TOPLU HAYVAN BAKIMI İÇİN ÖRNEK BİR MODEL
Hemit Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Süt Sığırcılığı İşletmesi
Alper ÖNENÇ (HASAD Dergisi Ocak-Şubat 2010 sayısında yayımlanmıştır)
'Türk çiftçisine AB çiftçisiyle eşit koşullar sağlanırsa rekabet edemeyeceği bir ülke yoktur'. Bu cümleyi okuduğunuzda ne kadar da iddialı bir söz diye düşünüyor olabilirsiniz.
Ancak Türk çiftçisinin kıvrak zekası, üretkenliği ve yaratıcılığını inanın başka bir ülkenin çiftçisinde görmeniz olanaksızdır. Her nekadar teoride arzu edilen bu eşit koşullar şimdiye kadar sağlanamamış olsa da girişimci ve cesur Türk çiftçisi istediğinde neler başarabileceğini çok güzel örneklerle sergileyebiliyor. Bu örneklerden birisi de Tekirdağ ' ın Malkara ilçesine bağlı Hemit köyünün tarımsal kalkınma kooperatifi tarafından hayata geçirilmiş. Bölgeyi iyi tanıyanlar Malkara ' nın süt üretimi ve süt mamülleri konusunda çok önemli bir yere sahip olduğunu bilirler. Yol boyunca ilerlediğinizde, köylerin içine girdiğinizde, nerdeyse her evin önünde bir ahır görürsünüz.
Burada bitkisel üretimin yanında hayvancılık en önemli geçim kaynağıdır. Üstelik yöre halkı hayvanlarını ailesinden biri gibi görür ve üzerine titrer. Ancak Türkiye hayvancılığın yapısal sorunu olan küçük aile işletmeciliği, bölge hayvancılığının gelişmesinde en önemli engeldir İstersek biz de büyüyebiliriz, bunu başarabiliriz diyerek yola çıkan Hemit Köy Kalkınma Kooperatifi ve Tekirdağ Köy Koop Başkanı Ramazan Demirkıran üye ortaklı süt sığırcılığı tesisi kurma fikrini 2004 yılında ortaya atmış. Konuyla ilgili sizleri bilgilendirmek amacıyla Tekirdağ Köy Koop Başkanı Ramazan Demirkıran ve Veteriner Hekim Arif Akbay ile görüştük.
Sayın Demirkıran yatırımın tarihsel gelişimini anlatır mısınız?
Tekirdağ Valiliği İl Özel İdaresinin önderliğinde Malkara kaymakamı Salih Yüce başkanlığında, Tekirdağ İl Tarım Müdür Yardımcısı Hüseyin Kantar, Destekleme Şube Müdürü Hasan Güngör ' ün iştirakiyle Hemit Köy Kalkınma Kooperatifi ortaklarıyla bir değerlendirme toplantısı yaptık. Köyümüzde gerçekleştirilen bu toplantıya Ak Parti Malkara ilçe Başkanı Ercan Kiremitçi, İl Genel Meclisi üyeleri Ferdi Özsoy, İsmail Kan, İbrahim Becerir, İlçe Tarım Müdürü Nabi Taş, Ziraat Odası Başkanı Saim Özden, Tekirdağ DSYB Başkanı Şaban Aytaç, Hemit Köyü Muhtarı İsa Gözkan, Gönence Köyü kalkınma Kooperatifi Başkanı Salih Güneş ve Hemit köy kalkınma kooperatifi ortakları katıldılar. Bu toplantıda Sayın Kantar v e Sayın Güngör ' ün aynı zamanda benim ve Sayın Güneş ' in ikna edici konuşmalarıyla üreticileri tek yumruk haline getirerek Türkiye ' de örnek olacak 300 başlık Damızlık Süt Sığırcılığı Projesini hayata geçirme kararını aldık. Böylece 2007 yılının Aralık ayında 'Özel Tip Süt Sığırcılığı Projesinde' ilk adımlar atılmış oldu. Proje yüzde 50 ' si İl Özel İdare destekli ilk 2 yılı ödemesiz, 12 yılda ödeme imkanı sağlanan düşük faizli krediyle hayat geçirilecekti. Bu proje benim en büyük hayalimdi...Başlangıçta 137 ortakla yola çıktık. Ancak ortakların yarısı ilerleyen dönemlerde bu girişimden vazgeçtiklerini söylediler. Buna rağmen 64 ortakla projeyi gerçekleştirdik.
