CRYPTOSPORIDİOSİS
Cryptosporidiosis neonatal buzağı, kuzu ve oğlaklarda görülen, ishal ile seyreden bir enfeksiyondur.
Koksidia gurubu protozoonlardan olan Cryptosporidium spp., insan ve çeşitli hayvan türlerinde de hastalık yapabilirler.
Etiyoloji :
Koksidia gurubu protozoonlardan olan Cryptosporidium spp. ' dır.
Enfeksiyon dışkı ile atılan, dış şartlara dayanıklı enfektif ookist ' lerin ağızdan alınmasıyla oluşur.
Gaita ile ookist ' lerin atılımı genellikle ishalin ortaya çıkmasıyla birlikte olur.
Semptomlar :
1-) Hastalığın tipik semptomu olan ishal genelikle 1-4 haftalık buzağılarda ortaya çıkar.
2-) Hastalarda pis kokulu, beyaz-sarımtırak renkte, muhatlı (bazen de kanlı olabilen) bir ishal görülür.
3-) Durgunluk
4-) İştahsızlık
5-) Vücut sıcaklığı normal veya hafif yüksektir. (39-40.2°C).
6-) Şiddetli ishallerde sancı, dehidrasyon bulguları ve kilo kaybı görülür.
7-) Çoğunlukla 1-2 hafta sonra iyileşirler.
Bazı hayvanlarda 2-3 gün sonra ölüm görülebilir.Hastalıkta morbidite yüksek olmasına rağmen, mortalite çok düşüktür. Diğer enteropatojenlerle (E.coli, rotavirus, coronavirus gibi) miks enfeksiyonlarda hastalık çok şiddetli ve öldürücü bir seyir gösterir.
Tanı ve Ayırıcı Tanı :
vHastalık ince bağırsak mukozalarının histolojik preparatlarında etkenin muhtelif devrelerinin mikroskop altında saptanması ve gaitadan hazırlanan sürtme preparatların Carbol fuchsin veya giemsa ile boyanmasından sonra mikroskopta ookistlerin görünmesiyle teşhise gidilir.
vMikrroskopik muayeneler için mercimek büyüklüğünde gaita alınır, lam üzerinde aynı miktar Carbol fuchsin ile karıştırılarak, sürme preparat hazırlanır. Kurutulduktan sonra mikroskopta (10x10) incelenir. Ookistler, koksidia ookistlerinden çok daha küçüktür.
Tedavi :
üEnfeksiyonun tedavisinde spesifik etkili bir ilaç yoktur.
üÇeşitli antibiyotik, koksidiostatik ve sulfonamidIer denenmiş ve etkisiz bulunmuştur.
üSon yıllarda tedavide Lasalocid-Na (3 mg/kg dozda 3 gün süre ile p.o.) önerilmektedir.
üAşırı dozları toksik olduğundan dikkatli kullanılmalıdır.
üAyrıca E.coli ishallerindeki tedavi uygulanmaları burada da geçerlidir (çoğunlukla E.coli ishalleri birlikte oldukları için).
Korunma :
ØOokistlerin dezenfektanlara karşı dirençleri yüksek olduğundan kontrolleri güçtür.
ØEnfeksiyon yoğunluğunu azaltacak hijyenik tedbirlerin alınması, ahır ve boksların, teknik araç ve cihazların sıcak sularla yıkanması, altlıkların sık sık değiştirilmesi ve kuru olması, bakım personelinin ayrılması, hastaların ayrılması ve hemen tedavi edilmeleri önerilmektedir.
