Süt Somatik Hücre Sayımı ve Süt sığırclığında Önemi

01.02.2010
5,124
1,139
Aksaray

Arkadaşlar makaleyi mutlaka okuyun gizli subkilinik mastitisten dolayı yıllık büyük miktarlarda süt kaybımız oluyor benim bu ay tank sütündeki somatik hücre oranım:Somatik hücre 430.000 ad/ml olarak çıktı tTürkiye şartları için iyi bir değer ama benim hayvan başı en az 3ltkadar süt kaybım olabilir bazı hayvanlarda CMT testi yaptım bazı meme loblarında subkilinik mastitis çıkıyor makaleyi okuduysanıs 'Mesela eğer etmen mikroorganizma strep. agalactiae ise tedavi olumlu sonuç verecektir. Bu durumda sürü somatik hücre sayısının düşürülmesi amacıyla ayıklama metodunun kullanılması oldukça pahalıya mal olacaktır. Ancak eğer etmen Staph. aureus ise o zaman ayıklama en etkili çözüm olacaktır.' bu yüzden ilk fırsatta süt verdiğim şirkette yada üniversite veya özelbir labaratuvarda sütteki mevcut etmeni tespit etmeye çalışacağım ondan sonra mümkünse tedavi olmassa planlayarak sürüden çıkarma yapacağım.


Süt Somatik Hücre Sayımı ve Süt sığırclığında Önemi

Doç.Dr. Serap GÖNCÜ

Süt sığırcılığının en önemli problemlerinden birisini meme yangıları (mastitis) oluşturmaktadır. Yetiştirici, bu rahatsızlığı ineğin memesinde şişme, kızarıklık ve sütün yapısında meydana gelem bozukluklarla (gözle) fark edebilmektedir. Bu tip mastitis vakalarında veteriner müdahalesi ile gereken tedavi yapılmaktadır. Eğer bu yapılmaz ise o memenin körelmesi ve hatta sürüdeki diğer ineklere bulaşarak sürü problemi olarak karşımıza çıkması da mümkündür.

Ancak mastitis, memede şişme kızarıklık ve sütün yapısında gözle görülebilen değişiklikler vermeden de gizli olarak seyredebilmektedir. Ancak bu tip mastitiste sütün yapısında, yapılacak bazı testlerle belirlenebilecek değişiklikler olmaktadır. Ancak yetiştirici bu testleri bilmediği ve uygulaması bilgiye dayandığı için kullanamamaktadır. Bu nedenle bu tip mastitiste hızla gelişerek tedavi gerektiren mastitis tipine doğru hızla gelişmektedir.

Meme hastalıklarının gelişmesinde pek çok faktör söz konusu olup ineğin hassasiyeti de ayrı bir faktördür. Bu nedenle bireysel süt örnekleri, somatik hücre sayısının takibi ile hassas olanların belirlenmesi mümkün olmaktadır.

Sütte Bulunan Hücreler

Normalde sütte bulunan hücreleri genel olarak
•Memenin salgı dokusundan yaşlanıp atılan epitel hücreler
•Memede gelişen herhangi bir enfeksiyona karşı kandan süte geçen lökositler olarak sınıflandırılabilir.

Somatik hücre olarak tanımlanan hücrelerin büyük çoğunluğu (98-99) lökositler (beyaz kan hücreleri) meydana getirmektedir. Epitel hücreler normal vücut hücreleri olup meme salgı dokusunda zamanla yaşlanıp atılan hücrelerdir. Beyaz kan hücreleri ise vücudun savunma mekanizmasının bir parçası olup vücutta hasar görmüş kısımların tamirine yardımcı olurlar.

Sütteki Somatik Hücre Sayısının Belirlenmesi

Sütte bulunan somatik hücreler temel olarak mikroskopla sayılmaktadır. Ancak bu iş uzmanlık gerektirdiği ve zaman alıcı bir iş olduğu için son yıllarda çeşitli elektronik metotlar da geliştirilmiş bulunmaktadır.

Sütteki somatik hücre sayısını etkileyen faktörler

SHS yi etkileyen pek çok faktör söz konusudur. Bu faktörlerden bir veya birkaçının kombinasyonu memede yangı meydana getirerek somatik hücre sayısının yükselmesine neden olabilmektedir.

