Tarımda “torba yasa” olarak adlandırılan 7255 Sayılı Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun 4 Kasım 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Adından da anlaşılacağı üzere yasa ile gıda, tarım ve orman alanlarında önemli düzenlemeler yapıldı. Fakat, işin odağında hobi bahçeleri var. Her gün çok sayıda soru geliyor. “Yasa çıktı, hobi bahçeleri yıkılacak mı?” diye.
Yasanın çıkarılması konusunda büyük çaba gösteren Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Kars Milletvekili Prof. Dr. Yunus Kılıç, tarım arazilerine kurulmuş hobi bahçelerinin kesinlikle yıkılacağını söylüyor.
Yasa ne getiriyor?
Kabul edilen 7255 Sayılı Yasa ile 2005 yılında çıkarılan ve daha sonra bir kaç değiştirilen 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Yasası’nda hobi bahçeleri veya başka amaçlarla tarım arazilerinin amaç dışı kullanımına yönelik yaptırımlarda önemli düzenlemeler yapıldı. Hapis cezası dahil önemli cezalar getirildi
Özellikle hobi bahçelerini ilgilendiren o düzenlemeleri kısaca şöyle özetleyebiliriz:
1- İmar planlarında tarımsal niteliği korunacak alan olarak ayrılan yerler ile kamu yararı kararı alınarak tarım dışı amaçla kullanım izni verilen yerler, yeniden izin alınmaksızın bu amaç dışında kullanılamayacak ve planlanamayacak.
2- Tarımsal amaçlı arazi kullanımlarında, tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projelerine uyulması zorunlu olacak. Bu plân veya projelere aykırı hareket edilmesi halinde yani tarım arazisine hobi bahçesi kurulması durumunda valilikçe resen tespit yaptırılarak sorumlulara; 1000 Türk Lirasından az olmamak kaydıyla bozulan arazinin her metrekaresi için 10 Türk Lirası idarî para cezası uygulanacak.
Ovadaki yapılara iki kat ceza
3- Projeye uygunluk sağlanması için azami 2 ay süre verilecek. Hobi bahçesi büyük ova koruma alanlarında ise bu cezalar iki katı olarak uygulanacak.
4- Bu sürenin sonunda aykırı kullanımların devam etmesi durumunda; valilikçe faaliyet durdurulacak ve belirtilen idarî para cezası üç katı olarak uygulanacak.
5- İzinsiz bütün yapılar, masrafları Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından karşılanmak kaydıyla, bir ay içinde belediyeler veya il özel idareleri tarafından yıkılacak. Arazi yeniden tarımsal üretime uygun hale getirilecek. Arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmesi için yıkım ve temizleme masrafları sorumlulardan Bakanlıkça genel hükümlere göre tahsil edilecek.
6- Hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen bir ay içinde belediye veya il özel idarelerince yıkılmayan yapılar, yıkım masrafları Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir. Yıkım masrafları %100 fazlası ile ilgili belediye veya il özel idaresinden tahsil edilecek. Bu şekilde tahsil edilememesi halinde belediyelerin veya il özel idarelerinin Hazine veya İller Bankası ödeneklerinden kesilecek.
1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
7- Toprak koruma projelerinin hazırlatılmaması, yetersizliği veya zamanında gerekli tadilatların yapılmaması sonucu arazi tahribi veya toprak kayıpları olması halinde meydana gelecek zararlardan; proje hazırlanmasına gerek olmadığına karar verenler, proje hazırlanmış ise projeyi hazırlayan ve onaylayanlar sorumlu tutulacak.
8- Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 100 günden 1000 güne kadar adli para cezası verilecek. Ayrıca bu tüzel kişi hakkında 50 bin Türk Lirasından 250 bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilecek. Tarım arazisinin bütünlüğünün sağlanması ve tarımsal üretime uygun duruma getirilmesi halinde, bu fıkra uyarınca kamu davası açılmayacak, açılmış olan kamu davası düşecek, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkacak.
