük Yüksek Orta Orta Orta Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Düşük
8 206 5,94 1,64 29,1 185 2030 185 500 94,2 16,6 1,34 5,72 0,26
Tuzsuz O.Asid Düşük Yeterli Düşük Orta Orta Ç.Yüksek Yeterli Yeterli Yeterli Yeterli Düşük