Meme bezlerinin yangılı hastalıkları


İneğin yaşı ve laktasyon dönemi


Stress ve mevsim


Meme yaralanmaları


Diğer indirekt etmenler


Mastitis Nedeniyle Meydana Gelen Kayıplar

Mastitise bağlı kayıplar bir inek için yıllık ortalama 200 dolar cıvarında olup Nebraska’da yıllık toplam kayıp 20 milyon dolar civarındadır (Keown, 1987). Bu kayıpların hepsi sadece azalmaya bağlı (%70) olmayıp çeşitli diğer bazı masrafları da içermektedir. 200 dolar masraf inek başına yıllık masraf olup bunun bir sürüde yayılma göstereceği dikkate alınırsa kayıplar çok daha önemli boyutlara taşınmaktadır. Sütte SHS düzeyleri ve süt veriminde kayıp miktarları Çizelge 1’de verilmiştir.



Çizelge 1. SHS düzeyleri ve süt verimlerinde kayıplar*

SHS/ml *100 Günlük Kayıp (kg) Yıllık Kayıp (kg)

0-17 -- --

18-34 -- --

35-70 -- --

71-140 3 900

141-282 7 1800

283-565 10 2600

566-1130 13 3500

1131-2262 17 4400

*sayılar yuvarlanarak verilmiştir.

Çizelge 1’den anlaşılabileceği gibi sütte SHS nın artması ile kayıp miktarıda artış göstermektedir. Özellikle bir milyonun üzerinde somatik hücre sayısı söz konusu ise yılda 4400 kg lık bir kayıp söz konusudur. Bu bir işletme için azımsanabilecek veya göz ardı edilebilecek bir rakam değildir.

Somatik Hücre sayım Aralığı ve Örnekleme Şekli
•İşletmenin Süt Toplama Tankından Alınan Örnekte

Bir işletmeye, belirli aralıklarla gidilerek süt toplama tankından örnek alınması ve bu örnekten o sürünün meme sağlığının durumu hakkında fikir vermesi açısından faydalıdır.
•İneğin Sütünün Toplandığı Kovadan Alınan Örnekte

Bu metot, yüksek somatik hücre sayılı ineklerin tespit edilmesinde en iyi yoldur. İneğin sağıldığı kovadan alınan örnek o ineğin SHS değerini verecektir.
•İneğin Her Bir Meme Başından Alınan Örnekte

Karmak sütten somatik hücre sayısının kullanımındaki bir dezavantaj hangi meme lobu veya meme loblarının enfekte olduğunun belirlenememesidir. Eğer ineğin her bie meme lobundan ayrı ayrı örnek alınıp SHS belirlenmişse buna meme lobu SHS adı verilir.

İşletmede üretilen sütün Sınıflandırılmasında Kullanımı

Sütte bulunan somatik hücreler meme sağlığının ve elde edilen sütün kalitesinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bugün Avrupa ülkelerinin hemen hepsi gerek tüketicinin kullanımına sunulan süt olsun gerekse süt işleme endüstrisinde işlenmek üzere gelen sütler için standartları oluşturmuş durumdadır. Bu standartlar arasında SHS değeri uzun süredir yerini almış ve kaliteli ve sağlıklı süt üretimi konusunda rutin uygulanan kontrol metotları arasına girmiştir. Standart olarak her bir ülke kendi koşulları için en uygun ve kabul edilebilir eşik düzeylerini tespit etmiş ve bu eşikleri aşan yetiştiricisine ürettiği sütün kalitesine göre prim veya ceza uygulamalarından hangisini kabul etmiş ise onu uygulamaktadır (Çizelge Ek.5.1.).