Projenin hayat geçirilmesinde başkanın emeğini kimse göz ardı edemiyor. Çünkü başkan bu proje için Tarım Bakanlığı ' nın kapısında 8 gün yatmış. Sonra Türkiye ' de büyük ölçekli süt sığırcılığının başlamasında büyük emeği olan, mesleğin duayeni Te-Ta Ltd Şti Yönetim Kurulu başkanı Doç. Dr. Ömer Tömek ' le görüşmüş. Bu yatırım için proje ve teknik destek sözü almak için Ömer Beyi İstanbul ' dan uçaktan indirip köye getirmiş. Projede kurulacak sağım odası içinde sıkı bir pazarlık yapmış.
Sayın Demirkıran Projenin size maliyeti ne oldu?
Proje için faiziyle birlikte 2 milyon 650 bin TL tutarında bir kredi kullandık. Bu kredi ilk 2 yıl ödemesiz, düşük faizli 12 yıl vadeli bir kredidir. Bu yatırım içinde yalnızca sağım sisteminin maliyeti 70 bin Avrodur. İnşaata 2008 yılının 15 Ekim ' inde başladık. İnşaat 9 ayda tamamlandı. Sırada 64 üyenin hayvanlarını ahıra koymak vardı. Her üyeden 2 hayvan istedik ve 5 Eylül 2009 da 128 hayvanı ahıra koyduk. Üyelerimizden hayvanlarını alırken, bazı hanelerin büyükleri ilk önce karşı çıktılar onları da ikna ettik. Üyelerimizin ahırları kapalı olduğu için hayvanlar için uygun barındırma olanağı sağlanamıyordu. Kapalı ahırlardan gelen hayvanlarda bir süre sorun yaşadık. Ancak bu sorunların hepsi düzeldi.
İşletmenin fiziki olanaklarını anlatır mısınız?
Kooperatifimizin 64 üyesiyle birlikte hayata geçirdiğimiz süt sığırcılığı işletmesinde 2 adet 220 başlık serbest duraklı kapalı sağmal ahırı ile 300 başlık serbest duraklı kapalı genç hayvan ahırı bulunmaktadır. Ahırların duvarı hayvan sırt yüksekliği hizasından biraz yüksektir. Açıklık kısmı perdelidir. Böylece yazın perdeleri açıp hava akımına olanak tanıyor, kışında rüzgarın ve yağmurun içeri girmesini engelliyoruz. Durak tabanları kauçuk altlık ile kaplıdır. Yirmi beş hayvana bir suluk düşecek şekilde donmaz suluklar yerleştirilmiştir. Gübre otomatik sıyırıcılar ile günde üç defa sıyırılmaktadır. Sağım 2 x 12 balık kılçığı sağım sisteminde gerçekleştiriliyor. Sürüdeki dişilerin tamamında pedometre takılıdır. Bilgisayarlı sürü yönetimiyle sürüdeki hayvanların süt verimleri, sağlık durumları, kızgınlıkları bireysel olarak izlenmektedir (Çizelge 1).
Sağmal ahırındaki duraklara bakarsanız son derece konforlu olduğunu görürsünüz. Özellikle duvar dibindeki durakların uzunluklarını 2.65 m olarak belirledik (Çizelge 2). Şu an için yemlemede kullanılan paket silaj, fiğ ve yonca kuru otu ile karma yemleri dışarıdan alıyoruz. Samanı ise köyümüzden karşılıyoruz. Mevcut yemlerden hazırlanan rasyonu 10 m3 kapasiteli karıştırıcı ve dağıtıcı römork ile hayvanlara dağıtıyoruz. Önümüzdeki yıllarda kaba yemi ve bazı yem hammaddelerini köy içinden karşılamaya yönelik bir çalışma içine de gireceğiz. Böylece üyelerimizi yem bitkileri üretimine yönlendirerek çalışma alanlarını ve gelirlerini artırmış olacağız.
Çizelge 1. Sağım sistemi
Sağım sistemi 2x12 balık kılçığı
Süt soğutma tankı, ton 5
Sağım ön toplama alanı, hayvan 70
Sürü tanımlama ve izleme sistemi pedometre
Çizelge 2. Hemit Köy Kalkınma Kooperatifi süt sığırı işletmesinde sağmal ahırlara ilişkin teknik ölçüler
Ahır uzunluğu, m 60
Ahır genişliği, m 30
Yem yolu genişliği, m 5
Gübre kanalı genişliği, m 2.6
Sıyırıcı İki yönlü zincirli sıyırıcı
Orta kısım durak uzunluğu, m 2.30x2=4.60
Duvar dibi durak uzunluğu, m 2.65
Çatı merkez yüksekliği, m 7.40
Çatı yan duvar yüksekliği, m 5.40
İşgücünü nereden sağlıyorsunuz ?