Önlem alınmazsa ekim yapılacak toprak kalmayacak
Geçen hafta Umut Özdil’in moderatörlüğünde AGRO TV’de yayınlanan Gerçek Boyut programına birlikte katıldığımız Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Yunus Kılıç, hobi bahçeleri yıkılacak mı sorusuna aynen şu yanıtı verdi: ” “Kanunun emrettiği şekliyle şu anda yıkılacak. Hiç o yana bu yana kıvırmaya gerek yok. Çok net söylüyorum. Hobi bahçelerinin böyle düzensiz, plansız böyle tarım arazilerine gelişigüzel, bir şekilde yapılmasına müsaade edersek bu alanları bir iki yıl sonra göremeyeceğiz.
Hobi bahçeleri tarımsal arazilerde çok önemli bir alanı kaplamaya başladı. Hobi bahçeleri için sadece pandemi sürecinde yüzde 500 yüzde 1000′ lik artış söz konusu oldu. Yani zapturapt altına alınmazsa ekip biçeceğimiz toprak kalmayacak.
Vatandaş şunu söyleyebilir. Yahu kardeşim niye yaptırdınız? Bugüne kadar neredeydiniz?
Bakın bunların hepsinin cevapları var. Çeşitli sayiklerle olabilir, siyasi olabilir, çeşitli ilişkilerle olabilir. Belediyeler bu konuda yol açıcı olabilir. İnsanları heves ettiren, teşvik ettiren bunlar. Ama bunun için alanları belirlememişler. Marjinal tarım alanlarını ortaya çıkarmamışlar. Altyapı götürmemişler, vatandaşlar kendi ufkuyla buralara bu yapıları yapmış. Bizim derdimiz insanların bu haklı taleplerine ket vurmak, görmezden gelmek değil. Bunları yapılması gereken alanlarda teşvik etmeliyiz. Vatandaşın bu anlamda önünde gitmeliyiz.
Arazilerin tarım dışına çıkarılması ile alakalı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nda bir takım yaptırımlar var zaten. Fakat, bunları uygulayacakların bu yaptırımları uygulamadıkları taktirde nasıl bir yaptırımla karşılaşacakları yok. Kanunu çıkarmışsınız ama emredici değilsiniz. Yani yerel yönetimler, belediyeler bu görevi yapmamış, yapmadığı taktirde biriken ve sonra çok eleştirilen imar afları, yeni yasal değişiklikler, yasaya yeni ilaveler, çıkarmalar sahada sorunları çözmeye yetmeyince yeni düzenlemeye ihtiyaç duyuluyor.”
Dönümünü 10 bin liraya alıp 200 bin liraya satıyorlar
Tarım topraklarının üretim dışına çıkarılmasının kabul edilemeyeceğini belirten Kılıç: “Tarım arazilerini amaç dışına çıkaranlar, kimler yapıyor? Mesela emlak danışmanları, çıkarıyor. Bazen muhtarlar yapıyor. Adam 10 dönümlük tarlayı alıyor. Şirket veya yapı kooperatif kuruyor. Hisse satıyor. Yani 10 bin liraya aldığı dönümü 200 bin liraya satıyor. Bunun tapuda beyanlar kısmına baktığınızda hala tarla gözüküyor. Tescil edilemeyecek şekilde satmış. Peki bunun bir cezası olmayacak mı? Bakın bunu kanun da yazdık. Buna aracılık edenler, göz yumanlar, görevini yapmayanlara cezalar getirdik. Hapis cezası var. Bugüne kadar yapılmış 3-4 bin yapı var ortada. Hobi bahçelerine kimsenin karşı çıktığı yok. Ağırlığı mutlak tarım arazilerinde, hülle yöntemiyle verimli arazilerde bunların kurulmasına karşı tedbirler getirildi.” dedi.
Özetle, yeni yasa ile tarım arazisine yapılmış hobi bahçeleri ve diğer yapıların yıkılarak bu alanların yeniden tarımsal üretime uygun hale getirilmesi öngörülüyor. Yasa aynen uygulanırsa emlak, gayrimenkul şirketlerinin, bu amaçla kurulan kooperatiflerin yöneticileri ağır cezalarla karşı karşıya kalabilir. Bu şirket veya kooperatiflerden hobi bahçesi alan yurttaşlar sıkıntı yaşayabilir. Yapılması gereken tarım arazisi olmayan, tarımsal üretimin yapılmadığı alanlarda yerel yönetimlerin hobi bahçeciliğini teşvik etmesidir. Hobi bahçesi adı üzerinde ana amaç hobi amaçlı bahçe, bostan olmalı, konut veya yapılaşma değil. Almanya örneğini daha önce yazmıştım. Bu model örnek alınabilir.