Çizelge 2. Bazı Avrupa Ülkelerinde Sütte Somatik Hücre Sayısı ve Buna Karşı Uygulamalar






Ülkeler

Uygulama

Eşik Değeri (SH/ml)

Fiyat Düzenlemesi(Süt/kg)


Danimarka

Ceza

<500.000

I. Sınıf 0 sent






500.000-1.000.000

II. Sınıf 0.2 sent






1.000.000-2.000.000

III. Sınıf 0.6 sent






>2000.000

IV. Sınıf 1.2 sent


Holanda

Ceza

1.000.000

2 kez üs tüste aşıldığında 1.0 sent


İsviçre

Ceza

350.000

5 kontrolün 4’nde aşıldığında 0.6 sent








10 kontrolün 8’nde aşıldığında 1.9 sent








15 kontrolün 12’nde aşıldığında 3.2 sent


Almanya

Ceza

750.000

3 kontrolün 2 sinde aşıldığında 1.1 sent


Norveç

Ödül

250.000

A sınıfı 0.8 sent




Avrupa Birliği, diğer süt mamüllerine olduğu gibi taze ve işlenmiş sütün hiyjen ve sağlıklı olması için üretim ve pazarlamasına dair düzenlemeler getirmiştir. İngiltere ' de ilk düzenlemeler ocak 1994 yılında getirilmiş olup bu düzenleme ile ilk aşamada sıvı olarak tüketilen sütün 400,000 SH/ml den fazla işlenecek olan sütün ise 500,000 SH/ml den fazla olmaması gerektiği bildirilmektedir. Bu uygulamanın son aşaması ise temmuz 1997 yılında uygulanacaktır. Bu aşamada ml de 400,000 den fazla SHS olan sütlerin hem sıvı olarak tüketilmesi hem de süt işleme endüstrisinde kullanılması hukuki yasaklamaya tabii tutulacaktır. Bunun sonucu olarak değişik süt işleme tesislerinin yüksek somatik hücre içeren sütlere uyguladıkları müeyyideler uygulamaya girecek ve bütün üreticiler böylece 1997 yılından önce Avrupa Birliği standartlarını sağlamış olacaklardır.

Hasta Hayvanların Seçilip Sürüden Ayıklanmasında Kullanımı

Sürüde sürekli olarak problem yaratan ineklerin elimine edilmesinde de bir metoddur. Böylece ilk etapta mastitisli ineğin sütü sürü sütünden ayrılarak işletmenin ortalama SHS değeri düşürülmektedir. Ancak yeni bir ineğin bunun yerine konulma zorunluluğu ve bununda mastitisli olma ihtimali nedeniyle maliyeti yüksek bir metottur. Buna ek olarak, pazarda satılan ineklerin çok azı yüksek süt verimli ve hastalıktan arı olabilmektedir. Ayıklama kararı iki veya üç test üst üste yüksek SHS gösteren inekler için kullanılır ancak bundan önce diğer bazı kriterlerde dikkate alınmalıdır.
•Bu durumda bulunan ineklerin sayısı
•Herbir hayvanın sahip olduğu mastitis probleminin miktarı
•Bakteriyolojik sonuçlar
•Süt verimi
•Döl verimi
•Genel sağlık durumu
•İkame edilecek ineğin kaynağı

Buradan anlaşılabileceği üzere bir inek yüksek hücre sayısına sahip olduğu için hemen ayıklanmaz bundan önce etmen mikroorganizma belirlenip ona göre elimine etme yolları aranmaktadır. Mesela eğer etmen mikroorganizma strep. agalactiae ise tedavi olumlu sonuç verecektir. Bu durumda sürü somatik hücre sayısının düşürülmesi amacıyla ayıklama metodunun kullanılması oldukça pahalıya mal olacaktır. Ancak eğer etmen Staph. aureus ise o zaman ayıklama en etkili çözüm olacaktır.

Sonuçlar

Sütün kaliteli ve sağlıklı olması hem üreticiyi hem de tüketiciyi ilgilendiren bir konudur. Yurtdışında, bugün pek çok satıcı düşük somatik hücre sayılı (kaliteli) süte prim ödemektedir. Aynı şekilde yüksek SHS sayılı sütü olduğu belirlenen işletmenin sütü alınmamakta ve önlem alması için uyarılmaktadır. Avrupa Birliğine üyeliğin böylesine önemli olduğu günümüzde süt sığırı yetiştiriciliğimizin de hazırlıklara başlaması SHS yapabilecek şekilde gerek bölgesel gerekse ülkesel düzenlemelere gidilmesi gerekmektedir. Türkiye’de bir yetiştirici için yukarıda açıkladığımız işlemleri sürekli olarak yapmak oldukça zor bir iştir. Bu gibi işlemleri yurtdışında hayvancılık organizasyonları üslenmiş durumdadır. Ülkemizde hayvancılıkta örgütlenme konularına yoğun olarak ağırlık verildiği günümüzde bu gibi organizasyonların bu konuya da programlarında yer vermesi hem yetiştirici hem de organize eden kuruluş için faydalı sonuç verecektir. Çünkü yüksek somatik hücre sayısı süt veriminde azalmaya delalet ediyorsa bunun düşürülmesinde o kadar paranın cepte kalması anlamına gelmektedir.
 