Şu an 3 işçi çalışıyor. Bu işçiler aynı zamanda çiftliğin ortaklarıdır. Gün boyunca burada kalıyorlar asgari ücretten sigortalı olarak çalışıyorlar. Ancak akşam sağımından sonra, içlerinden bir kişi dönüşümlü olarak evine gidiyor. Diğer iki kişi buradaki sosyal konutta kalıyor. Çalışan 3 kişi hayvanların bakımı, yemlenmesi ve sağımından sorumludur. Hayvan sağlığıyla ilgili işlerimizi Veteriner Hekimimiz Arif xxxx yürütüyor.
Projeyle neler değişti ?
Bu işletme 64 üyenin cebinden 1 TL bile çıkmadan gerçekleştirilmiştir. Üyemizin tek katksı 2 adet inek olmuştur. Bu işletmede şu an sağılan 94 inekten yaklaşık 2 ton süt çıkmaktadır. Kendi ahırımızda hayvanlarımızdan alamadığımız süt verimlerini alıyoruz. Köyü dolaşın süt verimi ortalaması 20 kg ' ın altındadır. Uygun barındırma koşulları iyi bakım besleme ve modern sağım koşulları altında 25 kg ortalamaya yaklaştık. Sürüde bu ortalamanın üzerine çıkan hayvanların sayısı da oldukça fazladır. Elimizdeki kayıtlarda 78 hayvan için 111 tohumlama yaptığımız görülüyor. Dişi başına tohumlama sayımız 1.4 ' dür ve oldukça iyi bir orandır. Şu an için gerçekleşen yatırımın değeri 4 milyon 250 bin TL olmuştur. Üzerinde bulunduğumuz 25 dönüm araziyi 100 bin TL ye şahıstan aldık. Şimdi satsanız 150 bin TL. Bakın buraya her gün üyeler uğramadan evine gidemez. Ben bile işlerimin yoğunluğuna rağmen uğramadan yapamıyorum. Şu görüntüyü görmek büyük keyif veriyor.
İşletmenin hedefi nedir?
Hedef 440 sağmal kapasite ve toplam 900 baş kapasiteye ulaşmak. İşletmenin çevre düzenlemelerini yapmaya başladık. Eksikliklerimiz tabiiki var onları da hızla tamamlamaya çalışıyoruz.
Büyük güçlüklerle bu yatırımı yaptınız ve önemli bir deneyime sahipsiniz. Devletten beklentileriniz nelerdir?
Yıllardır gelir düzeyi düşük insanlara 2 hayvan dağıtmayı ilke edinen projeler fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Şimdi de bazı illerde 10x30 projelerine geçildiğini görüyoruz. Bizim projemizin farkı başka bir ifadeyle özgün yanı hibe hayvan almadan kendi hayvanlarımızı birleştirmektir. Hayvanı bize devlet vermedi. Zaten bu şekilde hayvancılıkta başarı sağlamak mümkün değildir. Üstelik, gerçekleştirilen bu proje 'toplu hayvan bakımı' için örnek bir model olmuştur.
Sığırcılık nereye doğru gidiyor?
Şu an için süt fiyatları çok iyi durumda ancak bunda bir dengenin sağlanması gerekiyor. İnek ve düve fiyatları çok yükseldi. Altı ay önce 4 erkek buzağı karşılığında 1 inek alabiliyorduk. Rakamsal olarak ifade etmek gerekirse 3 gün ağız sütünü alan buzağıları 600 TL den elden çıkarırken 2400 TL ye iyi bir inek alabiliyorduk. Şimdi inek fiyatları 3000 TL ' yi gördü. İşletmede yalnızca erkek buzağıları elimizden çıkarıyoruz. Ancak erkek buzağıları da yine köy içine satıyoruz. Bizim amacımız öncelikle hep kendi üyemizi desteklemektir. Dişi buzağılar için bireysel kulübe siparişlerini verdik.. Artık yeni doğan dişilerle sürüyü büyütmeye gideceğiz. Ayrıca düşük faizli hayvan kredisi olanağından da yararlanmak istiyoruz.