Adından da anlaşılacağı üzere yasa ile gıda, tarım ve orman alanlarında önemli düzenlemeler yapıldı. Fakat, işin odağında hobi bahçeleri var. Her gün çok sayıda soru geliyor. “Yasa çıktı, hobi bahçeleri yıkılacak mı?” diye.
Yasanın çıkarılması konusunda büyük çaba gösteren Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Kars Milletvekili Prof. Dr. Yunus Kılıç, tarım arazilerine kurulmuş hobi bahçelerinin kesinlikle yıkılacağını söylüyor.
Yasa ne getiriyor?
Kabul edilen 7255 Sayılı Yasa ile 2005 yılında çıkarılan ve daha sonra bir kaç değiştirilen 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Yasası’nda hobi bahçeleri veya başka amaçlarla tarım arazilerinin amaç dışı kullanımına yönelik yaptırımlarda önemli düzenlemeler yapıldı. Hapis cezası dahil önemli cezalar getirildi
Özellikle hobi bahçelerini ilgilendiren o düzenlemeleri kısaca şöyle özetleyebiliriz:
1- İmar planlarında tarımsal niteliği korunacak alan olarak ayrılan yerler ile kamu yararı kararı alınarak tarım dışı amaçla kullanım izni verilen yerler, yeniden izin alınmaksızın bu amaç dışında kullanılamayacak ve planlanamayacak.
2- Tarımsal amaçlı arazi kullanımlarında, tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projelerine uyulması zorunlu olacak. Bu plân veya projelere aykırı hareket edilmesi halinde yani tarım arazisine hobi bahçesi kurulması durumunda valilikçe resen tespit yaptırılarak sorumlulara; 1000 Türk Lirasından az olmamak kaydıyla bozulan arazinin her metrekaresi için 10 Türk Lirası idarî para cezası uygulanacak.
Ovadaki yapılara iki kat ceza
3- Projeye uygunluk sağlanması için azami 2 ay süre verilecek. Hobi bahçesi büyük ova koruma alanlarında ise bu cezalar iki katı olarak uygulanacak.
4- Bu sürenin sonunda aykırı kullanımların devam etmesi durumunda; valilikçe faaliyet durdurulacak ve belirtilen idarî para cezası üç katı olarak uygulanacak.
5- İzinsiz bütün yapılar, masrafları Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından karşılanmak kaydıyla, bir ay içinde belediyeler veya il özel idareleri tarafından yıkılacak. Arazi yeniden tarımsal üretime uygun hale getirilecek. Arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmesi için yıkım ve temizleme masrafları sorumlulardan Bakanlıkça genel hükümlere göre tahsil edilecek.
6- Hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen bir ay içinde belediye veya il özel idarelerince yıkılmayan yapılar, yıkım masrafları Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir. Yıkım masrafları %100 fazlası ile ilgili belediye veya il özel idaresinden tahsil edilecek. Bu şekilde tahsil edilememesi halinde belediyelerin veya il özel idarelerinin Hazine veya İller Bankası ödeneklerinden kesilecek.
1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
7- Toprak koruma projelerinin hazırlatılmaması, yetersizliği veya zamanında gerekli tadilatların yapılmaması sonucu arazi tahribi veya toprak kayıpları olması halinde meydana gelecek zararlardan; proje hazırlanmasına gerek olmadığına karar verenler, proje hazırlanmış ise projeyi hazırlayan ve onaylayanlar sorumlu tutulacak.
8- Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 100 günden 1000 güne kadar adli para cezası verilecek. Ayrıca bu tüzel kişi hakkında 50 bin Türk Lirasından 250 bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilecek. Tarım arazisinin bütünlüğünün sağlanması ve tarımsal üretime uygun duruma getirilmesi halinde, bu fıkra uyarınca kamu davası açılmayacak, açılmış olan kamu davası düşecek, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkacak.
Önlem alınmazsa ekim yapılacak toprak kalmayacak
Geçen hafta Umut Özdil’in moderatörlüğünde AGRO TV’de yayınlanan Gerçek Boyut programına birlikte katıldığımız Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Yunus Kılıç, hobi bahçeleri yıkılacak mı sorusuna aynen şu yanıtı verdi: ” “Kanunun emrettiği şekliyle şu anda yıkılacak. Hiç o yana bu yana kıvırmaya gerek yok. Çok net söylüyorum. Hobi bahçelerinin böyle düzensiz, plansız böyle tarım arazilerine gelişigüzel, bir şekilde yapılmasına müsaade edersek bu alanları bir iki yıl sonra göremeyeceğiz.
