Hububatta Süne Zararlısı ile Mücadele

Hububatta Süne Zararlısı ile Mücadele

Süne, gerekli ve zamanında yapılmayan mücadeleler sonucunda buğdayda kaliteyi oldukça düşüren önemli bir zararlıdır. Süne türleri; genel olarak toprak renginde, bazen tamamen siyah bazen kırmızımsı, bazen kirli beyaz, bazende bu renklerin birkaçının karışımı olan alacalı desenli renklerdedir. Vücut yassıca, üst tarafı hafif tümsek olup üstten görünümü ovaldir.

s%C3%BCne.jpg

Süne Ergini


Kışı genellikle 1000-2000 m. yükseklikteki dağlardaki kışlak adı verilen geven,kirpi otu ve toprak altı gibi kuytu yerlerde hareketsiz olarak ergin dönemde geçirir. Çiftleşen dişiler yumurtalarını yaprakların alt yüzüne birkaç sıra halinde dizerler, yumurtadan çıkan nimfler ikinci dönemden itibaren dağılmaya başlarlar ve başaklar üzerinde beslenirler.Bu beslenme,süt olum döneminden tam olum dönemine kadar devam eder ve ergin olurlar.Ekim ayında ise tamamen kışlayacakları yerlere giderek buradaki geven,kirpi otu ve toprak altı gibi kuytu yerlerde ergin halde kışı geçirirler. Sünenin yaşam süresi bir yıl olup yılda bir döl verir. Erginlerin yaşamı aktif ve pasif olmak üzere iki döneme ayrılır. Pasif dönem ortalama 9 ay olup bu dönemde erginler, yazın bir kısmı ile sonbahar, kış mevsimlerinin tamamını ve ilkbaharın bir kısmını kışlaklarda diyapoz halinde geçirir. Temmuzdan Ekim veya Kasım ayına kadar olan dönemdir. Buna yazlama adı verilir. Ekim-Kasım aylarından Mart-Nisan aylarına kadar olan dönem olup bu döneme de kışlama denir. Yazlama döneminde yan uyuşuk halde olan süneler, kışlakların yüksek yerlerinde bulunma eğilimindedirler. Yüksek dağlarda yazlamayı sürdüren sünelerin bir kısmı, Ekim-Kasım aylarında soğukların başlamasıyla daha aşağılara doğru yer değiştirirler. Pasif dönemin dağlarda geçirilmesi durumunda en uygun kışlak yükseklikleri 1000-2000 metredir. Ergin süneler, kışlaklarda pasif dönemlerini sürdürdükleri esnada, vücutlarında biriktirdikleri besinleri, hava koşullarına bağlı olarak yavaş yavaş harcarlar. Yaz uyuşukluğu döneminde havaların sıcak seyrettiği zamanlarda, vücutlarındaki besin deposundan fazla besin harcandığı halde, kışın şiddetli soğuklarının hüküm sürdüğü dönemlerde bu sarfiyat en az düzeye iner. Bu durum, kışlak yerlerinde diyapoz halinde bulunan sünelerdeki metabolizma faaliyetleri ile ilgilidir. Süne yazlama ve kışlama esnasında beslenmemesine rağmen yavaş ve az da olsa bazı metabolizma faaliyetlerini sürdürmektedir.


s%C3%BCne-4.jpg

Süne Yumurtası


Süne yılda bir üreme yapar.Yumurtaları 12-14 adet 2-3 sıralı, paketler halindedir.Bir dişi hayatı boyunca (Bir yılda yaşar ve ölürler) 80-120 adet yumurta bırakır.Yumurtadan çıkan nimfler 5 dönem ve 5 gömlek değiştirerek ergin olurlar.Yumurtadan çıkan yavrular her gömleği 5-6 günde bir değiştirerek yaklaşık 30 gün de ergin haline gelirler. Dişi her yumurtlamada, yumurtalarını 12-14 adetlik (çoğunlukla 14) muntazam ve 2-3 sıralı dizilerden oluşan yumurta paketi halinde bırakır. Yumurtlama süresi iklim koşullarına bağlı olarak 1-2 ay devam etmekle beraber yoğun yumurtlama süresi 2-3 hafta arasında değişir. Dişiler yumurtalarını çoğunlukla beslendikleri buğdaygil yapraklarının alt yüzlerine bırakırlar. Yumurtalar 1 - 1,2 mm çapında, küre şeklinde olup ilk bırakıldıkları zaman filizi yeşil renktedir. İklim koşullarına bağlı olarak yaklaşık 3-4 gün sonra hafif esmerlesir, yaklaşık 5 gün sonra noktaların toplanmasıyla yumurtada siyah dairemsi bir leke oluşur.