İşletmeden çıkan sütün kalitesi nasıl?
Ortak ahıra destek veren üyelerin bazıları ile de görüşme olanağı bulduk. Sayın Demirkan ' ın dediği gibi her saat buraya üyelerden birkaçı mutlaka uğruyor, hayvanlarına bakıyor, çalışanlarla sohbet ediyor, lojmana çıkıp çay içiyor, bir şeyler atıştırıyor ve tekrar evlerine gidiyorlar. Konuştuğumuz ortaklar 'bu ahır bizim için aynı zamanda bir okul oldu, hayvanı nasıl beslemek lazım, meme sağlığını nasıl korumak lazım burada da görüyor ve kendi ahırlarımızda uygulamaya çalışıyoruz' diyorlar.
Ziyaretimizde işletmenin Veteriner Hekim hizmetlerini veren Arif bey ' le de görüştük.
Arif Bey 'Burada doğruları aktarmaya çalışıyoruz, Bu bölgede insanların eğitim düzeyi yüksek olmasına rağmen hayvansal üretimdeki eğitim düzeyleri iyi değil' açıklamasını yapıyor ve şöyle devam ediyor. Bu bölgede yetiştiriciler atadan görme bilgilerinden taviz vermiyorlar. Trakya ' da bazı çiftçiler hala hayvanı ishal olduğundan buzağıya süt ve suyu vermeyi kesiyor. Oysa ishal olan hayvanın sıvı kaybını karşılamak için sütü ve suyu vermeye devam etmek gerekiyor. Birçoğu geleneksel yetiştiricilikten vazgeçemiyorlar. Onları ikna edebilmeniz için önce size güven duymaları gerekiyor. Bunun için de uzun zaman gerekebiliyor. Çiftçinin mutlaka eğitilmesi gerekiyor. Gördüğünüz girişim, Hemit ve çevresi için güzel bir örnek. Bizim içinde ikna edici görsel bir araç. İkna etmekte zorlandığımız çiftçiler bile bu ahırı gördüklerinde hayvancılığın böyle yapılması gerektiğine kendiliğinden inanıyorlar. 'Büyük ahırların kurulması için para olması gerekir, parası olan bu işi kotarır, biz nasıl yaparız?, bunlar hayal diyenler' şimdi biz de yaparız demeye başladılar. Ancak bölgede büyük ortak ahırlar yanında 50-100 başlık ahırların sayısının da artması gerekiyor. Böylece her hanede daha fazla kişi sigortalı olacak ve geçimini sağlayabilecek. Ancak bu yatırımlar yapılırken köylerdeki gençler bu işlere yüzünü çeviriyorlar. Aslında esas etken aileler. Çünkü ebeveynler çocuklarını gübrenin içine sokmak istemiyorlar. Diğer taraftan da büyük bir tezat örneği sergileyerek çocuklarını büyük mağazalarda asgari ücretle çalıştırıyorlar. Nedeni ise aslında çok basit. Bu insanlar 'kılık kıyafeti kokan insanlar' olarak kendilerine hep ikinci sınıf muamele yapılmasından bıkmışlar. Çoluk çocuklarının üstünün başının kokmasını istemiyorlar. Bakın başımdan geçen benzer bir deneyimi anlatayım. Veteriner Hekim olduğum için çalışma saatlerim içinde üzerimde sürekli bir iş kıyafeti bulunur. Bu kıyafeti de aslında düzenli değiştiririm. Ancak kıyafetimi ne kadar sık değiştirsem de ahıra giriş çıkışta koku üzerime siniyor.
Lafın kısası; şu an kullandığım arabayı almak için, bir ahır ziyaretim sonrası galeriye uğradım ve ilgiliyi beklemeye başladım. Uzun bir süre kimse yanıma gelmedi, hatta yüzüme bile bakmadılar. Üzerimdeki kokuyu duyan benden kaçıyordu. Oysa ben o arabayı almak için nakitle oraya gitmiştim. Aslında durum bundan ibaret... İnsanlar bu üretimi yapan insanlara yaptığı iş için bir saygı duymuyorlar ve geri plana atıyorlar. Özellikle hayvansal üretimle uğraşanlar bu durumdan rahatsız oluyorlar. Türkiye ' de tüketici çiftçiye yaptığı işten dolayı saygı göstermezse, gençlerin de bu sektörde çalışmasını bekleyemezsiniz....
