Motor Teknolojisindeki Gelişmeler.
Dizel motorlar hava-yakıt karışımının sıkıştırılarak patlama etkisiyle çalışır.Sıkışan hava-mazot sıcaklığı yükselir ve belli bir derecede yanarak patlar, kimyasal enerji mekanik enerjiye dönüştürülür.
Sıkıştırma Oranı
Dizel motorların sıkıştırma oranları 14:1 ile 24:1 oranında değişir.Atmosferik (1 atm) ve turbolu (1,5-3 atm) basınç altında çalışan motorların sıkıştırma oranları 16:1 ve 19:1 oranında değişmektedir.Sıkıştırma oranının yüksek olması yanma kalitesini etkiler.Comman rail motorlarda 21:1 ve 24:1 sıkıştırma oranında motorlar mevcuttur.Fakat bazılarında 16:1 ve 18:1 oranı korunmuştur.Malzeme dayanımı düşünülerek bu oran ayarlanır.
Yanma odası
Enjektör tiplerine göre farklı şekillerde yanma odası tasarımları vardır.
Turbo
Sabit kanatlı turbo, değişken kanatlı turbo, elektronik kontrollü turbo, çift turbo , hava tankı+elektronik turbo gibi modeller mevcuttur.Motorun gerekli havayı almasını sağlar.Turbo motora daha fazla oksijen almasını sağlar.Oksijen yakıcı gazdır.Hava tankı ve elektronik turbo Formüla-1 araçlarında kullanılır, sabit basınçta havayla motora besleme yapar.
İntercooler
Turboda sıkışan hava sıcalığı artar.Yanma kalitesinin düşmemesi için bu havayı soğutmak gerekir.İki çeşittir.
Hava ve hava soğutmalı( petekli ) ,Hava ve su soğutmalı
4 valf (2 hava-yakıt emme,2 egzoz)
Düşük devirlerde tek valf açılarak hava yakıt pistona alınır, yüksek devirlerde çift valf açılarak hava yakıt pistona alınır.Diğer iki valf egzoz görevi görür.Değişken geometrili sübap açma-kapama kullanılırsa daha uzun bir devir aralığında motordan çekiş ve güç alınır.Yakıt tasarrufu ve geniş devir aralığında çekiş sağlar.
EGR( Egzoz Gazı Dönüşümü)
Egzoz gazının ortalama %10 kısmı soğutularak geri besleme ile temiz havayla karıştırılarak pistona verilir. NO(azotoksit) zehirli gazların %30 oranında azalmasını sağlar .
SCR(Seçici Katalitik İndirgeme)
Ad-Blue (%32 üre çözeltisi) egzoz gazına püskürtülerek azotoksit gazlarını azot ve su buharına dönüştürür.%90 oranında zehirli gaz temizliği yapar.Püskürtme verimliliğine göre 3. nesil SCR mevcuttur.
DOC (Dizel Oksidasyon Katalizörü)
Azot oksit gazlarını azot gazına dönüştürür.Özel metalden yapılan egzoz bölümüdür.
DPF(Dizel Partikül Filtresi)
Egzoz gazında kalan küçük parçacıkları yakalar.
Comman-Rail Enjeksiyon (Ortak yollu püskürtme)
Yüksek basınçlı yakıt (2000-2500 bar) tek boru içinde sabit bekler,ECU(beyin) gerekli zamanlamayı yaparak enjektörleri açma- kapama işlemi yapar.Yakıt yüksek basınçla püskürtüldüğü için sisleme yapılarak pistona verilir, yanma kalitesi iyileşir.
Hidrojen Gazı
Hidrojen yanıcı gazdır, hava sisteminden motora verilir, yakıt görevi görür.
Biodizel
Bitkisel yağlar (kanola,ayçiçek,zeytin yağı ) dizel motorda yakılabilir.Kalori değerleri mazotla eşdeğerdir veya yakındır. Egzoz gazları temizlenmesi biraz daha zordur, daha fazla zararlı gaz oluşturur.
Motorda turbonun verimliliği,4 valf (değişken zamanlamalı), Comman Rail, yanma odası şekli,piston çap/boyu oranı (düşük devirde yüksek tork veren motorların ısıl kayıpları azdır.) yakıtları etkiler.
EGR,SCR,DOC,DPF egzoz temizleyen sistemlerdir.
Motor güçlerini karşılaştırmak istersek şu örneği vereyim.
Fiat 640 Güç:64 hp Tork:212 n.m motor hacmi:3500 cm^3
T5.115 Güç:114 hp Tork:460 n.m motor hacmi:3400 cm^3
Günümüzdeki motorlar eskilere göre 2 kat güç ve çekiş sunmaktadır.