Hobi bahçeleri tarımsal arazilerde çok önemli bir alanı kaplamaya başladı. Hobi bahçeleri için sadece pandemi sürecinde yüzde 500 yüzde 1000′ lik artış söz konusu oldu. Yani zapturapt altına alınmazsa ekip biçeceğimiz toprak kalmayacak.
Vatandaş şunu söyleyebilir. Yahu kardeşim niye yaptırdınız? Bugüne kadar neredeydiniz?
Bakın bunların hepsinin cevapları var. Çeşitli sayiklerle olabilir, siyasi olabilir, çeşitli ilişkilerle olabilir. Belediyeler bu konuda yol açıcı olabilir. İnsanları heves ettiren, teşvik ettiren bunlar. Ama bunun için alanları belirlememişler. Marjinal tarım alanlarını ortaya çıkarmamışlar. Altyapı götürmemişler, vatandaşlar kendi ufkuyla buralara bu yapıları yapmış. Bizim derdimiz insanların bu haklı taleplerine ket vurmak, görmezden gelmek değil. Bunları yapılması gereken alanlarda teşvik etmeliyiz. Vatandaşın bu anlamda önünde gitmeliyiz.
Arazilerin tarım dışına çıkarılması ile alakalı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nda bir takım yaptırımlar var zaten. Fakat, bunları uygulayacakların bu yaptırımları uygulamadıkları taktirde nasıl bir yaptırımla karşılaşacakları yok. Kanunu çıkarmışsınız ama emredici değilsiniz. Yani yerel yönetimler, belediyeler bu görevi yapmamış, yapmadığı taktirde biriken ve sonra çok eleştirilen imar afları, yeni yasal değişiklikler, yasaya yeni ilaveler, çıkarmalar sahada sorunları çözmeye yetmeyince yeni düzenlemeye ihtiyaç duyuluyor.”
Dönümünü 10 bin liraya alıp 200 bin liraya satıyorlar
Tarım topraklarının üretim dışına çıkarılmasının kabul edilemeyeceğini belirten Kılıç: “Tarım arazilerini amaç dışına çıkaranlar, kimler yapıyor? Mesela emlak danışmanları, çıkarıyor. Bazen muhtarlar yapıyor. Adam 10 dönümlük tarlayı alıyor. Şirket veya yapı kooperatif kuruyor. Hisse satıyor. Yani 10 bin liraya aldığı dönümü 200 bin liraya satıyor. Bunun tapuda beyanlar kısmına baktığınızda hala tarla gözüküyor. Tescil edilemeyecek şekilde satmış. Peki bunun bir cezası olmayacak mı? Bakın bunu kanun da yazdık. Buna aracılık edenler, göz yumanlar, görevini yapmayanlara cezalar getirdik. Hapis cezası var. Bugüne kadar yapılmış 3-4 bin yapı var ortada. Hobi bahçelerine kimsenin karşı çıktığı yok. Ağırlığı mutlak tarım arazilerinde, hülle yöntemiyle verimli arazilerde bunların kurulmasına karşı tedbirler getirildi.” dedi.
Özetle, yeni yasa ile tarım arazisine yapılmış hobi bahçeleri ve diğer yapıların yıkılarak bu alanların yeniden tarımsal üretime uygun hale getirilmesi öngörülüyor. Yasa aynen uygulanırsa emlak, gayrimenkul şirketlerinin, bu amaçla kurulan kooperatiflerin yöneticileri ağır cezalarla karşı karşıya kalabilir. Bu şirket veya kooperatiflerden hobi bahçesi alan yurttaşlar sıkıntı yaşayabilir. Yapılması gereken tarım arazisi olmayan, tarımsal üretimin yapılmadığı alanlarda yerel yönetimlerin hobi bahçeciliğini teşvik etmesidir. Hobi bahçesi adı üzerinde ana amaç hobi amaçlı bahçe, bostan olmalı, konut veya yapılaşma değil. Almanya örneğini daha önce yazmıştım. Bu model örnek alınabilir.