Hemit Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Süt Sığırcılığı İşletmesi
Alper ÖNENÇ (HASAD Dergisi Ocak-Şubat 2010 sayısında yayımlanmıştır)
'Türk çiftçisine AB çiftçisiyle eşit koşullar sağlanırsa rekabet edemeyeceği bir ülke yoktur'. Bu cümleyi okuduğunuzda ne kadar da iddialı bir söz diye düşünüyor olabilirsiniz.
Ancak Türk çiftçisinin kıvrak zekası, üretkenliği ve yaratıcılığını inanın başka bir ülkenin çiftçisinde görmeniz olanaksızdır. Her nekadar teoride arzu edilen bu eşit koşullar şimdiye kadar sağlanamamış olsa da girişimci ve cesur Türk çiftçisi istediğinde neler başarabileceğini çok güzel örneklerle sergileyebiliyor. Bu örneklerden birisi de Tekirdağ ' ın Malkara ilçesine bağlı Hemit köyünün tarımsal kalkınma kooperatifi tarafından hayata geçirilmiş. Bölgeyi iyi tanıyanlar Malkara ' nın süt üretimi ve süt mamülleri konusunda çok önemli bir yere sahip olduğunu bilirler. Yol boyunca ilerlediğinizde, köylerin içine girdiğinizde, nerdeyse her evin önünde bir ahır görürsünüz.
Burada bitkisel üretimin yanında hayvancılık en önemli geçim kaynağıdır. Üstelik yöre halkı hayvanlarını ailesinden biri gibi görür ve üzerine titrer. Ancak Türkiye hayvancılığın yapısal sorunu olan küçük aile işletmeciliği, bölge hayvancılığının gelişmesinde en önemli engeldir İstersek biz de büyüyebiliriz, bunu başarabiliriz diyerek yola çıkan Hemit Köy Kalkınma Kooperatifi ve Tekirdağ Köy Koop Başkanı Ramazan Demirkıran üye ortaklı süt sığırcılığı tesisi kurma fikrini 2004 yılında ortaya atmış. Konuyla ilgili sizleri bilgilendirmek amacıyla Tekirdağ Köy Koop Başkanı Ramazan Demirkıran ve Veteriner Hekim Arif Akbay ile görüştük.
Sayın Demirkıran yatırımın tarihsel gelişimini anlatır mısınız?
Tekirdağ Valiliği İl Özel İdaresinin önderliğinde Malkara kaymakamı Salih Yüce başkanlığında, Tekirdağ İl Tarım Müdür Yardımcısı Hüseyin Kantar, Destekleme Şube Müdürü Hasan Güngör ' ün iştirakiyle Hemit Köy Kalkınma Kooperatifi ortaklarıyla bir değerlendirme toplantısı yaptık. Köyümüzde gerçekleştirilen bu toplantıya Ak Parti Malkara ilçe Başkanı Ercan Kiremitçi, İl Genel Meclisi üyeleri Ferdi Özsoy, İsmail Kan, İbrahim Becerir, İlçe Tarım Müdürü Nabi Taş, Ziraat Odası Başkanı Saim Özden, Tekirdağ DSYB Başkanı Şaban Aytaç, Hemit Köyü Muhtarı İsa Gözkan, Gönence Köyü kalkınma Kooperatifi Başkanı Salih Güneş ve Hemit köy kalkınma kooperatifi ortakları katıldılar. Bu toplantıda Sayın Kantar v e Sayın Güngör ' ün aynı zamanda benim ve Sayın Güneş ' in ikna edici konuşmalarıyla üreticileri tek yumruk haline getirerek Türkiye ' de örnek olacak 300 başlık Damızlık Süt Sığırcılığı Projesini hayata geçirme kararını aldık. Böylece 2007 yılının Aralık ayında 'Özel Tip Süt Sığırcılığı Projesinde' ilk adımlar atılmış oldu. Proje yüzde 50 ' si İl Özel İdare destekli ilk 2 yılı ödemesiz, 12 yılda ödeme imkanı sağlanan düşük faizli krediyle hayat geçirilecekti. Bu proje benim en büyük hayalimdi...Başlangıçta 137 ortakla yola çıktık. Ancak ortakların yarısı ilerleyen dönemlerde bu girişimden vazgeçtiklerini söylediler. Buna rağmen 64 ortakla projeyi gerçekleştirdik.