Süneninnin Zararı: Süne üç ayrı şekilde zarar yapmaktadır.
1. Kurtboğazı Zararı : Ovaya ilk indiğinde (Nisan sonu Mayıs başı gibi) emdiği bitkilerde başak çıkmadan meydana gelen zarardır.
2. Ak başak Zararı : Kışlamış erginleri henüz başak bayrak yaprağı içindeyken çiçeklenme döneminde veya dane bağlarken bitkilerin sapını emmesi sonucu ile bitkinin dane bağlamayarak sararmasıyla olur.


ak-ba%C5%9Fak-zarar%C4%B1.jpg

Akbaşak Zararı


3. Emgili (Emilmiş) Dane Zararı : Yeni meydana gelen süne erginleri daneleri emmesi sonucu oluşur. Bunun sonucunda buruşuk daneler ve küçük daneler meydana gelir. Daha sonraki dönemlerde beslenme sonucu Buğday kalitesini kaybederek ekmeklik ve makarnalık özelliğini yitirir.

Süne Mücadelesi: Kültürel Önlemler: Bu önlemlerin içerisinde erken yetişen hububat çeşitleri ile bunların erken ekimleri, tarlaların iyi hazırlanması, nadasın iyi yapılması, yabancı otlarla iyi bir mücade; hasadın mümkün olduğu kadar erken yapılması ve polikültür tarıma önem verilmesi gibi önlemler sayılabilir.

Biyolojik Mücadele: Daha önce belirtildiği gibi sünenin doğada çoğalmasını engelleyen pek çok parazitoit ve predatörleri vardır. Bunlar içinde de en önemlileri yumurta parazitoitleridir. Ancak yumurta parazitoitlerini laboratuvarda çoğaltarak doğaya salıvermekten çok, doğayı bunların çoğalmasına elverişli hale getirmek ve korumak amaçlanmalıdır. Bu yöntemi uygulamanın yegane yolu ağaçlandırma ile polikültür tarıma yönelmektir.


parazitli-yumurta.jpg

Parazitlenmiş Olan Süne Yumurtası


Kimyasal Mücadele : İlaçlamaya geçmeden önce doğal düşman popülosyonun (çoğalma) özellikle yumurta parazitoidleri çok iyi tetkik edilmelidir.Parazitlenme oranı % 30 veya daha fazla ise ilaçlama yapmaya gerek yoktur.Ancak bu oran daha düşükse ve özellikle 1-3 yaşındaki nimf dönemine karşı ilaçlama yapılır.


1-ya%C5%9F%C4%B1nda-nimf-3.jpg

Yumurtadan Çıkmış Olan Süne Nimfleri ( 1 Yaşında )



Kimyasal Mücadeleye Başlama Zamanı :
Süne yumurtasının parazitlenme oranlarının yetersiz düzeyde olduğu alanlarda 2. dönem Süne nimfleri görüldüğü zaman mücadeleye başlanmalıdır.Ancak parazitlenme düzeylerinin kritik olduğu hububat ekim alanlarında ise; m2'de 7 ve daha fazla nimf yoğunluğu bulunduğunda uygun yer aletleri ile ilaçlama yapılır.


s%C3%BCne-3.jpg

Ergin Olmaya Aday Süne


İlaçlama Zamanının Tesbiti: Süne mücadelesine 2. dönem nimfler görüldüğünde başlanması ve 4. dönem nimfler görülünceye kadar devam etmesi mücadele zamanı yönünden esastır.Bu süre yaklaşık 15 gündür. Ancak belirlenen bu süre içerisinde bitirilmediği taktirde 4. ve 5. dönemlerinde de mücadeleye devam edilebilir. Bu çerçevede süne mücadelesinin amacına ulaşabilmesi için mücadeleye tam zamanında başlanması, mücadelenin en önemli bölümünü oluşturmaktadır.

Kaynak: e-ziraatçi
 
Son düzenleme:
  • Beğen
Tepkiler: salih47
SÜNE

(Eurygaster Spp.)



SÜNE TANIMI VE YAŞAYIŞI

Hububatın önemli zararlısıdır. Toprak rengi, bazen tam siyah, bazen kırmızımsı, bazen kirli beyaz bazen de bu renklerin karışımı alacalı desenli renktedir. Baş üstten bakıldığında üçgen şeklinde vücut yassıca oval dir. Süne yılda bir nesil verir. Kışı dağlarda Meşe, Geven, Kirpi Otu gibi bitkilerin altında geçirir. İlkbaharda havalar ısınıp 15 °C ulaşınca tarlaya göç ederler.

https://www.sorhocam.com/konu.asp?sid=240&sune-zararlisi-eurygaster-spp.html
 

Benzer Konular