Sebebi kalsiyumun bitki bünyesine alınamaması ve bazı erkenci domates çeşitlerinde periyotların hızlı olması gereği az alınan kalsiyumdan ileri gelmektedir. Kalsiyum 7-8 pH’larda iyi alınan bir elementtir, aksi durumlarda bitkiler tarafından alınımı azalmakta hatta toprak asitliği arttıkça toprakta yıkanmaktadır. Bilindiği gibi toprakta 1.150-3.500 ppm arasında kalsiyumun bulunması istenir. Toprakta düşük bulunduğu durumlarda mantıken kalsiyum gübrelemesi yapmak gerekir. Fazla bulunduğu durumlarda görülen noksanlık ise kalsiyumla antagonistik ilişkiye giren amonyum (50ppm altı ideal) magnezyum (ideal ölçüsü 160-480ppm) ve potasyum (ideal ölçüsü 110-290ppm) toprakta ideal sınırlarından fazla bulunduğu durumda kalsiyumun kılcal köklerden alınmasını zorlaştırırlar. Yine bu antagonizm bitki bünyesinde de geçerlidir. Bunun dışında sulama düzensizlikleri ve su stresleri de kalsiyumun bitki bünyesinde taşınımını zorlaştırmaktadır. Ayrıca kalsiyumla sinerjik ilişkiye giren bor da kalsiyum alımını arttırıp, kolay taşınmasını sağlamaktadır. Bunların yanında bitki bünyesine giren fazla potasyumu kontrol etmek için mangan gübrelemesi yapılır. Böylece bitki bünyesinde aşırı potasyum artışı önlenerek kalsiyum alımını zorluğu kolaylaşmaktadır.
Sebebi Ca+2’nin domates meyvelerinin en ucuna kadar taşınamamasından ileri gelmektedir, çünkü kalsiyum immobil olduğu için taşıması zor bir elementtir. Domateste çiçekler 6mm boyutlarına ulaşıncaya kadar hücre bölünmesini sürdürürler. Bu dönemde yeni hücrelerin hücre duvarlarının oluşması için çiçeklere kalsiyum taşınımı mutlaka gereklidir. Domateslerin meyve uçlarında stomalar bulunmadığı için de kalsiyumun meyvenin en ucuna ulaşması bir hayli zorlaşmaktadır. Eğer stomalar olsa idi bitki içerinde transprasyon ile su devr daim edip, terleme meyvede gerçekleşecek ve beraberinde bitki besin elementlerini de meyvelerin en ucuna da taşıyabilecekti.
Lekenin büyüdüğü, fazla kızarmış domateslerde tedavi etmek pek sonuç vermeyebilir ancak çiçeklenme öncesi dönemlerde topraktan kalsiyum alım hızının yavaş olduğunu düşünerek kalsiyumlu gübreler verebiliriz (örneğin Kalsiyum nitrat %26N). Eğer toprakta kalsiyumun alımına şiddetli derecede engel olan pH, yüksek amonyum azotu, Mg ve K varsa tarlada domates ekiliyken domatesi kaldırıp toprağı ıslah etmekle uğraşamayacağımız için yapraktan uygulamalar önerilir. Fide dönemi, çiçeklenme dönemi ve çürüklüğün hafif lekelerinin bulunduğu dönemlerde hızlı etki için %1’lik Kalsiyum nitrat veya %1’lik Kalsiyum klorür püskürtülebilir (organik tarımın yapıldığı alanlarda önerilir. Ayrıca çürüklüğün fazla ilerlemediği durumlarda aminoasit ile şelatlı kalsiyumda yapraktan püskürtme ile önerilmektedir, bu şekilde bitki hücrelerine kalsiyumun alımı kolaylaşır. Domates meyve kabuğu kalsiyumu hızlı emebildiği için hasattan sonraki tüketiminde insan sağlığı açısından sorun olmaz. Sulamaların düzgün periyotlarla, kaliteli su ile yapılması da çürüklüğün önlenmesi için gözden geçirilmelidir.
KAYNAKLAR:
-Deliboran Aişe vd. Çiçek Burnu Çürüklüğü ve Oluşum Nedenleri. 2014
-Özkan Nurdan vd. Farklı Kalsiyum ve Azotlu Gübre Uygulamalarının Domates Verimi ve
Kalsiyum İçeriği Üzerine Etkisi. 2017
-Üyemiz, Ziraat Mühendisi Harun Dal’ın video anlatımı
- Zengin Mehmet. Bitki Besleme ve Gübreleme 38-41.s 2021
- Prof. Dr. Mehmet ZENGİN’in Bitki Besleme Gübreleme ders anlatımı.
Sebebi Ca+2’nin domates meyvelerinin en ucuna kadar taşınamamasından ileri gelmektedir, çünkü kalsiyum immobil olduğu için taşıması zor bir elementtir. Domateste çiçekler 6mm boyutlarına ulaşıncaya kadar hücre bölünmesini sürdürürler. Bu dönemde yeni hücrelerin hücre duvarlarının oluşması için çiçeklere kalsiyum taşınımı mutlaka gereklidir. Domateslerin meyve uçlarında stomalar bulunmadığı için de kalsiyumun meyvenin en ucuna ulaşması bir hayli zorlaşmaktadır. Eğer stomalar olsa idi bitki içerinde transprasyon ile su devr daim edip, terleme meyvede gerçekleşecek ve beraberinde bitki besin elementlerini de meyvelerin en ucuna da taşıyabilecekti.
Lekenin büyüdüğü, fazla kızarmış domateslerde tedavi etmek pek sonuç vermeyebilir ancak çiçeklenme öncesi dönemlerde topraktan kalsiyum alım hızının yavaş olduğunu düşünerek kalsiyumlu gübreler verebiliriz (örneğin Kalsiyum nitrat %26N). Eğer toprakta kalsiyumun alımına şiddetli derecede engel olan pH, yüksek amonyum azotu, Mg ve K varsa tarlada domates ekiliyken domatesi kaldırıp toprağı ıslah etmekle uğraşamayacağımız için yapraktan uygulamalar önerilir. Fide dönemi, çiçeklenme dönemi ve çürüklüğün hafif lekelerinin bulunduğu dönemlerde hızlı etki için %1’lik Kalsiyum nitrat veya %1’lik Kalsiyum klorür püskürtülebilir (organik tarımın yapıldığı alanlarda önerilir. Ayrıca çürüklüğün fazla ilerlemediği durumlarda aminoasit ile şelatlı kalsiyumda yapraktan püskürtme ile önerilmektedir, bu şekilde bitki hücrelerine kalsiyumun alımı kolaylaşır. Domates meyve kabuğu kalsiyumu hızlı emebildiği için hasattan sonraki tüketiminde insan sağlığı açısından sorun olmaz. Sulamaların düzgün periyotlarla, kaliteli su ile yapılması da çürüklüğün önlenmesi için gözden geçirilmelidir.
KAYNAKLAR:
-Deliboran Aişe vd. Çiçek Burnu Çürüklüğü ve Oluşum Nedenleri. 2014
-Özkan Nurdan vd. Farklı Kalsiyum ve Azotlu Gübre Uygulamalarının Domates Verimi ve
Kalsiyum İçeriği Üzerine Etkisi. 2017
-Üyemiz, Ziraat Mühendisi Harun Dal’ın video anlatımı
- Zengin Mehmet. Bitki Besleme ve Gübreleme 38-41.s 2021
- Prof. Dr. Mehmet ZENGİN’in Bitki Besleme Gübreleme ders anlatımı.