Projenin hayat geçirilmesinde başkanın emeğini kimse göz ardı edemiyor. Çünkü başkan bu proje için Tarım Bakanlığı ' nın kapısında 8 gün yatmış. Sonra Türkiye ' de büyük ölçekli süt sığırcılığının başlamasında büyük emeği olan, mesleğin duayeni Te-Ta Ltd Şti Yönetim Kurulu başkanı Doç. Dr. Ömer Tömek ' le görüşmüş. Bu yatırım için proje ve teknik destek sözü almak için Ömer Beyi İstanbul ' dan uçaktan indirip köye getirmiş. Projede kurulacak sağım odası içinde sıkı bir pazarlık yapmış.
Sayın Demirkıran Projenin size maliyeti ne oldu?
Proje için faiziyle birlikte 2 milyon 650 bin TL tutarında bir kredi kullandık. Bu kredi ilk 2 yıl ödemesiz, düşük faizli 12 yıl vadeli bir kredidir. Bu yatırım içinde yalnızca sağım sisteminin maliyeti 70 bin Avrodur. İnşaata 2008 yılının 15 Ekim ' inde başladık. İnşaat 9 ayda tamamlandı. Sırada 64 üyenin hayvanlarını ahıra koymak vardı. Her üyeden 2 hayvan istedik ve 5 Eylül 2009 da 128 hayvanı ahıra koyduk. Üyelerimizden hayvanlarını alırken, bazı hanelerin büyükleri ilk önce karşı çıktılar onları da ikna ettik. Üyelerimizin ahırları kapalı olduğu için hayvanlar için uygun barındırma olanağı sağlanamıyordu. Kapalı ahırlardan gelen hayvanlarda bir süre sorun yaşadık. Ancak bu sorunların hepsi düzeldi.
İşletmenin fiziki olanaklarını anlatır mısınız?
Kooperatifimizin 64 üyesiyle birlikte hayata geçirdiğimiz süt sığırcılığı işletmesinde 2 adet 220 başlık serbest duraklı kapalı sağmal ahırı ile 300 başlık serbest duraklı kapalı genç hayvan ahırı bulunmaktadır. Ahırların duvarı hayvan sırt yüksekliği hizasından biraz yüksektir. Açıklık kısmı perdelidir. Böylece yazın perdeleri açıp hava akımına olanak tanıyor, kışında rüzgarın ve yağmurun içeri girmesini engelliyoruz. Durak tabanları kauçuk altlık ile kaplıdır. Yirmi beş hayvana bir suluk düşecek şekilde donmaz suluklar yerleştirilmiştir. Gübre otomatik sıyırıcılar ile günde üç defa sıyırılmaktadır. Sağım 2 x 12 balık kılçığı sağım sisteminde gerçekleştiriliyor. Sürüdeki dişilerin tamamında pedometre takılıdır. Bilgisayarlı sürü yönetimiyle sürüdeki hayvanların süt verimleri, sağlık durumları, kızgınlıkları bireysel olarak izlenmektedir (Çizelge 1).
Sağmal ahırındaki duraklara bakarsanız son derece konforlu olduğunu görürsünüz. Özellikle duvar dibindeki durakların uzunluklarını 2.65 m olarak belirledik (Çizelge 2). Şu an için yemlemede kullanılan paket silaj, fiğ ve yonca kuru otu ile karma yemleri dışarıdan alıyoruz. Samanı ise köyümüzden karşılıyoruz. Mevcut yemlerden hazırlanan rasyonu 10 m3 kapasiteli karıştırıcı ve dağıtıcı römork ile hayvanlara dağıtıyoruz. Önümüzdeki yıllarda kaba yemi ve bazı yem hammaddelerini köy içinden karşılamaya yönelik bir çalışma içine de gireceğiz. Böylece üyelerimizi yem bitkileri üretimine yönlendirerek çalışma alanlarını ve gelirlerini artırmış olacağız.
Çizelge 1. Sağım sistemi
Sağım sistemi 2x12 balık kılçığı
Süt soğutma tankı, ton 5
Sağım ön toplama alanı, hayvan 70
Sürü tanımlama ve izleme sistemi pedometre
Çizelge 2. Hemit Köy Kalkınma Kooperatifi süt sığırı işletmesinde sağmal ahırlara ilişkin teknik ölçüler
Ahır uzunluğu, m 60
Ahır genişliği, m 30
Yem yolu genişliği, m 5
Gübre kanalı genişliği, m 2.6
Sıyırıcı İki yönlü zincirli sıyırıcı
Orta kısım durak uzunluğu, m 2.30x2=4.60
Duvar dibi durak uzunluğu, m 2.65
Çatı merkez yüksekliği, m 7.40
Çatı yan duvar yüksekliği, m 5.40
İşgücünü nereden sağlıyorsunuz ?
