Araya giren ayda 30 bin TL'yi cebe indiriyor


Türkiye’de geçtiğimiz günlerde patates krizi yaşandı. Pazardaki fiyatı 5 TL’ye çıkınca devlet patates sorununa el koydu ve ‘fiyat 2.5 TL’ye inmezse ithal patates gelecek’ dendi. Bu açıklamayla birlikte patates fiyatları düştü. Patatesten sonra ise bahar meyveleri krizi başladı. Çilek 5, erik 10, kiraz ise 12 TL’ye kadar çıktı.

Hal böyle olunca, üreticinden hale, pazardan manava kadar en çok tüketilen ürünlerin yolculuğunu araştırdık. Ortaya çaprıcı sonuçlar çıktı.

Herkes şikayetçi ama...

Üretici, aracı ve satılarla konuştuğumuzda herkes durumdan şikayetçi. Üretici borç batağında olduğunu söylüyor. Kabzımallar, ‘kuruş kuruş kazınıyoruz’ diye kendilerini savunuyor. Pazarcılar borç batağındayız derken marketler ise ‘mallar çürüyor, satamıyoruz’ diyor. Ancak fotoğrafın arka yüzüne bakıldığında ortaya başka bir tablo çıkıyor. Bu tabloda ise özellikle kabzımallar ön plana çıkıyor. Bayrampaşa Hali’ne gittiğimizde 20 yıldır burada esnaflık yapan bir kabzımal durumu şöyle özetliyor:

Rezidansta yaşıyorlar

“Bir kamyondan 10 ton mal çıkar. Kilo başına 10 kuruş kârla satış yaparsanız günde bin TL kazanırsınız. Ayda 30 bin TL yapar. Bunun yarısı masrafa gitse geriye 15 bin TL kalır. Burada günde bir kamyon mal satan esnaf şikayet eder. 3 kamyon satan beğenmez. Ancak 4 kamyon satan ‘Allah’a şükür’ der. Halin arkasında tanesi 1 milyon TL olan rezidanslarda kabzımallar yaşar. Bir de kiraz, erik gibi vatandaşın istediği mal olursa fiyatlar uçar gider. O zaman kuruş kuruş değil en az 2-3 TL’lik farkla satış başlar. Orada kâr uçar gider.”

Ayda 30 bin lira iyi değil!

Kabzımal Yavuz Akdilek: Ayda 30 bin liranın altında kazanırsam o ayı zararla kapattım sayarım. Yanımda 5-6 eleman var. Biz yüksek kâr oranları ile satış yapmıyoruz. Bizim sergimizde şimdi karpuz var. Ben karpuzda kilo başına 10 kuruş kâr yapıyorum. Günde 15 ton satış yapıyoruz bana ayda 15 bin lira bırakır. Bazı günler 2-3 kamyon geliyor o zaman aylık kazancımız 45 bin lirayı buluyor. Şu karşıdaki lüks evleri görüyorsunuz işte kardeşlerim oradan 1 milyonluk 2 daire aldı. Bu halde para kazanamıyorum diyen esnaf ürünün başına bir kaza gelmediyse yalan söylüyordur.

Asıl parayı meyvede kazanıyoruz

Market sahibi Sinan Baktaş: “Bu işten tek kârlı çıkanlar kabzımallar. Yılardır buradan mal alıp satıyorum. Bu fiyatların tek sorumlusu kabzımallar. Domates, biber gibi ürünlerden para kazanmıyoruz. 50 kilo biber satıp yapacağım kârı 10 kilo erik, kiraz satıp yapıyorum. Çünkü bunlarda yüzde yüz kâr payı koyabiliyoruz. Ben ayda 5 ila 7 bin lira arasında kazanıyorum.
 
Ynt: Araya giren ayda 30 bin TL'yi cebe indiriyor

Pazarcılıkta para var beyler aksini söyleyenin suratına tükürürüm. Bakmayın üstüne başına limon sattığına adamın 3 blok arkada benzinliği var böylesini gördüm. 7gün boyunca sabah 5 gece 12 çalışıyorlar. Boşuna değil...
 
Ynt: Araya giren ayda 30 bin TL'yi cebe indiriyor

Erzincan ' da üniversite okurken hafta sonları dayılarımın yanında pazara gidiyordum. Hale gittiğimizde gördüğüm, kabzımallar kasaların depozitosundan bile para kazanıyorlar.
Gelelim pazarcıya. Dayım 25 kuruşa aldığı fındık elmayı 2 liraya satabiliyor. Yalnız şu var: Kimi malı 2,50 ' ye alıp 2,75 ' e de satıyorlar; 2,75 aldığını 2,50 ' ye de. Kışın yeşillikler üşüyüp bozulmasın diye battaniye yetmeyip üzerindeki paltoyu sebzenin üzerine attıklatını da gördüm.
 
Ynt: Araya giren ayda 30 bin TL'yi cebe indiriyor

Bu patates olayı cok süistimale açık bir konu. Çiftçi 1 TL ye tarlada patates satsa Allaha şükür eder. Ha malı cok kaliteli olanlar 1 liraya satar ayrı konu. Ama genelde bunu yapamaz komisyoncular gelir malı kötüler renk der boyut der şu der bu der direk dibe cekmeye calısır. Çiftçiler bu trende bi kapılırsa patates öyle bir düşerki ayak altı olur çiftçi komple zarar eder. Çiftçi en iyi ihtimalle satar 60-70 kurusa nasıl olursa o mal markette 3 lirayı görür. Malı aradaki komisyoncu tüccar vs. götürür. Hele kışın çiftçi malları tüketmiştir soğuk deposu yoktur vs. kocaman kocaman Deposu olan tohumluk üreten yemeklik satmaması gereken şirketler ve büyük imkanı olanlar 2-4 liraya satar. Devlet bunu görür kızar ithal edicem der ama bunu yapan tam anlamıyla çiftçiler değildir. Çiftçi hem malını satamaz hemde spekülasyon iftirasına maruz kalır.
 
Ynt: Araya giren ayda 30 bin TL'yi cebe indiriyor

Bu yıl meyvede durum farklı, erik piyasası Turgutluda menemende belirlerlenir. Menemen iyiymiş fakat Turgutluda erik yok denecek kadar kısıtlı haliyle fiyatlar dalında 3-4 TL yi buldu. Ürün az olduğu için işçi maliyetide arttı. Tüm bunlara karşın eriğin olması gereken para 6-7 TL dir ekstra erik için söylüyorum. Şeftalide de durum aynı Bursa ' da durum kötü, burada da dalında 2-2,5 TL şeftali gidiyor. Hasat başlamadı yakında başlayacak şeftalide de fiyat erikten pek farklı olmaz 5-6 TL olur. Bunun adı da fırsattan istifade olur. Ama bu karın çoğu tabi ki aracıların maalesef.
 

Benzer Konular