  • Beğen
Tepkiler: simentalci
Ynt: Süt Somatik Hücre Sayımı ve Süt sığırclığında Önemi

Mehmet İsviçre ' de olsak cezayı yemiştin :)

İşin şakası bir yana hem hayvanların hem de işletmenin hijyen ve bakımına bu denli özen göstermene rağmen sende dahi Avrupa ' da kabul edilebilen üst sınırlarda Somatik Hücre çıkması, diğer yerli işletmelerdeki durumu düşünmeye itiyor beni. Kayıp oranı vahim miktarlara çıkıyor olabilir.

Somatik hücreyi daha önceleri verim kaybı ile bir bağlantısı olmayan, işletmedeki hayvanların yaşı ile alakalı ve sütün içerisinde bulunan faydasız hücreler olarak biliyordum. Bu yüzden ölçülmesini fazla önemsemez, değerlere dikkat etmezdim. Meğer bilmediklerimiz varmış.

Senin ise vakit kaybetmeden problemli hayvan yada hayvanları bulman gerekli. Bu, işletmedeki verim kaybı için değil de gizli gelişecek bir MASTİTİS ' in önüne geçmek için önemli.

Bu arada durum sandığın gibi hayvanların genelinde hayvan başına 3 kg ' lık bir kayıp değil de sorunlu bir yada birkaç hayvanda 10-15 kg,ilk bir kayıp olabilir.

Yanılmıyorsam işletmende 25kg/gün ' lük süt veriminde hayvan da var, 40kg/gün süt verimde olan hayvan da. Ve bunların ikisinin arasına 15kg fark var..

'Bu Fark Neden?' Sorusunun cevabı SHS ' de yatıyor olabilir.
 
Ynt: Süt Somatik Hücre Sayımı ve Süt sığırclığında Önemi

sebazios link=topic=71557.msg825933#msg825933 date=1389489135' Alıntı:
Mehmet İsviçre ' de olsak cezayı yemiştin :)

İşin şakası bir yana hem hayvanların hem de işletmenin hijyen ve bakımına bu denli özen göstermene rağmen sende dahi Avrupa ' da kabul edilebilen üst sınırlarda Somatik Hücre çıkması, diğer yerli işletmelerdeki durumu düşünmeye itiyor beni. Kayıp oranı vahim miktarlara çıkıyor olabilir.

Somatik hücreyi daha önceleri verim kaybı ile bir bağlantısı olmayan, işletmedeki hayvanların yaşı ile alakalı ve sütün içerisinde bulunan faydasız hücreler olarak biliyordum. Bu yüzden ölçülmesini fazla önemsemez, değerlere dikkat etmezdim. Meğer bilmediklerimiz varmış.

Senin ise vakit kaybetmeden problemli hayvan yada hayvanları bulman gerekli. Bu, işletmedeki verim kaybı için değil de gizli gelişecek bir MASTİTİS ' in önüne geçmek için önemli.

Bu arada durum sandığın gibi hayvanların genelinde hayvan başına 3 kg ' lık bir kayıp değil de sorunlu bir yada birkaç hayvanda 10-15 kg,ilk bir kayıp olabilir.

Yanılmıyorsam işletmende 25kg/gün ' lük süt veriminde hayvan da var, 40kg/gün süt verimde olan hayvan da. Ve bunların ikisinin arasına 15kg fark var..