Şu an 3 işçi çalışıyor. Bu işçiler aynı zamanda çiftliğin ortaklarıdır. Gün boyunca burada kalıyorlar asgari ücretten sigortalı olarak çalışıyorlar. Ancak akşam sağımından sonra, içlerinden bir kişi dönüşümlü olarak evine gidiyor. Diğer iki kişi buradaki sosyal konutta kalıyor. Çalışan 3 kişi hayvanların bakımı, yemlenmesi ve sağımından sorumludur. Hayvan sağlığıyla ilgili işlerimizi Veteriner Hekimimiz Arif xxxx yürütüyor.
Projeyle neler değişti ?
Bu işletme 64 üyenin cebinden 1 TL bile çıkmadan gerçekleştirilmiştir. Üyemizin tek katksı 2 adet inek olmuştur. Bu işletmede şu an sağılan 94 inekten yaklaşık 2 ton süt çıkmaktadır. Kendi ahırımızda hayvanlarımızdan alamadığımız süt verimlerini alıyoruz. Köyü dolaşın süt verimi ortalaması 20 kg ' ın altındadır. Uygun barındırma koşulları iyi bakım besleme ve modern sağım koşulları altında 25 kg ortalamaya yaklaştık. Sürüde bu ortalamanın üzerine çıkan hayvanların sayısı da oldukça fazladır. Elimizdeki kayıtlarda 78 hayvan için 111 tohumlama yaptığımız görülüyor. Dişi başına tohumlama sayımız 1.4 ' dür ve oldukça iyi bir orandır. Şu an için gerçekleşen yatırımın değeri 4 milyon 250 bin TL olmuştur. Üzerinde bulunduğumuz 25 dönüm araziyi 100 bin TL ye şahıstan aldık. Şimdi satsanız 150 bin TL. Bakın buraya her gün üyeler uğramadan evine gidemez. Ben bile işlerimin yoğunluğuna rağmen uğramadan yapamıyorum. Şu görüntüyü görmek büyük keyif veriyor.
İşletmenin hedefi nedir?
Hedef 440 sağmal kapasite ve toplam 900 baş kapasiteye ulaşmak. İşletmenin çevre düzenlemelerini yapmaya başladık. Eksikliklerimiz tabiiki var onları da hızla tamamlamaya çalışıyoruz.
Büyük güçlüklerle bu yatırımı yaptınız ve önemli bir deneyime sahipsiniz. Devletten beklentileriniz nelerdir?
Yıllardır gelir düzeyi düşük insanlara 2 hayvan dağıtmayı ilke edinen projeler fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Şimdi de bazı illerde 10x30 projelerine geçildiğini görüyoruz. Bizim projemizin farkı başka bir ifadeyle özgün yanı hibe hayvan almadan kendi hayvanlarımızı birleştirmektir. Hayvanı bize devlet vermedi. Zaten bu şekilde hayvancılıkta başarı sağlamak mümkün değildir. Üstelik, gerçekleştirilen bu proje 'toplu hayvan bakımı' için örnek bir model olmuştur.
Sığırcılık nereye doğru gidiyor?
Şu an için süt fiyatları çok iyi durumda ancak bunda bir dengenin sağlanması gerekiyor. İnek ve düve fiyatları çok yükseldi. Altı ay önce 4 erkek buzağı karşılığında 1 inek alabiliyorduk. Rakamsal olarak ifade etmek gerekirse 3 gün ağız sütünü alan buzağıları 600 TL den elden çıkarırken 2400 TL ye iyi bir inek alabiliyorduk. Şimdi inek fiyatları 3000 TL ' yi gördü. İşletmede yalnızca erkek buzağıları elimizden çıkarıyoruz. Ancak erkek buzağıları da yine köy içine satıyoruz. Bizim amacımız öncelikle hep kendi üyemizi desteklemektir. Dişi buzağılar için bireysel kulübe siparişlerini verdik.. Artık yeni doğan dişilerle sürüyü büyütmeye gideceğiz. Ayrıca düşük faizli hayvan kredisi olanağından da yararlanmak istiyoruz.
İşletmeden çıkan sütün kalitesi nasıl?
Ortak ahıra destek veren üyelerin bazıları ile de görüşme olanağı bulduk. Sayın Demirkan ' ın dediği gibi her saat buraya üyelerden birkaçı mutlaka uğruyor, hayvanlarına bakıyor, çalışanlarla sohbet ediyor, lojmana çıkıp çay içiyor, bir şeyler atıştırıyor ve tekrar evlerine gidiyorlar. Konuştuğumuz ortaklar 'bu ahır bizim için aynı zamanda bir okul oldu, hayvanı nasıl beslemek lazım, meme sağlığını nasıl korumak lazım burada da görüyor ve kendi ahırlarımızda uygulamaya çalışıyoruz' diyorlar.
Ziyaretimizde işletmenin Veteriner Hekim hizmetlerini veren Arif bey ' le de görüştük.
Arif Bey 'Burada doğruları aktarmaya çalışıyoruz, Bu bölgede insanların eğitim düzeyi yüksek olmasına rağmen hayvansal üretimdeki eğitim düzeyleri iyi değil' açıklamasını yapıyor ve şöyle devam ediyor. Bu bölgede yetiştiriciler atadan görme bilgilerinden taviz vermiyorlar. Trakya ' da bazı çiftçiler hala hayvanı ishal olduğundan buzağıya süt ve suyu vermeyi kesiyor. Oysa ishal olan hayvanın sıvı kaybını karşılamak için sütü ve suyu vermeye devam etmek gerekiyor. Birçoğu geleneksel yetiştiricilikten vazgeçemiyorlar. Onları ikna edebilmeniz için önce size güven duymaları gerekiyor. Bunun için de uzun zaman gerekebiliyor. Çiftçinin mutlaka eğitilmesi gerekiyor. Gördüğünüz girişim, Hemit ve çevresi için güzel bir örnek. Bizim içinde ikna edici görsel bir araç. İkna etmekte zorlandığımız çiftçiler bile bu ahırı gördüklerinde hayvancılığın böyle yapılması gerektiğine kendiliğinden inanıyorlar. 'Büyük ahırların kurulması için para olması gerekir, parası olan bu işi kotarır, biz nasıl yaparız?, bunlar hayal diyenler' şimdi biz de yaparız demeye başladılar. Ancak bölgede büyük ortak ahırlar yanında 50-100 başlık ahırların sayısının da artması gerekiyor. Böylece her hanede daha fazla kişi sigortalı olacak ve geçimini sağlayabilecek. Ancak bu yatırımlar yapılırken köylerdeki gençler bu işlere yüzünü çeviriyorlar. Aslında esas etken aileler. Çünkü ebeveynler çocuklarını gübrenin içine sokmak istemiyorlar. Diğer taraftan da büyük bir tezat örneği sergileyerek çocuklarını büyük mağazalarda asgari ücretle çalıştırıyorlar. Nedeni ise aslında çok basit. Bu insanlar 'kılık kıyafeti kokan insanlar' olarak kendilerine hep ikinci sınıf muamele yapılmasından bıkmışlar. Çoluk çocuklarının üstünün başının kokmasını istemiyorlar. Bakın başımdan geçen benzer bir deneyimi anlatayım. Veteriner Hekim olduğum için çalışma saatlerim içinde üzerimde sürekli bir iş kıyafeti bulunur. Bu kıyafeti de aslında düzenli değiştiririm. Ancak kıyafetimi ne kadar sık değiştirsem de ahıra giriş çıkışta koku üzerime siniyor.
Lafın kısası; şu an kullandığım arabayı almak için, bir ahır ziyaretim sonrası galeriye uğradım ve ilgiliyi beklemeye başladım. Uzun bir süre kimse yanıma gelmedi, hatta yüzüme bile bakmadılar. Üzerimdeki kokuyu duyan benden kaçıyordu. Oysa ben o arabayı almak için nakitle oraya gitmiştim. Aslında durum bundan ibaret... İnsanlar bu üretimi yapan insanlara yaptığı iş için bir saygı duymuyorlar ve geri plana atıyorlar. Özellikle hayvansal üretimle uğraşanlar bu durumdan rahatsız oluyorlar. Türkiye ' de tüketici çiftçiye yaptığı işten dolayı saygı göstermezse, gençlerin de bu sektörde çalışmasını bekleyemezsiniz....