'Bu Fark Neden?' Sorusunun cevabı SHS ' de yatıyor olabilir.
Gerçektende hayvancılık konusunda hayvan sağlığı konusunda bilmediğimiz çok şey var somatik hücre konusunda daha öncede epey araştırma yapmıştım ama mevcut süt içeriği daha önce analiz edilmediği için kıyaslama yapamıyordum şimdi sonuçları görünce analize bakıp değerlendirme yapabiliyorum dediğin gibi genel bir kayıp değilde sorunlu hayvnalarda kayıp vardır mutlaka,meme loblarından süt örneği alıp CMT testi yapacağım sorunlu gördüğüm sütleri analize göndermeyi düşünüyorum,işletmede aslında yaşlılık sınırında bazı hayvanlar var bunlarda somatik hücreyi artırıyor olabilir,bahsettiğim süt verimi arasındaki fark laktasyon dönemiyle alakalı,yüksek süt veren hayvanlar pik dönemde diğerleri gebeliğin 5. ayından yüksek olanlar.
 
Ynt: Süt Somatik Hücre Sayımı ve Süt sığırclığında Önemi

430. 000 Türkiye şartlarında iyi bir rakkam , işletmenin açık besi , sağımhanenin güzel olması testin iyi çıkmasının sebebi , bizim şu an koop sütü alan firma çok zaman şahıstan numune alıyor ama detaylı test yapmıyor peynire çalıştığı için sadece antibiyotiğe dikkat ediyor, sabah akşam götürürüz koop soğutmasına sütü .
10 Yıl kadar önce koop sütünü alan bir firma , bebeklere paketli süt ürettiği için çok titiz davranıyordu , detaylı ilk tahlil sonuçlarını o zaman gördük, o firma iyi temiz kuru madde ve yağ oranı iyi olanlara pirim veriyordu, kötü olanları almıyordu.

Ama iş böyle, sağımhane , yediği yattığı yer ayrı temiz hijyenik açık besi, yem yolu , yem karma dağıtma romorku, anaç hayvanları sağım dönemine göre sınıflandırma, bunları halletmemiz lazım sütün kalitesi buna bağlı.
Sen bunları hallettin sayılır , gerisi kolay, bereketli olsun.
 

4,67 yağ oranını hangi ırk hayvanla yakaladınız? Gerçekten çok yüksek bir oran.

Öncelikle yılın tamamında bu oranları yakalayamıyoruz aralık ve nisan ayları arasında bu oranları yakalıyoruz. Hayvanların cinsi karışık ama simental ağırlıklı diyebilirim. Edirne merkezdeki en yüksek verilere ulaştığımızı söyledi yetkililer geçen ay için bunun sebeblerinden biride dışarıdan kesinlikle yem kullanmamam yemi tamamamen kendim üretmemden kaynaklı olduğunu düşünüyorum
 
Öncelikle yılın tamamında bu oranları yakalayamıyoruz aralık ve nisan ayları arasında bu oranları yakalıyoruz. Hayvanların cinsi karışık ama simental ağırlıklı diyebilirim. Edirne merkezdeki en yüksek verilere ulaştığımızı söyledi yetkililer geçen ay için bunun sebeblerinden biride dışarıdan kesinlikle yem kullanmamam yemi tamamamen kendim üretmemden kaynaklı olduğunu düşünüyorum

Tebrikler. Darısı tüm üreticilerimizin başına artık. Rasyonunuz detaylarını paylaşma imkanınız varsa bizler de faydalanabiliriz. Özellikle kendi üretiminizi merak ettim.
 
Tebrikler. Darısı tüm üreticilerimizin başına artık. Rasyonunuz detaylarını paylaşma imkanınız varsa bizler de faydalanabiliriz. Özellikle kendi üretiminizi merak ettim.

Şöyle anlatayım çok özel bi rasyonum yok herkesin verdiği yemi veriyorum ama hepsini kendim yetiştiriyorum.Çok fazla proteine kaçmıyorum hayvan başı verim arttıkça yağ oranında düşme oluyo o yüzden 20 proteini geçmiyorum bi de fiğ ve yonca bunlar hayvanları mutlu ediyor onlar mutlu olunca bizde mutlu oluyoruz. Yağ oranına endeksli süt fiyatlarımızda farklı oluyor buda karlılığımız arttırıyor. Kısacası hayvanlarınızı mutlu edin sizde mutlu olun :) ( bi de 365 gün silaj veriyorum hayvanlara silaj yoksa hayvancılık olmaz )
 

Benzer Konular